Dit stuk verscheen eerder in het septembernummer van VICE magazine en werd online gepubliceerd op VICE Nieuw Zeeland. Headerfoto door Nour El Refai.Vorig jaar stond de Egyptische regering op de rand van de economische afgrond. Als reactie op die crisis devalueerde de Egyptische regering de Egyptische pond met 48 procent ten opzichte van de Amerikaanse dollar. Het Internationaal Monetair Fonds besloot om te hulp te schieten. Door al deze economische onrust, blijven veel Egyptenaren vasthouden aan traditionele manieren van bankieren en lenen, waaronder het eeuwenoude systeem il-gam’iyya, een gemeenschappelijk spaar- en leensysteem dat door families, vrienden of collega’s onderling georganiseerd wordt.Binnen het gam’iyya-systeem leggen de leden van een groep allemaal wat geld in. Elke maand mag een van de groepsleden al het geld dat die maand is ingelegd opnemen. De volgorde van degene die aan de beurt is wordt bepaald door de organisator van de gam’iyya, en deelnemers kunnen met hem afspreken wanneer het hun beurt is om een bedrag te ontvangen. Omdat bijna twee derde van de Egyptenaren geen eigen bankrekening heeft, zijn grote delen van de bevolking nog afhankelijk van dit systeem. Vooral mensen die in de dienstensector en bij kleine bedrijfjes werken; een deel van de economie waar veel contant geld in omgaat. Daarmee omzeilen ze ook de hoge rentes en het papierwerk van formele banken.Hiba Ramadan uit Caïro is muziekdocent. Ze krijgt haar salaris wel op haar bankrekening gestort, maar ze maakt liever gebruik van gam’iyya dan van een bank als ze een lening afsluit. Ik sprak met Ramadan, die de organisator is van de gam’iyya op haar werk, en vroeg haar waarom deze informele banksystemen zo populair zijn.VICE: Hoe werkt il-gam’iyya?
Hiba Ramadan: Het begint vaak als een collega een smak geld nodig heeft om voor zijn bruiloft te betalen, of voor de bruiloft van een zoon of dochter, voor collegegeld, huur, of omdat de familie in de problemen zit. We doen dan allemaal mee: administratief medewerkers, beveiligingspersoneel, schoonmakers, en anderen. Als eerste praktische stap maken we een tabel met namen van mensen die met de gam’iyya meedoen en bepalen we hoe lang het programma gaat lopen. Dan overleggen we over de beste volgorde om de deelnemers uit te betalen. De collega die om de gam’iyya heeft gevraagd staat bovenaan de lijst, of krijgt geld uitgekeerd wanneer hij dat het meest nodig heeft. Hij is verplicht om een deel van zijn salaris af te geven zolang de gam’iyya duurt.Kun je een gam’iyya op verschillende manieren organiseren?
Er zijn ook andere manieren. Als een collega een hoger bedrag nodig heeft, kunnen de deelnemers elke maand de helft van hun salaris in de pot storten. Of we nodigen vrienden of mensen die we vertrouwen uit voor de gam’iyya. Zo’n grote gam’iyya duurt vaak ook langer.Hoe zorg je ervoor dat iedereen op tijd betaalt?
Dat is een risico. Het hangt af van je persoonlijke band en van je vertrouwen in mensen. Ik heb weleens problemen meegemaakt en de vriendschap met iemand verbroken omdat-ie niet op tijd betaalde. Hierdoor heb ik geleerd wat selectiever te zijn en soms tegen mensen te zeggen dat ze niet aan de gam’iyya mogen meedoen.En wat als een deelnemer helemaal niet betaalt?
Als iemand niet op tijd betaalt, dan betaal ik [als organisator] zijn deel zelf. Dan moet degene die niet heeft betaald mij later terugbetalen. Het kan zijn dat ze dat niet kunnen, maar dan wordt het bedrag afgetrokken van het bedrag dat ze uit de grote pot zouden krijgen als ze zelf aan de beurt zijn voor een uitkering.Waarom kiezen jonge Egyptenaren liever voor gam’iyya dan voor een lening bij een bank?
We hebben geleerd hoe belangrijk het is om deel te nemen aan gam’iyya toen we op school zaten, ver voordat we een baan hadden en voor het eerst salaris kregen. We deden mee met gam’iyya’s die door familie of buren werden georganiseerd voor de feestdagen en de zomervakantie. Dan schraapten we al ons zakgeld bij elkaar om de betalingen te kunnen doen.En de lengte van een gam’iyya kan tot vijf jaar worden opgerekt. Al die tijd hoef je geen extra rente te betalen en loop je ook niet het risico om een boete te moeten betalen of in de gevangenis te belanden. Bij banken loop je die risico’s wel.—Hou je ook zo van geld? Like VICE Money en ontvang dagelijks gratis geldverhalen:
Advertentie
Hiba Ramadan: Het begint vaak als een collega een smak geld nodig heeft om voor zijn bruiloft te betalen, of voor de bruiloft van een zoon of dochter, voor collegegeld, huur, of omdat de familie in de problemen zit. We doen dan allemaal mee: administratief medewerkers, beveiligingspersoneel, schoonmakers, en anderen. Als eerste praktische stap maken we een tabel met namen van mensen die met de gam’iyya meedoen en bepalen we hoe lang het programma gaat lopen. Dan overleggen we over de beste volgorde om de deelnemers uit te betalen. De collega die om de gam’iyya heeft gevraagd staat bovenaan de lijst, of krijgt geld uitgekeerd wanneer hij dat het meest nodig heeft. Hij is verplicht om een deel van zijn salaris af te geven zolang de gam’iyya duurt.
Advertentie
Er zijn ook andere manieren. Als een collega een hoger bedrag nodig heeft, kunnen de deelnemers elke maand de helft van hun salaris in de pot storten. Of we nodigen vrienden of mensen die we vertrouwen uit voor de gam’iyya. Zo’n grote gam’iyya duurt vaak ook langer.Hoe zorg je ervoor dat iedereen op tijd betaalt?
Dat is een risico. Het hangt af van je persoonlijke band en van je vertrouwen in mensen. Ik heb weleens problemen meegemaakt en de vriendschap met iemand verbroken omdat-ie niet op tijd betaalde. Hierdoor heb ik geleerd wat selectiever te zijn en soms tegen mensen te zeggen dat ze niet aan de gam’iyya mogen meedoen.En wat als een deelnemer helemaal niet betaalt?
Als iemand niet op tijd betaalt, dan betaal ik [als organisator] zijn deel zelf. Dan moet degene die niet heeft betaald mij later terugbetalen. Het kan zijn dat ze dat niet kunnen, maar dan wordt het bedrag afgetrokken van het bedrag dat ze uit de grote pot zouden krijgen als ze zelf aan de beurt zijn voor een uitkering.Waarom kiezen jonge Egyptenaren liever voor gam’iyya dan voor een lening bij een bank?
We hebben geleerd hoe belangrijk het is om deel te nemen aan gam’iyya toen we op school zaten, ver voordat we een baan hadden en voor het eerst salaris kregen. We deden mee met gam’iyya’s die door familie of buren werden georganiseerd voor de feestdagen en de zomervakantie. Dan schraapten we al ons zakgeld bij elkaar om de betalingen te kunnen doen.En de lengte van een gam’iyya kan tot vijf jaar worden opgerekt. Al die tijd hoef je geen extra rente te betalen en loop je ook niet het risico om een boete te moeten betalen of in de gevangenis te belanden. Bij banken loop je die risico’s wel.—Hou je ook zo van geld? Like VICE Money en ontvang dagelijks gratis geldverhalen: