Een miljoen soorten worden met uitsterven bedreigd

Een miljoen diersoorten van de in totaal acht miljoen soorten worden met uitsterven bedreigd. Dat is de conclusie van een VN-rapport dat vandaag om 13.00 uur in z’n volledigheid wordt gepresenteerd in Parijs.

150 wetenschappers hebben drie jaar gewerkt aan dit rapport van het Intergovernmental Panel for Biodiversity and Ecosystem Services (IPBES), het belangrijkste VN-orgaan voor biodiversiteit. Het is voor het eerst in vijftien jaar dat de VN een uitgebreid onderzoek naar biodiversiteit publiceert.

Soorten verdwijnen door de geschiedenis heen door natuurlijke oorzaken, maar nu gaat dat tien tot honderd keer sneller dan ooit. Wetenschappers spreken daarom over een “zesde uitstervingsgolf” (voor iedereen die hier meer over wilt weten, lees het artikel The Sixth Extinction van Elizabeth Kolbert). De laatste keer dat een groot deel van het leven op aarde uitstierf was toen een komeet 66 miljoen jaar geleden alle dinosauriërs uitroeide.

Een half miljoen soorten hebben niet genoeg leefruimte om te kunnen overleven, en zullen naar alle waarschijnlijkheid in de komende decennia uitsterven. En in de oceanen gaat het niet veel beter. 93 procent van alle vispopulaties krimpen en een derde van alle visbestanden is overbevist. We dumpen jaarlijks 400 miljoen ton zware metalen en gif in onze waterwegen, wat schadelijk is voor zowel mensen als dieren.

Al deze bevindingen worden vanmiddag gepresenteerd aan de 132 landen die lid zijn van het IPBES. De hoop is dat dit rapport, dat 1800 pagina’s telt, net zo’n impact zal hebben op het beleid en op het inbeeldingsvermogen van mensen als het IPCC-rapport.

Voor wie het even niet meer helemaal begrijpt met al die rapporten: het IPCC-rapport is het grootste VN-rapport dat klimaatverandering in kaart brengt. IPBES gaat vooral over biodiversiteit, maar ook over de complexe gevolgen daarvan op de omgeving en de mens.

En hoe verschrikkelijk de bevindingen ook zijn, ze geven betrokken beleidsmakers de middelen om veranderingen teweeg te brengen. Politici brengen de waarde van een natie terug tot een groeipercentage: het zogenoemde BBP. Dat klinkt leuk tijdens de verkiezingen, maar het beperkt ons wereldbeeld en zorgt voor een onverantwoorde omgang met natuurlijke middelen. Spullen die we op de markt een prijs kunnen geven hebben waarde, maar nieuwe ontdekkingen die voortkomen uit biodiversiteit zien we nergens terug op de rekening.

Maar de mens is volledig afhankelijk van deze 'waardeloze' dingen. 70 procent van al onze kankermedicijnen zijn natuurlijk. Recentelijk ontdekten onderzoekers dat een bodemschimmel in Nova Scotia antibioticaresistente bacteriën kan ontwapenen. Het is evident dat beleidsmakers een connectie moeten leggen tussen de biologische rijkdom en onze eigen welvaart, en de hoop is dat dit rapport deze noodzaak naar het centrum van de klimaat- en natuurdiscussies brengt.

Het IPBES-rapport draagt concrete oplossingen aan voor beleidsmakers. Volgend jaar komen de 132 landen opnieuw samen in China. De bedoeling is dat ze dan gezamenlijk een beleid vormen, zodat onze beschaving de meerderheid van de miljoen soorten die dreigen uit te sterven nog kan redden. In 2016 ondertekenden 174 landen het Klimaatakkoord van Parijs. De hoop is dat de 132 lidstaten in 2020 ook een Biodiversiteitsakkoord van Kunming zullen ondertekenen.

Het politieke klimaat begint in sommige landen nu langzaam te veranderen, maar volgens de onderzoekers leidt dat nog nergens tot de grootschalige en fundamentele transities die nodig zijn om de aarde leefbaar te houden voor onze kinderen. De focus van dit nieuwe rapport ligt dan ook minder op het redden van individuele soorten en gebieden, wat tot nu toe natuurbehoud heeft gekenmerkt, maar richt zich meer op zogenoemde systemische drivers, zoals internationale handel en ons geglobaliseerde consumentengedrag.

Biodiversiteit is tot nu toe grotendeels buiten het zicht van het grote publiek gebleven, omdat de meeste media vooral verslag deden van klimaatverandering. Het zou goed kunnen dat de presentatie van dit nieuwe rapport een omslagpunt zal zijn.

Lees hier meer over het rapport

Bekijk hier vanaf 13:00 de presentatie van het nieuwe rapport in Parijs.