Niets is zo rustgevend als instagramvideo’s van taarten die worden geglazuurd

Al zo lang als ik me kan herinneren, staat mijn leven in het teken van de dagelijkse sleur. Ik heb een baan, werk daarnaast als freelanceschrijver en moet mijn relatie onderhouden – om nog maar te zwijgen over alle andere dagelijkse dingen die bij een mensenleven komen kijken. Toen ik aan een cursus journalistiek begon, kon ik ook de lessen, het huiswerk en studeren aan mijn to-do-lijst toevoegen. Mijn schema was al snel op de minuut af ingepland. Voor de dingen die niet direct met overleven in deze harde wereld te maken hebben, had ik geen tijd – laat staan energie. De tijd nemen om uit te rusten stond nu eenmaal niet op het lijstje van dingen die ik moest doen.

Rond dezelfde tijd dat ik met mijn cursus begon, ontdekte ik taartglazuurvideo’s op Instagram. Dat ik juist op dit moment op deze wonderlijke beelden stuitte, was een geschenkje uit de hemel. Eindelijk had ik een manier gevonden om aan het einde van de dag weg te zinken in mijn burrito van dekens en niet na te hoeven denken over alle dingen waar ik me druk om maakte. De negatieve gedachten over mijn carrière, levenskeuzes en mijn slechte gewoonte om nooit op tijd berichtjes te beantwoorden, verdwenen op het moment dat ik Instagram opende. In de app zocht ik op “cake decoration” om vervolgens weg te dromen bij de duizenden video’s van mensen die de prachtigste taarten maken. Op een slechte dag keek ik er soms wel twintig, voor ik alle stress eindelijk kon loslaten en wegzonk in een diepe slaap.

Hoewel ik hun magie pas onlangs ontdekte, zijn deze video’s niks nieuws. In 2015 publiceerde Bustle al een lijstje van de meest bevredigende taartaccounts op Instagram, “14 best cake decorating Instagrams to follow to satisfy your fancy sweet tooth”. Maar voor mij hebben taartglazuurvideo’s niks te maken met een zoetekauw zijn of gluren naar een decadenter leven. Nee, voor mij is het een vorm van meditatie, een moment rust.

Toen ik dit aan vrienden vertelde, kwam ik erachter dat ik niet de enige ben die op deze manier naar de video’s kijkt. “Ik ben zo blij dat je hier iets over schrijft, ik ben dol op deze video’s,” zei een vriendin tegen me in een berichtje, waarin ze ook meteen een link naar haar favoriete glazuurvideo deelde.

Ook Anya Shumilina, hoofd van het Dialectical Behavior Therapy Center in New York, vertelt me dat ze er geen genoeg van kan krijgen. “Ik doe het ook. Het is zo rustgevend.”

Het is me nooit gelukt om echt te mediteren. Maar voor iemand zoals ik zijn deze video’s een klein stapje in de richting van hoe het moet voelen om helemaal zen te zijn. Aan het einde van iedere video zie je hoe het iemand is gelukt om het langverwachte, prachtige eindresultaat te bereiken. Het is werkelijk fascinerend om naar te kijken. En op die vele momenten waarop ik door mijn feed scroll, terwijl taart na taart wordt versierd en in stukken gesneden, ervaar ik eindelijk wat kalmte is.

ASMR, een afkorting van ‘autonomous sensory meridian response’, is een tintelend gevoel in de hersenen, hoofd en hoofdhuid. De term wordt vaak gebruikt om te verwijzen naar video’s die dit gevoel opwekken. Deze video’s zijn de afgelopen jaren enorm in populariteit gestegen. Sommige kijkers beschrijven het gevoel zelfs als een soort lichte euforie, inclusief kippenvel. In 2015 verscheen een onderzoek naar de relatie tussen ASMR-video’s (en dan met name de video’s waarin iemand fluisterend over een willekeurig onderwerp vertelt) en de vermindering van angstgevoelens. Wat bleek: “ASMR biedt een tijdelijke verbetering van de gemoedstoestand bij mensen met depressie. Veel mensen gebruiken de video’s dan ook bewust met dit doel voor ogen.” Hoewel het onderzoek zich niet specifiek richtte op glazuurvideo’s, vind je enorm veel video’s als je googelt op “ASMR cake frosting”.

Hilda Burke, een psychotherapeut uit Engeland, vertelt me dat meditatie-apps, ASMR-video’s en andere ontspannende media ervoor hebben gezorgd dat “mindfulness en meditatie zijn gedemocratiseerd. Deze tools zijn toegankelijk geworden voor een breed publiek, wat fantastisch is.” Wegdromen bij iets dat zowel mindful als gedachteloos is, is nu makkelijker dan ooit.

