Feministen reizen af naar het Amazoneregenwoud om ayahuasca te drinken

Amy Love barstte in huilen uit – ze zat in een hut van palmbladeren, midden in de Peruaanse jungle, bij het spirituele centrum Nihue Rao. Love was naar Peru afgereisd om voor het eerst ayahuasca te drinken, samen met een aantal andere vrouwen. Nadat ze allemaal hun eigen doel van de trip hadden vastgesteld en een eigen 'icaros' – een genezingslied – van de sjamaan hadden gekregen, doken ze in de wereld van de plantgeneeskunde. De visioenen van Love draaiden om het verlies van de band die ze met haar dochtertje had, nadat ze na achttien maanden weer aan het werk moest om voor haar gezin te zorgen. "Ik had een flashback naar de tijd voordat ik met mijn bedrijf begon, toen mijn dochter nog een baby was en in mijn armen lag," vertelde ze. "Mijn hart brak open en ik begon te huilen. Ik huilde lang en hard en al snel huilde ik ook om het verlies van de verbinding tussen mijn moeder en mij, en om mijn moeder en haar moeder, en mijn zussen, en mijn voorouders, en ga zo maar door." Toen ze om zich heen keek, zag ze dat alle vrouwen om haar heen in de maloka-hut aan het huilen waren. "Ik werd me opeens bewust van de band tussen alle vrouwen op moeder Aarde, van zusterschap – we zijn allemaal met elkaar verbonden," zegt ze. De volgende nacht was ze, zo zegt ze, genezen van haar trauma: een man had haar, een jaar daarvoor, aangerand in haar huis. Die avond ervoer ze een diepe, fysieke zuivering. "Ik droeg dat trauma bij me, en het verdween uit mijn lichaam toen ik het uitkotste. Mijn braaksel nam de vorm van een hoop schedels aan, die me vanuit de wc aanstaarden," zei ze. "Ik herkende de blik in hun glinsterende ogen, dezelfde gluiperige, kwade blik als van de man die me toen aangevallen heeft. Ik had nu de kracht om dit trauma voor altijd door de wc te spoelen, en dat deed ik gelijk." "De rest van de nacht", vertelde ze, "was een puur uitgelaten ervaring van alle geluiden van de jungle, die samen één grote symfonie van gezang vormden. Het was zo'n euforisch moment, ik had nog nooit eerder zoiets ervaren."

Love is een van de vele mensen die in de laatste jaren naar de Amazone trok, in haar zoektocht naar een krachtig wondermiddel. Mensen die worstelen met een verslaving, beroemdheden en leken die naar de zin van het leven op zoek zijn, en fanatiekelingen uit Silicon Valley die een obsessie ontwikkeld hebben voor de theorie achter het fenomeen zelfactualisering: allemaal hebben ze de weg naar ayahuasca weten te vinden. Zoe Helene, een psychedelische activist, hoopt dat feministen zich bij deze groep mensen aan zullen sluiten. Met haar organisatie, Cosmic Sister, richtte ze de Plant Spirit Grant op: een beurs om vrouwen de kans te bieden "de genezende krachten en bewustzijnsverruimende trip van een ayahuasca-ceremonie in de Peruaanse Amazone mee te maken." Sinds 2013 heeft ze Love en dertien andere vrouwen, die bekend staan om hun werk of interesse in psychedelica, meegenomen naar de geboorteplaats van de ayahuasca-beweging. Ze pleit voor wat zij 'psychedelisch feminisme' noemt, een filosofie die er onder andere voor moet zorgen dat meer vrouwen vertegenwoordigd zijn in psychedelisch onderzoek. Maar het gaat verder dan dat. Helene gelooft dat het graven in je binnenste, met behulp van ayahuasca, ook veel persoonlijke groei in gang kan zetten en dat kun je dan vervolgens weer naar buiten uitstralen.

