Mannen vertellen hoe mannelijk ze zichzelf vinden op een schaal van 1 tot 10

De ‘echte man’ bevindt zich in een crisis, vindt de populaire Canadese psycholoog Jordan Peterson. Hij pleit ervoor dat we die zogenaamde ‘echte man’ moeten beschermen tegen ‘linkse activisten en hun doorgeslagen feminisme’, en met die boodschap spreekt hij volgens de Volkskrant vooral 'witte jongemannen aan die weer trots en mannelijk in het leven willen staan'.

Het stereotiepe idee dat mannen niet mogen huilen, stoer moeten zijn en slaven zijn van hun testosteron staat nog fier overeind, blijkt ook uit de nieuwe documentaire van Sunny Bergman.

In Man Made gaat de documentairemaker in gesprek met een groep mannen over deze stereotypes, en welke gevolgen die hebben voor hun dagelijks leven. Ook onderzoekt ze in hoeverre ‘mannelijkheid’ een biologische oorsprong heeft – onder meer door een hersenscan te laten maken van haar man en van zichzelf. (Spoiler: de arts kan op de scans niet aanwijzen wie de man is, en wie de vrouw.)

Willen mannen bevrijd worden van deze clichébeelden over mannelijkheid? Ik ging de straat op om het hen te vragen. Ook vroeg ik ze hoe mannelijk ze zichzelf vinden, en of ze denken dat je mannelijkheid terug kan zien in de hersenen.

Broadly: Hoi Amar! Hoe mannelijk vind jij jezelf, op een schaal van 1 tot 10?
Amar: Een 7. Geen 10, omdat ik veel met mijn uiterlijk bezig ben. Ik ga elke week naar de kapper. Dat is wel typisch vrouwelijk, dat ijdele.

Voel jij je een echte man?
Dat voel ik me zeker. Vooral door mijn baard en snor, en omdat ik van vrouwen houd.

Vertoon je zogenaamd typisch mannelijk gedrag?
Ik ben dominant. Vooral in bed neem ik graag de leiding. Ik doe graag stoute dingen zoals vastbinden en halsbandjes omdoen.

Autorijden wordt vaak als iets ‘mannelijks’ gezien. Denk je dat jij daar beter in bent dan vrouwen?
Honderd procent. Ik heb vaak bij vrouwen in de auto gezeten – jullie zijn veel voorzichtiger in het verkeer en rijden minder hard dan ik.

Tot slot: wat denk je dat het verschil is in de hersenen tussen mannen en vrouwen?
Ik denk dat er geen verschil is. Hersenen zijn hetzelfde toch?

Broadly: Hoi Michiel. Wat denk je dat het verschil is in hersenen tussen man en vrouw?
Michiel: Er zijn een heleboel verschillen, die kun je gewoon googelen. Vrouwen zijn handiger met hun handen en vingers, en van nature kunnen mannen beter kaartlezen. Vrouwen zijn gewend om tijdens het kaartlezen de kaart te draaien – dat doe ik niet. Dat moet met de hersenen te maken hebben.

Vind jij jezelf een echte man?
Wat bedoel je met die vraag? Wanneer ben je dat? Ik vind het moeilijk te beantwoorden. Het stereotiepe beeld is heel simpel, maar dat vind ik nogal plat.

Wil jij bevrijd worden van dat beeld?
Ik lijd er niet onder, maar er zijn absoluut mannen die daarvan bevrijd moeten worden. In het basisonderwijs zou het goed zijn als er meer meesters zouden zijn. Er zou meer begrip zijn voor drukke jongetjes die ruw spelen. Maar vrouwen moeten ook bevrijd worden. Heb jij daarom expres die tuinbroek aangetrokken?

Nee, gewoon omdat ik ‘m mooi vind. Wat vind jij typisch mannelijk gedrag?
Dat mannen met ongevraagde oplossingen komen voor iets wat geen oplossing nodig heeft. Als jij me nu vertelt dat je iets vervelends hebt meegemaakt, zou ik meteen met een oplossing komen – in dat opzicht ben ik een typische man. Terwijl jij misschien geen advies nodig hebt, maar gewoon iets wil horen van: hey, wat vervelend voor je.

Broadly: Hey Mo. Zie jij jezelf als een echte man?
Mo: Zeker. Als ik ’s ochtends in de spiegel kijk, denk ik: ja ik ben écht een man. Ik hou van stoere jongensdingen, zoals voetballen en kattenkwaad uithalen.

Op een schaal van 1 tot 10: hoe mannelijk vind je jezelf?
Tussen de 7,5 en 8. Ik ben met vrouwen opgegroeid, dus ik kan ook goed met vrouwen omgaan. Af en toe vind ik het tof om van die chickflicks op Netflix te kijken, zoals de serie How I Met Your Mother.

Wat vind je typisch mannelijk gedrag?
Van dat machogedrag; mannen die laten zien hoeveel ze kunnen drinken of opscheppen over hoeveel vrouwen ze in bed hebben gehad. Zo ben ik niet. Vandaar die 7,5, en geen 10.

Huil je weleens?
Zeker. Echte mannen huilen ook hoor. Maar als er in een groep mannen één machoman aanwezig is, voel ik meer groepsdruk om mijn mannelijkheid te laten zien. Als ik dan emotioneel ben, denk ik: oké, dit kan nu even niet.

Vind je roze een mooie kleur?
Nee man, daar hou ik echt niet van. Roze vind ik echt een vrouwenkleur. Ik zou niet snel een roze broek dragen. Sinds de geboorte van mijn dochter is alles in huis roze geworden; haar kamer, schoenen, bekertjes – noem maar op. Inmiddels heb ik dat wel geaccepteerd.