Mijn persoonlijke favoriete taartglazuuraccounts zijn Chelsweets uit New York en KarleesKupcakes uit Brisbane. Ik kijk de video’s zonder geluid, om zo volop te genieten van de manier waarop het glazuur naadloos over de sponsachtige cakes wordt uitgesmeerd. Kleuren vermengen zich en vormen ontstaan, om uiteindelijk een prachtig dessert te creëren. Je zou denken dat ik hierdoor niets liever wil dan de taarten in mijn mond schuiven. Maar taartglazuurvideo’s maken me niet hongerig. Ze maken me kalm.

“Sommige mensen vinden het moeilijk om te mediteren,” zegt Shumilina. “Het is lastig om je ogen te sluiten en je op niks anders te focussen dan het onder controle krijgen van je ademhaling. Wanneer je met een hoofd vol opdringende gedachten je ogen dicht doet, is het namelijk niet makkelijk om uiteindelijk weer terug te keren naar het hier en nu. Het kijken van een glazuurvideo, daarentegen, is een eenvoudige manier om je aandacht op iets anders te richten dan je gedachten.”

“Mediteren kan intimiderend en lastig lijken voor beginners,” zegt ook Burke. “Wie lukt het nu echt om te gaan zitten en vijf minuten lang uit het niets aan mindfulness te doen? Ik raad mijn cliënten altijd aan om eerst met 90 seconden te beginnen, en het vanuit daar beetje bij beetje op te bouwen. Net zoals je ook bij het sporten zou doen. Ik ben ervan overtuigd dat het goed voor je is om je grenzen zo steeds verder te verleggen. Maar als een cliënt tegen me zou zeggen dat glazuurvideo’s voor hen het perfecte hulpmiddel zijn om tot rust te komen, is dat natuurlijk ook een goede manier om het te doen.”

Maar laten we niet te hard van stapel lopen en glazuurvideo’s meteen de hemel in prijzen. In een tijdperk waarin we constant met onze smartphones bezig zijn, is het soms lastig te zeggen wanneer het kijken van glazuurvideo’s als zelfhulpmiddel verandert in een verslaving. Het is goed dat de video’s zo makkelijk toegankelijk zijn, maar volgens Burke heeft het ook een keerzijde. “Als we afhankelijk zijn van een extern object om te kunnen mediteren, wat leren we dan eigenlijk? Het is een handige manier om te beginnen met meditatie en er wegwijs in te worden. Maar uiteindelijk moet je de zijwieltjes weglaten en het toch echt zelf doen.”

Terwijl ik in bed lig, reikt mijn arm naar het nachtkastje. Ik pak mijn telefoon, breek de ‘geen telefoons in bed’-regel (waar mijn partner en ik ons nooit aan houden) en kijk hoe de bakkers hun ding doen. Het is zo makkelijk. Maar is dit wel goed voor me? Stel ik hier niet de gevoelens en verplichtingen mee uit die ik gewoon onder ogen zou moeten zien?

“Het is net als met iedere andere verslaving,” legt Shumilina uit. “Het wordt pas een probleem als het de kwaliteit van je leven gaat beïnvloeden. Je moet jezelf afvragen of de drang om iets te gebruiken zo sterk is, dat je niet meer normaal kunt functioneren.” Ik heb niet het gevoel dat het kijken van glazuurvideo’s zo snel problematisch zal worden. Maar toch weten we allemaal hoe het is om langer weg te zinken in social media dan je eigenlijk van plan was.

Ik vraag Karlee, van Karlees Kupcakes, wat zij ervan vindt dat mensen haar video’s gebruiken als hulpmiddel om van stress af te komen.

“Het is zo mooi dat ik dit kan doen met Instagram, ik haal er veel voldoening uit,” zegt ze. “Mensen hebben iedere dag wel met bepaalde angstgevoelens te maken. Ik zelf ook. Angststoornissen kunnen iedereen overkomen, ook de mensen waarvan we denken dat ze succesvol zijn en hun leven op orde hebben. Ik krijg regelmatig berichten van mensen die me bedanken, omdat ze zich rustiger voelen dankzij mijn video’s. Het betekent enorm veel voor me dat ik zoveel mensen kan bereiken en ze op zo’n persoonlijk niveau kan helpen.”

Dat geldt ook voor Chelsey White, van Chelsweets: “Ik ben blij dat mensen het ontspannend vinden. Het bakken van de taarten is voor mij ook ontspannend. Het is een manier om even te ontsnappen aan het dagelijks leven. Als ik een taart maak, vergeet ik alles om me heen. Het enige wat er nog toe doet, is dat het glazuur perfect wordt uitgesmeerd of de ganache er precies goed uitziet. Het is fantastisch dat zowel de mensen voor als achter de camera er zo van kunnen genieten.”

Aan het einde van iedere taartglazuurvideo zie je een voltooid project, ontstaan uit chaos. Nadat ik een tijdje heb weggedroomd bij de video’s, geloof ik oprecht dat het mogelijk is om een rommelige keuken – en verstrooide hersenen – om te toveren tot een kalm meesterwerk.