"Psychedelische plantentrips gaan in principe ook over het doorbreken van je eigen programmering en zelfdestructieve gedrag," legde ze in een telefoongesprek uit aan Broadly. "Ze gaan over liefde, compassie en het vergeven van anderen en jezelf. En ook over genezing en kwesties die vrouwen treffen, zoals trauma's, depressie, angst, boosheid, een laag zelfbeeld, verslavingen en eetstoornissen." Als bewijs haalt Helene aan hoe ayahuasca bij haar tot een openbaring heeft geleid op een cruciaal punt in haar leven. Toen ze 42 jaar oud was, verliet ze haar verloofde en ging ze weg bij het technische bedrijf dat ze met hem oprichtte. Ze zocht een nieuw doel in haar leven en twee jaar later trouwde ze met Chris Kilham, een ethnobotanist die op dat moment net voor het eerst zijn opwachting had gemaakt op Fox News als de 'Medicine Hunter'. Maar het voelde niet "alsof ze haar eigen levenspad bewandelde," zei ze. Ze had er een trip voor nodig, tijdens een reis naar Peru in 2008 (waar Kilham als spreker was uitgenodigd op een psychedelische conferentie), om haar uit die droom te helpen. Toen ze voor de eerste keer ayahuasca dronk, kreeg ze intense visioenen over wat ze nodig had om stappen vooruit te maken in haar leven. Ze legde uit dat de boodschap in de vorm van een vrouw voor haar verscheen – een veelvoorkomend symbool dat vaker verschijnt aan mensen die het brouwsel innemen, waar meestal naar verwezen wordt als Moeder Ayahuasca. "Ik werd uitgedaagd door deze strijdgodin, deze goddelijk vrouwelijke figuur. Ik heb haar nooit gezien, maar ik voelde haar aanwezigheid in de duisternis," zei ze. "Ze daagde me uit, zoals een grote vrouwelijke macht zou doen die teleurgesteld in je was, maar slechts omdat ze in jouw capaciteiten geloofde. Ik werd geconfronteerd met het feit dat ik iets moest doen met mijn leven en bevoorrechte positie." Door dit visioen, zo zei ze, kwam ze tot het inzicht dat ze "op verschillende manieren door de patriarchale samenleving was verwond." Ze herinnerde zich een docent van de lagere school die haar in de klas vernederde, omdat ze had geweigerd met hem naar bed te gaan. Daarna herinnerde ze zich dat ze als jong meisje, toen ze op de toneelschool zat, verschillende rollen aangeboden kreeg in ruil voor seksuele handelingen. Toen ze uit haar trip kwam, wist ze dat ze een netwerk wilde beginnen van vrouwen die werkzaam zijn op het kruispunt waar feminisme, milieu en psychedelische belangenbehartiging samenkomen. "De reden dat we onze kracht niet opeisen, is dat we zijn misbruikt door de patriarchale cultuur. Die is overal, je kunt er niet aan ontkomen. We leven in een wereld waarin we continu psychologisch worden misbruikt, en dat verteert ons. Mijn idee achter Cosmic Sister was om een structuur te beginnen waarin vrouwen elkaar op allerlei manieren kunnen helpen," aldus Helene. "De godin in mijn visioen vertelde me om op te staan en aan het werk te gaan."

Net als bij het concept van zelfzorg, is het bij psychedelisch feminisme belangrijk om jezelf te genezen, voordat je in staat bent anderen te genezen. Alleen werkt ayahuasca – een combinatie van Banisteriopsis caapi (een liaansoort), een MAO-remmer, wijnstok en chacrunabladeren (een DMT-houdende plant) – nét even iets beter dan een bubbelbad of een avondje uit. Het is zowel verwarrend als fascinerend dat het plantengoedje zoveel helende krachten bezit. De gebruikers ervaren, na het deelnemen aan een ayahuasca-ceremonie, diepgaande openbaringen, nieuwe perspectieven op oude gewoonten en zelfs opheldering van verdrongen herinneringen. Zo realiseerde een investeringsbankier zich tijdens een ayahuasca-ritueel plotseling dat hij door hebzucht werd geleid, en zag hij in dat hij eigenlijk documentairemaker moest zijn (wat hij ook deed, nadat hij eerst een hoop geld had verdiend met zijn vorige baan). Veteranen beweren dat ayahuasca hun posttraumatisch stress syndroom heeft verlicht. Dus wat kan ayahuasca voor vrouwen doen? De vrouwen die naar de retraites van Helene afgereisd zijn, hebben ondervonden dat het plantenmedicijn hen heeft geholpen om te herstellen van het gendergeweld dat ze tegenkwamen in hun leven. "Veel mensen, vrouwen in het bijzonder, worden in hun leven gehinderd door bescheidenheid en onzekerheid," zei Faye Sakellaridis, een van de vrouwen die zich vorig jaar met Helen in Peru bevond. "Ayahuasca zorgt ervoor dat we onze eigen, grootste bondgenoot weer worden, in plaats van onze eigen, grootste vijand."

