Een robot deelde gister vanuit Amsterdam abortuspillen uit in Noord-Ierland

Pro-choice organisatie Women on Waves voerde gisteren in samenwerking met vrouwenactiegroep Rosa een guerilla-actie uit om aandacht te vragen voor de wetgeving over abortus in Noord-Ierland – dat onderdeel uitmaakt van het Verenigd Koninkrijk. Abortus plegen is daar nog steeds hartstikke illegaal, terwijl dat in de rest van het Verenigd Koninkrijk niet zo is. Dat is op zijn zachtst gezegd een beetje raar, vooral als je je bedenkt dat het in Engeland en Schotland, bijvoorbeeld, vanaf 1967 al legaal is om een einde te maken aan een ongewenste zwangerschap. Noord-Ierland is eigenlijk nog het enige gebied in de eilandengroep dat flink achterloopt in de wetgeving: afgelopen week werd er in Ierland via een referendum besloten toch maar ‘ns mee te gaan met de tijd, en werd er gestemd voor het versoepelen van de abortuswet.

De actie: donderdag zou er om 13:00 uur in Belfast een rijdende robot zijn met daarop een stel pillen vastgeplakt. Die robot zou rijden naar een stel vrouwen in rode gewaden die ongewenst zwanger zijn en de pillen ‘overhandigen’. Zij zouden de pillen dan innemen. Het zou zich op twee plekken tegelijkertijd afspelen: in Belfast voor het gerechtshof, en bij Mediamatic in Amsterdam, van waaruit de robot bestuurd zou worden. Dat zou gelivestreamt worden, ook vanuit Amsterdam.

Een robot! Opstand! Spektakel! Hier moest ik bij zijn.

Als ik om 12:30 uur binnen kom bij Mediamatic, zitten er precies vier mensen aan een tafel. Dat zijn arts Marlies (62), medewerker Krisztina (25), technicus Mark (52) en Amun (11) – het zoontje van Rebecca Gomperts, de oprichter van Women on Waves die op dit moment in Belfast is, bij de robot. Er staat een televisie, aan de muur hangt een beamer en Amun houdt een iPad vast.

Het ziet er eigenlijk allemaal een beetje knullig uit – je zou niet meteen denken dat hier zometeen een poging gedaan wordt om de wereld een stukje beter te maken. Er worden dingen met elkaar besproken, maar ook grapjes gemaakt. Ik vind het geloof ik spannender dan de rest: iedereen lijkt chill, vrolijk en heeft wel het idee dat het allemaal prima gaat lukken. Bovendien: het lijkt erop dat de elfjarige Amun de robot gaat besturen. Dat belooft veel goeds!

Marlies is vooral veel aan het bellen, om instructies te ontvangen voor het moment suprême zometeen. Ze is arts bij Women on Web, vertelt ze. Dat is een vertakking van Women on Waves, die zich online bezighoudt met de medische kant. Ze geeft online consultaties en advies aan vrouwen over de hele wereld die ongewenst zwanger zijn, gratis, of per donatie. Haar taak vandaag: wanneer de zwangere vrouwen in Noord-Ierland de pillen krijgen van de robot, geeft zij via de telefoon medisch advies.

Ik vind het een behoorlijk ingewikkelde constructie, want: gaan die vrouwen ter plekke nou abortus plegen? Waar komen die robots dan opeens vandaan? Hoe zit het precies? Ze legt me uit: “De vrouwen in de gewaden zijn vrouwen waarvan niemand weet of ze écht zwanger zijn. En dat is belangrijk, want op die manier kunnen de vrouwen niet strafbaar worden gesteld. Ze staan voor het gerechtshof. Iemand van het team, die even verderop staat, heeft twee rijdende robots met webcams bij zich in een doos, en daarop hebben ze pillen geplakt – een medicijn dat een zwangerschap kan beëindigen. De vrouwen nemen de medicijnen dan in.”

Ik vraag aan Marlies of het niet enorm illegaal is om die pillen daar überhaupt te nemen. “In Noord-Ierland is het zo dat de pillen zelf wel legaal zijn, maar je kan ze nergens zelf ophalen of verkrijgen. En niemand mag het je geven,” legt Marlies uit. “Dus: als een robot ze brengt, is het niet illegaal. Het is gewoon gebruik maken van een hiaat in de wet.”

