Hoe erg is het om nooit water te drinken?

Je vriend is een ware hedonist. Voor hem is niets de moeite waard, tenzij hij er extreem van kan genieten. Hij houdt totaal niet van 'saaie' dingen als wandelen of dikke, 19e-eeuwse romans lezen. In tegenstelling tot mensen die thuis inspirerende spreuken van de Xenos aan de muur hebben hangen, leeft je vriend daadwerkelijk volgens het credo Live, Love, Laugh.

Om die reden heeft hij nogal een afgunst voor water. Het gaat tegen alles in waar hij voor staat. Het smaakt helemaal nergens naar en het gaat niet samen met een hamburger, pizza, döner en zelfs niet met het ontbijt (heb je ooit van cornflakes met water gehoord? Exact).

Er zijn talloze dranken en smaken om uit te kiezen, dus waarom zou je in godsnaam gaan voor de enige vloeistof die naar niks smaakt? Kortom: hij leeft op frisdrank, sappen, chocolademelk en koffie. Oh ja, en bier. Hij houdt ook van bier.

Water is belangrijk. Meer dan de helft van het menselijk lichaam bestaat uit water. Het is dan ook niet heel gek dat het een essentiële rol speelt in onze gezondheid. Water reguleert zowel de biologische processen in je lichaam als de lichaamstemperatuur. Wanneer het lichaam oververhit raakt, worden je zweetklieren gestimuleerd en ga je zweten, waardoor je lichaamstemperatuur daalt. Maar daarvoor is natuurlijk wel water nodig.

Ook fungeert het drinken van water als een zuivering van het lichaam. Bij een ziek of zwak lichaam herstelt het lijf zich door bloed te filteren, maar dat kan alleen als er genoeg water door het lichaam stroomt om de afvalstoffen af te voeren. Andere zuiveringsprocessen van het lichaam, zoals plassen, ontlasting en transpiratie, worden ook allemaal gedreven door het water in je nieren, lever en darmen.

De spijsvertering van je lichaam is bovendien voor een groot deel afhankelijk van water. Het verteren van eten begint namelijk al met ons speeksel. Door voldoende gehydrateerd te zijn bevorder je de speekselaanmaak en kan je lichaam meer voedingsstoffen uit het eten halen. Dit gebeurt via enzymen in je speeksel en bij een gebrek hieraan kost het je lichaam enorm veel energie om eten te verteren.

Oftewel: water is een soort wondermiddel, want het doet werkelijk van alles. Het houdt de bloedbanen vloeibaar, wat goed is voor de bloedsomloop. Het reguleert de vochtigheid van je slijmvliezen, dat je gewrichten soepel blijven, het brengt zuurstof en voedingsstoffen naar je lichaamscellen en het houdt zelfs je huid gezond en jong.

Moet je vriend dan voor al die wonderbaarlijke effecten per se aan de keukenkraan van het leven lurken? En is hij écht zo slecht bezig als zijn waterinname volledig via de consumptie van liters cola, CoolBest Strawberry Hill en koffie verloopt ? Volgens diëtist Lindy Postma valt dat wel mee. “Sappen en softdrinks bestaan voor zo’n 90 procent uit water, dus daarmee kun je prima je vochtbalans op peil houden,” zegt zij.

En hoe zit het dan met de cafeïne in koffie en cola? Daardoor zou je lichaam juist uitdrogen, maar ook dat is niet het geval, zegt Postma. “Het vocht verlaat wel wat sneller het lichaam, omdat cafeïne de nieren stimuleert. Maar het lichaam verliest niet méér vocht.”

Mocht je vriend nou stellig beweren dat hij mede dankzij de stukjes tomaat of augurk die op zijn hamburger liggen toch wel genoeg water binnenkrijgt, dan is dat niet eens zo’n heel vreemde uitspraak. Zo bestaat een komkommer voor 97 procent uit water. Postma vertelt dat het in theorie best mogelijk is daarmee je vochtbalans aan te vullen, maar als dat de primaire aanvulling van je vochtbehoefte is, dan moet je enorme hoeveelheden eten. “Groente en fruit bevatten namelijk veel vezels en zijn erg volumineus, waardoor er maar weinig ruimte overblijft voor andere voeding,” zegt ze. Hierdoor kom je waarschijnlijk voedingsstoffen tekort. Niet zo’n goed idee dus.

Kan je vriend gewoon doorgaan met zijn dagelijkse blikje cola bij het ontbijt? Wat betreft zijn vochtpeil wel. Toch is het niet heel verstandig. Postma: “Suikerhoudende dranken als frisdrank of sap bevatten veel calorieën, terwijl ze niet de verzadiging geven die je wel zou krijgen als je hetzelfde aantal calorieën zou eten.” Door dit overschot van calorieën en suiker krijg je sneller overgewicht. De suikers en zuren in frisdrank zijn ook slecht voor je gebit.

