kwetsbare foto's van queer jongeren in tbilisi

Fotograaf Lasha Fox Tsertsvadze is geboren en getogen in Tbilisi, de hoofdstad van het zeer conservatieve Georgië. Mannelijk naakt, femininiteit, het uitdragen van je queer identiteit, niet hetero-normatieve seks: allemaal thema’s waar de machtige Georgische patriarch een hartverzakking van zou krijgen, maar precies ook de thema’s die Lasha verkent in zijn werk. Queer fotografie noemt hij het. Hoewel hij het moeilijk vindt om dit te definiëren, zou je het kunnen zien als een resoluut andere kijk op gender, seksualiteit en lichamen. En dat is nogal wat als je je bedenkt dat in 2013 duizenden Georgiërs met geweld een vreedzaam lhbt+-protest ten einde brachten. Of dit jaar nog, toen er tijdens de demonstratie tegen homofobie en transfobie nog 500 publieke protest-heterohuwelijken gesloten. Maar een handjevol lhbt+-demonstranten durfden de straat op. In dit klimaat gaat Lasha te werk, en hij is praktisch de enige fotograaf in zijn soort.

Bang is hij niet: "Ik ben nog nooit in elkaar geslagen, mensen zien dat ik sterk in mijn schoenen sta." Dat zie je terug in zijn werk. En met een vleugje jaren negentig dumpster-mode – waar de Georgische designer Demna Gvasalia van Balenciaga grotendeels zijn werk op baseert – levert dit prachtige beelden op.

We spraken Lasha in een café in Tbilisi.

i-D: Hoi Lasha, waarom ben je begonnen met queer fotografie?
Lasha Fox: Ik fotografeer sinds mijn zestiende, maar altijd heel low-key. In 2016 was ik acht maanden in Denemarken om in opdracht zeer saaie schoolfoto's te maken. Ik had veel tijd om na te denken over wat ik echt wilde doen wanneer ik terug zou komen in Georgië. Ik had nog geen projecten op mijn naam, maar wel veel contacten die open zouden staan voor (semi) naaktfotografie. Het duurde toen nog een jaar voordat ik Giorgi samenstelde [de eerste queer foto-expositie in Georgië, in maart 2018]. Zoiets was hier nog nooit eerder gedaan; ik zag het als een kans voor mij en de samenleving. Al zou ik niet zeggen dat ik moedig ben, eerder geprivilegieerd om dit te kunnen maken. Ik heb niet veel te verliezen met dit soort statements. Ik ben niet bang of beschaamd. Omdat ik mijn identiteit nooit verberg, weet iedere vriend en onbekende het toch al van me: I'm a faggot.

Hoe zou je je eigen stijl omschrijven?
Lastig. Zolang het de zichtbaarheid van de lhbt+-gemeenschap vergroot en kwetsbaarheid toont. Ik maak naaktportretten, maar ik fotografeer ook jongeren in tweedehandskleding die er kleurrijker en specialer uitzien dan de gemiddelde Georgiër, non-binair zijn en op hun manier de samenleving veranderen. Een vriend van me noemt me een mode-documentalist. Ik heb oog voor esthetiek, al is het soms lastig om voorbij, zoals ik dat noem, esthetisch fascisme te kijken. Ik moet me er soms echt toe zetten om te zien dat iedereen prachtig is.

Wat bedoel je daarmee?
Ik ben opgegroeid zoals iedereen in Georgië, dus ook met hetzelfde zeer masculiene, macho schoonheidsideaal. Daar heb ik echt doorheen moeten beuken. Twee maanden geleden postte ik een foto van mezelf met make-up op. Ik schreef erbij: sorry aan iedere feminine man die ik ooit heb geweigerd, geblokkeerd en genegeerd.

Hoe kaart je dit aan in je werk?
Ik push mensen om zichzelf te laten zien en hun identiteit en lichaam niet te ondermijnen. En dat doe ik in eerste instantie door zelf het goede voorbeeld te geven. Met mijn eigen naaktfoto's, maar bijvoorbeeld ook door make-up en rode lippenstift te dragen in de metro en de reacties te filmen in mijn Instagramstories. Ik ben ervan overtuigd dat als je mensen op een extreme manier shockeert met anders-zijn, je het makkelijker maakt voor mensen die maar ‘een beetje anders’ zijn. Zodat mensen over een jongen die een oorbel draagt zullen zeggen: 'Dat is oké, ik heb erger gezien'. De eerste stap is om juist die groep te normaliseren.

Wat is de reactie op je werk in Georgië?
In mijn bubbel heb ik inmiddels veel fans. Daarbuiten krijg ik weinig feedback, al zullen de meeste Georgiërs mijn werk vast verafschuwen als ze het zouden zien. Een keer werd een zelfportret zó vaak gedeeld dat het terecht kwam bij veel andersdenkenden die het afkeurden. 'Dit is slecht', 'Georgische mannen moeten mannen zijn', 'mannen moeten geen make-up dragen', etcetera. Maar ik ga daar dan altijd vriendelijk de discussie mee aan. Ik stel alleen vragen. Waarom vind je dit? Wat doe ik verkeerd volgens jou? Waarom ben ik geen man? Waarom scheld je me uit? Ze weten zich dan geen houding meer te geven omdat ze een scheldpartij hadden verwacht.

Heb je moeite om aan opdrachten te komen door de foto’s die je maakt?
Het is soms moeilijk om freelance én queer fotograaf te zijn. Er is totaal geen geld voor het soort queer activisme wat ik hier doe. Ik krijg meer aanvragen van buitenlanders die mijn werk kopen en mijn eerste publicatie in Georgië was pas recentelijk, terwijl ik al vaker in Berlijnse bladen heb gestaan zoals Pornceptual en Post Pravda. Soms raden vrienden mij aan als fotograaf voor een conferentie, maar krijg ik vervolgens geen bericht omdat ze, vermoedelijk, mijn Instagram hebben gezien.

Hoe krijg je modellen zover om uit de kleren te gaan in zo'n conservatieve samenleving?
In Georgië is het redelijk geaccepteerd om de schoonheid van vrouwenlichamen te fotograferen, maar mannenlichamen niet. Ik ben in eerste instantie in mijn directe omgeving gaan zoeken, mensen die openlijk gay, bi of queer zijn, een beetje het type rebelse raver. Maar dat groeide al snel uit tot vrienden van vrienden en mannen van Grindr. Ik deed op een gegeven moment een oproep in de Facebook-groep van Horoom (de gay-feesten van Bassiani, de grootste technoclub van Georgië) dat ik op zoek was naar modellen. Er ontstond zelfs een wachtlijst. Het is fantastisch dat mensen mooie naaktfoto's van zichzelf gepubliceerd willen zien, terwijl de samenleving zo conservatief is. De mensen die ik fotografeer zijn niet rijk en hebben veelal geen toekomst in hoge functies waarbij mijn foto's ze zouden belemmeren. De Georgische jeugd heeft een fuck it-mentaliteit.

Hoe ziet de toekomst eruit voor Lasha Fox?
Ik ben nu bezig met een project over schoonheidsstandaarden, body positivity en oudere vrouwen. Maar ik wil vooral doorgaan met wat ik nu doe en zó goed worden dat opdrachtgevers mijn queerness op de koop toenemen. Dat ze niet meer om me heen kunnen.

Volg Lasha Fox op Instagram en voor ongecensureerde beelden op Tumblr.