Dat doen ze bij Women on Waves wel vaker. Bijvoorbeeld door abortuspillen uit te delen en consultaties te geven op een boot, aan de kust van landen waar het verboden is. “Want dan gelden alleen de regels van de zee. Buiten territoriale wateren geldt de wet van het land waar het schip is geregistreerd,” zegt Marlies. En het omzeilen van de wet deden ze drie jaar geleden ook met drones, in Polen. Waarom nu een rijdende robot? “Het is gewoon weer wat nieuws, we proberen telkens weer wat anders om aandacht te genereren, maar wel altijd iets technologisch – vrouwen zijn immers ook afhankelijk van technologie als ze abortus willen plegen” legt ze uit.

Als Marlies klaar is met haar verhaal, schuift Krisztina een telefoon met daarop een livestream onder haar neus. Krisztina werkt onder andere bij de Hongaarse tak van Women on Web. Op haar telefoon zien we dat er in Belfast flink veel pers aanwezig is. Het lijkt erop dat ze elk moment live gaan.

Spannend! Roep ik uit.

“Ja! Het is altijd spannend,” zegt Marlies. “Dingen gaan altijd anders dan we denken. Het script wordt van tevoren altijd helemaal uitgeschreven, want er zijn vreselijk veel mensen bij betrokken. Er zijn mensen van ons, mensen van vrouwenactiegroep Rosa, en de vrouwen die de pillen gaan slikken. Dan is er ook nog de pers, en de politie.”

De beamers, telefoons en televisie worden aangesloten en op het scherm zien we een Facebook live-video, waarin Rebecca een speech houdt voor de pers over het belang van het legaliseren van abortus.

Mark wordt gebeld, luistert, en hangt weer op. “Oké,” zegt hij, met opeens een ernstige stem. “Er is heel veel gewapende politie. Rebecca wordt waarschijnlijk gearresteerd. Het is altijd hetzelfde verhaal.”

Oei, dat klinkt niet goed, zeg ik. “Ze wil juist gearresteerd worden,” antwoordt hij. “Dat is gewoon handig, voor de publiciteit.”

Hij richt zich tot Amun. “We hebben twee robots, maar eentje doet het blijkbaar niet. Dus als de politie aan hen vraagt de robot te overhandigen, pakken ze degene die niet werkt. Die geven ze aan de politie, met de pillen. En dan is het aan jou, Amun, om snel weg te rijden met de robot die wel werkt.”

Amun en Mark zijn er klaar voor. De livestream wordt gestart, er verschijnt beeld op de beamer. We kijken door de camera van de robot. Rebecca hangt live aan de telefoon, op luidspreker. De doos gaat open, de robot komt eruit.

“Waar moeten we heen, waar moeten we heen?” roept Amun. “Er staan een hele hoop mensen in de weg!”

We zien voeten. Het robotje rijdt er een beetje doorheen.

“Heel goed jongen, heel goed. De politie komt er nu aan,” zegt Rebecca met een kalme stem.

“Doorrijden, doorrijden!” roept Mark. “Waar moeten we heen, rechtdoor, rechtdoor?”

Ondertussen worden de pillen van het robotje gepakt. Ze worden ingenomen door de vrouwen.

Het robotje wordt gepakt door de politie, een stukje meegenomen en dan wordt de camera uitgezet.

“Mam, de robot is uitgezet!”, roept Amun. Hij en Mark geven elkaar een high-five.

Ik vraag of de actie nu geslaagd is. “Ja, ik denk het wel, antwoordt Marlies. “Er was veel politie en veel pers. Het was alleen jammer dat we niet live de consultatie hebben kunnen doen, omdat er te veel politie was. Nu moeten we afwachten hoeveel publiciteit we krijgen. Maar het is eigenlijk nog niet klaar, want er gaat nu nog een bus vertrekken, die door Noord-Ierland rijdt om vrouwen medisch advies te kunnen geven.”

Ik bedank iedereen, loop richting de uitgang en hoor Amun roepen: “Wow, dat was LEUK!”

Bekijk hieronder de actie in Belfast, en natuurlijk de robots!!!