Frisdrank verhoogt volgens onderzoek de kans op diabetes. Als je per dag 330 milliliter frisdrank (1 blikje) binnenkrijgt, verhoog je de kans op het krijgen van diabetes type 2 met 20 procent. Daarbij kan het regelmatig drinken van zoete, suikerhoudende dranken leiden tot smaakgewenning. Dat betekent dat je steeds meer trek krijgt in zoetigheid zoals frisdranken en sappen, zegt Postma.

De lightvariant van frisdrank is trouwens niet de magische middenweg. Er zitten geen suikers in, maar wel zuren. Dat betekent dat het tandglazuur alsnog wordt aangetast. De kunstmatige zoetstoffen foppen bovendien alsnog je brein; doordat je constant zoetigheid binnenkrijgt, neemt je smaakgewenning toe en ga je steeds meer naar suikers verlangen. Maar omdat je niet daadwerkelijk suikers binnenkrijgt door lightfrisdrank te drinken, is de kans groot dat je alsnog meer ongezonde dingen gaat eten.

Het is helemaal onverstandig om bier als dorstlesser te gebruiken, zeker na fysieke inspanning. “Alcohol heeft een diuretische werking, wat wil zeggen dat er een verhoogde urineproductie optreedt als je het drinkt,” vertelt Postma. Dit drijft het vocht af, terwijl je juist dorstig bent. Voor de meeste activiteiten is water een prima dorstlesser, tenzij je echt heel erg veel zweet. “In dat geval kun je een hypotone sportdrank nemen. Die bevat koolhydraten en elektrolyten (natrium).”

Wanneer je lichaam te weinig vocht binnenkrijgt of binnenhoudt, moet je uitkijken voor uitdrogingsverschijnselen. Uitdroging leidt tot vermoeidheid, hoofdpijn, concentratieproblemen, verhoogde bloeddruk, verlaagde weerstand en trage stofwisseling. Ook kun je er door flauwvallen. Nogal onprettig dus.

Het belang van water drinken is duidelijk, en de de risico’s van uitdroging of het veelvuldig drinken van suiker- en cafeïnehoudende dranken ook. Toch zal zo’n waterloos dieet de vochtbalans van je vriend niet verstoren, zolang hij door de dag heen genoeg blijft drinken. “Het lichaam is heel goed in staat om een goede vochtbalans te houden,” zegt Postma. “Maar door de grote hoeveelheid cafeïne kun je wel klachten krijgen als slapeloosheid, angstgevoelens of rusteloosheid.”

Als je de aanbevolen hoeveelheid water per dag (zo’n anderhalf à twee liter) volledig vervangt door frisdrank, sapjes en koffie, dan riskeer je vooral overgewicht en afbreuk van het tandglazuur. Zelfs ‘gezonde’ fruitsappen, zoals appelsap, bevatten veel zuren die het gebit aantasten en tanderosie kunnen veroorzaken.

Zodra je vriend even vergeet te drinken omdat hij te druk is met hedonistische dingen, komen de uitdrogingsverschijnselen ook om de hoek kijken. Dat zal hij als eerste merken aan een duizelig gevoel, misselijkheid en hoofdpijn.

Je vriend kan water niet luchten of zien, en wil het nog steeds niet drinken. Maar water kan wel iets spannender worden gemaakt, door er munt, citroen, gember of een stukje fruit aan toe te voegen. Er zijn genoeg varianten te bedenken, want ook al is nooit puur water drinken geen levensgevaarlijk gedrag, het is wel belangrijk om suikerhoudende dranken enigszins te vermijden.

Postma adviseert mensen die regelmatig frisdranken drinken om hun suikerinname rustig af te bouwen. “Je kunt bijvoorbeeld zoete dranken verdunnen met water. Door dit steeds wat meer te doen, zul je op een gegeven moment ook minder verlangen naar de suikers,” zegt ze. Het is ook verstandig om de negatieve effecten van cafeïne te vermijden. “Ik adviseer om niet meer dan 400 milligram cafeïne per dag drinken. Dat komt dan neer op zo’n vier kopjes koffie.”

Je vriend kijkt natuurlijk niet heel ver vooruit. Alleen vandaag telt. Onder het mantra “I’m here for a good time, not a long time” moet hij waarschijnlijk lachen om je nuchtere suggesties. Toch doet hij er goed aan om te luisteren. Zelfs een levensgenieter als hij zal een stuk minder genieten als hij allerlei klachten of zelfs ziekten overhoudt aan zijn waterhatende levensopvatting. Water is ook gewoon goed voor mensen, niet slechts voor honden.