Andere vrouwen die dit jaar de Plant Spirit Grant ontvingen waren een arts, een journalist een muzikant en een psychedelisch geleerde, Neşe Devenot. Volgens Devenot heeft ayahuasca haar geholpen met het verwerken van de scheiding van haar gewelddadige ex. "Ik besefte dat ik nog steeds gehecht was aan mijn ex-partner. [Tijdens de reis] verwerkte ik een grote hoeveelheid van de onderliggende emotionele pijn, die veroorzaakt werd door mijn verleden. Het idee van zusterschap was hierin een grote factor," vertelde ze, "omdat het delen van onze ervaringen en de binding met elkaar op een synergetische manier met de ayahuasca werkte. Hierdoor konden we onze emoties, die ons normaal gesproken tegenhouden, de vrije loop laten, om ze vervolgens te verwerken."

In totaal reisden zeven vrouwen in de tweede week van december van 2016 af naar Peru, allemaal met hun eigen redenen, om vier ayahuasca-ceremonies bij te wonen. Rachael Carlevale, een voorvechter van duurzame teelt van cannabis en yoga-instructeur, ging ook mee. Het was haar tweede excursie in Peru met Helene. Carlevale was de eerste die ooit de Plant Spirit Grant ontving in 2013, nadat ze was gediagnosticeerd met een tumor in haar baarmoeder. Een paar dagen na haar terugkomst in Amerika, belde ik met haar over haar ervaringen met ayahuasca. Ik had erop gerekend te zullen horen hoe de plant haar stemming had verbeterd, of haar richting een bepaalde roeping had geleid – maar in plaats daarvan vertelde ze me dat ayahuasca haar tumor had doen krimpen. "Het hielp me bij de genezing van celniveau naar het geestelijke niveau. Daar ben ik echt zeker van," zei ze. "Sinds ik in Peru ben geweest, neem ik alleen nog medicatie in de vorm van planten, en doe ik aan yoga en meditatie om mijn genezing te bevorderen. Mijn tumor is daardoor meer dan twintig millimeter kleiner geworden." De meest recente trip heeft er mogelijk wel voor gezorgd dat de tumor helemaal is verdwenen. "Reguliere artsen wilden mijn baarmoeder verwijderen," zei ze. "Ik heb altijd in mijn achterhoofd gehouden, dat ik dat zou overwegen wanneer mijn situatie zou verslechteren. Gelukkig is het niet zo ver gekomen. Elke dag word ik gezonder. Tijdens de laatste reis had ik zelfs visioenen, waarin ik zag dat de tumor helemaal zou verdwijnen. Binnenkort krijg ik een echo om te kijken of hij echt weg is." Ayahuasca heeft haar ook geholpen met haar angst voor spinnen. Carlevales ongelooflijke verhaal laat zien dat er nog veel onderzoek naar ayahuasca nodig is. Er zijn aanwijzingen dat de hallucinerende stoffen in ayahuasca, DMT, "als indirecte antioxidanten zouden kunnen werken." Ook zouden de stoffen cellulaire stress, die tumoren kan veroorzaken, kunnen verminderen. De geneeskundige werking van ayahuasca wordt nog niet volledig begrepen en de enige onderzoeken die naar deze plant zijn uitgevoerd, zijn observationeel.

