Waarom klinkt muziek zo goed wanneer je drugs op hebt?

Veel van ons kennen het gevoel wel: het is iets na tweeën in de propvolle, zweterige kelder van de club als je net de eerste tintelingen van het kwartje xtc begint te voelen. De dj draait opeens Let Me Be Your Fantasy van Baby D, en opeens raast er een vlaag van bewustzijn door je hele lichaam. Je bent nog nooit ergens zo zeker van geweest: dit is het allerbeste, meest prachtige nummer op aarde. Natuurlijk heb je de track al weleens eerder gehoord, maar nooit voelde je het zoals nu. Je wang is nat. Je staat te huilen. Het janken verandert in euforisch geschreeuw. Allemaal door Baby D.

Xtc en house zijn natuurlijk enorm met elkaar verbonden, en zelfs zonder daar diep over na te denken voelt het logisch. Niemand heeft zin in agressieve metal na een pilletje, liever hoor je iets wat je in een vrolijke staat brengt. De combinatie mdma en house is een van velen, net als de link tussen jazz en heroïne in de sixties, paddenstoelen en psychedelische muziek een paar jaar later, en de liters Dirty Sprite die de rappers van nu drinken. Maar waarom gaan deze genres zo hand in hand met specifieke drugs? Heeft dit te maken met een culturele achtergrond, of is het puur iets biologisch?

Dokter Zach Walsh werkt als professor aan de afdeling psychologie van de Universiteit van British Columbia en heeft een hoop onderzoek gedaan naar dit onderwerp. Volgens hem spelen hierin verschillende factoren mee. De eerste, hoe logisch ook, is dat twee goede dingen nou eenmaal vaak goed samengaan. ''Ik noem het zelf het pindakaaseffect. Chocola is lekker en pindakaas is lekker, daarom is het logisch dat die twee lekker zijn als je ze combineert," legt hij uit.

Maar het heeft volgens hem ook te maken met een belangrijk deel van ons brein, de locus caeruleus (waarmee we nieuwe sensaties kunnen ervaren) en hoe dat stuk hersen reageert op muziek en drugs. ''Om muziek als meeslepend te ervaren, zoeken we naar vertrouwdheid, maar ook naar nieuwe ervaringen. Dus wat bepaalde drugs doen, zeker de psychedelische, is het deel van ons brein prikkelen dat vernieuwing ervaart. Daardoor denk je: oh mijn god, ik heb de wereld nog nooit zo gezien. Daarom klinkt muziek ook alsof je het nog nooit eerder hebt gehoord als je high bent.''

Dit komt iedereen bekend voor die weleens high door een oude playlist van een vorig leven heeft gescrold. Of denk aan die keren dat je op die after ineens over genoeg kracht bezit om de aux-kabel af te pakken van iemand die twee keer zo groot is als jij. Je moet namelijk dat ene hitje uit je jeugd opzetten, omdat je brein het registreert alsof je het voor het eerst hoort en het daardoor veel meer emoties meebrengt. Daarnaast kun je je door bepaalde drugs veel beter concentreren, en zonder afleiding naar de muziek luisteren. ''Er is niet voor niets zo'n sterke band tussen wiet en meditatie,'' zegt Walsh. ''Je raakt minder afgeleid door gedachtes over de toekomst of je verleden, en door je focus op het nu is je waardering voor de muziek groter. Door drugs sta je ook minder op de rem. En daar komen dus je waardering voor nieuwe dingen en je focus op het hier en nu bij.''

Dit is allemaal leuk en aardig, maar waarom gaan specifieke genres zo goed samen met bepaalde drugs? Harry Shapiro, schrijver van Waiting For the Man: The Story of Drugs and Popular Music, denkt dat dit komt door zowel biologische als culture factoren. "Als je onderdeel bent van dancecultuur – of dat nu in de jaren zestig of negentig is – dan wil je heel de nacht wakker blijven. De beste manier om dat te doen is door drugs als xtc te nemen," legt hij uit. "Maar aan de andere kant: als een bepaald genre juist heel introvert is, neem je liever drugs als lsd, paddo's en wiet."

In andere gevallen is de charme van bepaalde drugs bij specifieke muziek wat ingewikkelder. "Soms ligt het niet aan de stijl van de muziek, maar bijvoorbeeld aan waar de muzikanten die het maakten vandaan komen," legt Shapiro uit. "In de jaren vijftig en zestig was heroïne een groot onderdeel van jazz. Het was toen niet cool om te dansen op muziek. Je hoorde er toen bij als je je koeltjes en afstandelijk gedroeg. Heroïne past daar perfect bij. Daarnaast was het voor zwarte muzikanten een manier om met de racistische witte maatschappij om te gaan, dus er is niet echt één antwoord op de vraag – het heeft zowel met biologische als culturele factoren te maken.

We kunnen dus niet exact vertellen waarom Tupacs Hit Em Up beter klinkt met wiet op, of waarom André Hazes nog mooier is met coke in je neus. De link tussen drugs en muziek kan het best uitgelegd worden als een mengelmoes van breinfunctionaliteit en culturele invloeden, twee dingen die verstrengeld raken en elkaar versterken. Maar goed: je staat in de club met je armen in de lucht en je benen zwevend over de dansvloer, dus wat maakt het eigenlijk uit waarom dat zo fijn is?

(Lead foto door DEA via Wikimedia)