Als wij een hersenscan zouden maken, denk je dat je dan kan zien dat jij een man bent en ik een vrouw?
Ik denk het wel, door jouw hormonen. En mannen denken vaker aan seks dan vrouwen toch?

Broadly: Hoi Aaron een Jonas. Denk jullie dat je op een scan kan zien of iemands hersenen van een man of vrouw zijn?
Jonas: Als baby weet ik zeker dat je geen of nauwelijks verschil kunt zien. Van de koningin der genderstudies, Judith Butler, heb ik geleerd dat kinderen pas op school over gender leren.

‘Echte mannen’: zijn jullie dat?
Jonas: Ik hoop het niet. Ik kom uit Frankrijk, en zowel daar als hier bevalt het me niet wat we verstaan onder ‘echte mannen’. Het beeld van de Europese man, die ondernemend en avontuurlijk moet zijn, dat ben ik liever niet. Maar ik weet wel dat ik pas in het clichébeeld van een Europese man; als ik naar Azië ga, word ik zo gezien. Ik probeer me daar zo bewust mogelijk van te zijn.
Aaron: Als ik met sommige vrienden ben, wordt het ongemakkelijk zodra iemand over z’n gevoel praat. Vroeger had ik daar last van, nu weet ik dat mannelijkheid een geconstrueerd beeld is.

Hoe mannelijk vinden jullie jezelf?
Aaron: Ik weet het niet zo goed. In het beeld dat media schetsen, waarin vooral de verschillen tussen mannen en vrouwen worden benadrukt, herken ik me niet. In dat opzicht zou ik geen man zijn, maar in biologisch opzicht ben ik het wel.
Jonas: Ik ben vaak genoeg mannelijk – ik ben een product ben van mijn eigen geschiedenis en geboorteplaats, en ik leef in deze tijd. Ik kleed me hoe H&M wil dat ik me kleed, dus als een man in een spijkerbroek en een shirt. Toch probeer ik alert te zijn en zo min mogelijk vast te houden aan dat clichébeeld.

Willen jullie bevrijd worden van het beeld over mannelijkheid?
Aaron: Ja, het is goed dat het concept ‘gender’ bevraagd wordt. Ik word liever eerst als mens gezien, en daarna pas als man.

Broadly: Hoi Dion. Ben jij een echte man?
Dion: Nee, niet per se. Ik ben veel bezig met kleding, en dat wordt niet als iets mannelijks gezien.

Wat vind jij typisch mannelijk en vrouwelijk gedrag?
Ik denk dat het steeds meer in elkaar overvloeit. Ik voel dat zelf ook zo. Het zou niet moeten uitmaken of je als man van roze en barbies houdt. Als iemand een ‘echte man’ wil zijn, dan moet-ie zich lekker zo gedragen.

Waar zit jij qua mannelijkheid, op een schaal van 1 tot 10?
Ik heb daar nog nooit over nagedacht. Als 1 een vrouw is, dan zit ik denk ik op een 6 of een 7.

Voel je veel testosteron in je lijf?
Als ik aan het skateboarden ben, word ik weleens agressief. Dan gooi ik mijn skateboard ergens tegenaan. Misschien is dat wel typisch mannelijk.

Er wordt weleens gezegd dat mannen beter kunnen inparkeren dan vrouwen.
De meeste vrouwen die ik ken, zijn er niet goed in. Ik kan het wel – dat maakt mij misschien man. Ik kan ook goed kaartlezen. Vrouwen zijn misschien beter in multitasken. Misschien omdat zij evolutionair gezien, tijdens het jagen en verzamelen, meerdere dingen tegelijk moesten doen.

Broadly: Hoi Ben en Doris! Zijn jullie echte mannen?
Ben: Moet je daarvoor cool, stoer en tof zijn, of leuke cadeautjes kopen voor je vriendin?
(Houdt een tas met cadeautjes omhoog)
Doris: Bij een echte man denk ik aan een bodybuilder, en dat ben ik niet. Sommige mannen zeggen dat ze hun testosteron voelen gieren door hun lijf – ik snap nooit zo goed wat ze daarmee bedoelen. Hebben jullie ook zogenaamd vrouwelijke trekjes?
Doris: Ik heb geen moeite met mijn emoties laten zien. Als ik wil huilen, huil ik, als ik iets vet of naar vind, dan zeg ik dat ook.
Ben: Ik vind het onzin dat er typische vrouwelijke eigenschappen zijn. Ken je die reclame van Always? Die laat zien waarom je niet moet zeggen: ‘Je gedraagt je als een wijf’. Want waarom moet dat een belediging zijn?

Waar bevinden jullie je op een schaal van 1 tot 10 qua mannelijkheid?
Ben: Een 5, dan zou ik er precies tussen in zitten. Ik identificeer mezelf als man, maar hecht niet veel waarde aan mannelijk- of vrouwelijkheid.
Doris: Iets in mij zegt 7,5, maar ik weet niet waarom.

Denk je dat je een verschil kan zien op een hersenscan tussen mannen en vrouwen?
Doris: Ik denk dat sommige delen van vrouwen groter zijn en die van mannen kleiner. Heeft dat te maken met X- en Y-chromosomen?
Ben: Ik denk dat je wel verschillen kan zien, door de hormonen.

'Dankjewel mannen’, wilde ik zeggen.
Ben: Dankjewel mensen, zeg je dan!

De VPRO-documentaire Man Made is maandag 8 april (vanavond dus) te zien op NPO2 om 20:55