Helene en andere voorstanders van medicinale planten hopen dat ayahuasca op een dag op grotere schaal en makkelijker beschikbaar wordt, zodat meer vrouwen de plant kunnen bestuderen. "Het is heel cool om de plant in Peru te zien, maar het zou nog mooier zijn als dit soort dingen beschikbaar worden in het dagelijkse, Amerikaanse leven." Toch is ayahuasca, in tegenstelling tot synthetische drugs als mdma en lsd – waarnaar momenteel ook onderzoek wordt vanwege hun therapeutische werking – verbonden aan een bepaalde cultuur en fysieke ruimte. De globalisatie van ayahuasca heeft nu al negatieve effecten voor de inheemse bevolking van de Amazone: de ayahuasca-ceremonies zijn inmiddels een ware toeristentrekker geworden. De meeste retraites in Peru worden nu gerund door westerlingen, die de inheemse bevolking buiten beschouwing laten . De mogelijkheid om de plant, die alleen in de Amazone groeit, te exporteren, kan nog schadelijker zijn: de plans is nu al schaars aan het worden, en inheemse stammen beginnen zich zorgen te maken over hun verdwijnende cultuur. Toch vormt het ayahuasca-toerisme ook een bron van inkomsten voor de inheemse bevolking, doordat ze aan de slag kunnen als sjamaan. "Het is heel verdrietig dat er maar zo weinig werkgelegenheid is voor inheemse mensen in de Amazone. Het armoedeniveau in Iquitos is enorm hoog, en de vernietiging van het regenwoud en de rivieren in het Amazonegebied zijn verschrikkelijk," legde Helene uit. Ze hoopt dat ze ervoor kan zorgen dat de inheemse bevolking een deel van de winst krijgt, die verdiend wordt met behulp van hun traditionele kennis. "Wij tolereren geen exploitatie van het land. Het is ook ons werk en onze passie om tegen dit soort dingen te vechten," legde ze uit. "We gaan alleen naar ayahuasca-retraites die respect hebben voor de inheemse cultuur, en die de cultuur op een bepaalde manier helpen." Helene nam de ontvangers van de beurs dit jaar mee naar Dreamglade, een ayahuasca-retraite vlak buiten Iquitos, die werd opgericht door een Britse expat en inheemse sjamanen van de Shipido-stam in dienst heeft genomen. Ze legde uit dat de meeste ayahuasca-reizigers een symbiotische relatie hebben met de inheemse bevolking. De vrouwen van de Shipido-stam, bijvoorbeeld, verdienen ook geld met het verkopen van hun geborduurde en handgeschilderde stoffen, die geïnspireerd zijn op hun ayahuasca-visioenen, aan toeristen. "Het kunstwerk direct – of zo direct mogelijk – van de kunstenaar kopen, is een van de beste manieren om de Shipido-stam te ondersteunen in het behoud van hun culturele traditie en hen verder te laten ontwikkelen als kunstenaars," aldus Helene. Helene vertelde dat ze van plan is om met Cosmic Sister een aanvullende beurs op poten te zetten, die inheemse vrouwen zal ondersteunen bij hun opleiding – die maanden of zelfs jaren in beslag neemt – tot sjamaan. Vrouwen van verschillende stammen hadden voorheen geen toestemming om met de planten te werken, maar dat begint nu te veranderen. "Er zijn vrouwelijke sjamanen, maar niet genoeg. Ik zou het geweldig vinden als vrouwen die al sjamaan zijn andere vrouwen op zouden willen leiden. Het zou dan een soort stage zijn; dit gebeurt momenteel al, maar dan hebben we het toch vooral over mannen," legde ze uit.

De hernieuwde interesse in de therapeutische waarde van hallucinogenen wordt de 'psychedelische renaissance' genoemd. Misschien is Helene wel een van de nieuwe pioniers op dit gebied, vergelijkbaar met Owsley Stanley – hoewel hij beweert dat hij nooit de intentie had om de wereld te veranderen door lsd te produceren en weg te geven. Helene is van zowel vrouwen en ayahuasca overtuigd, en ziet grenzeloze mogelijkheden. Maar wat de volgende stap is, is niet aan haar. "Als je een vrouw helpt met ayahuasca, wordt ze krachtiger en zal ze vrij zijn om daar iets nieuws mee te doen. Als ze thuis komt, zal ze die kennis en de visioenen in haar eigen leven integreren en andere vrouwen helpen. Je verleent die ander een gunst, zonder dat je daar iets terug voor verwacht. Ik heb geen controle over dat proces en dat wil ik ook niet, dat is een patriarchaal idee. Deze vrouwen doen hun eigen ding." -

Vrouwen praten misschien veel, maar we horen ze te weinig. Daarom is Broadly Nederland er. Like onze pagina.