FYI.

This story is over 5 years old.

Stuff

Hee jong persoon! Wat gebeurt er eigenlijk met je spullen als je NU doodgaat?

Heb je een testament? Of een codicil? Of helemaal niks, zoals al je leeftijdsgenoten?

Het is best prima toeven in de leeftijdscategorie 15-24. Het is er overzichtelijk en er valt genoeg te lachen. Verder verwacht niemand van je dat je een serieuze baan hebt, of andere verantwoordelijkheden draagt. Je woont namelijk nog lekker thuis en Whatsappt uit verveling WK-plaatjes naar je vrienden met de telefoon die je ouders voor je betaald hebben.

Door het uitblijven van bezigheden die ertoe doen, heb je opeens zeeën van tijd om allerlei stommiteiten uit te halen. Dodelijke stommiteiten om precies te zijn, want volgens statistieken van het CBS komen in de leeftijdscategorie 15-24 de meeste dodelijke ongelukken voor. Waarschijnlijk omdat je in deze leeftijdscategorie je voertuig nog niet helemaal meester bent, of je lichaam en geest in het algemeen, en om die redenen vaker domme shit onderneemt dan mensen uit andere leeftijdscategorieën. Dit is de leukste rechtenvrije afbeelding van een lijkwagen die ik kon vinden. Ik belde met een woordvoerder van misschien wel de saaiste grijze muizenberoepsgroep van de planeet, namelijk de notarissen. Ja, ik weet het; geen mysterieuze astronautspion, maar een notaris. Zijn antwoorden zorgen er wellicht voor dat jij weer wat minder kopzorgen hebt terwijl je op de snelweg wat orde in je Tinderlijst aanbrengt. VICE: Hallo meneer de notaris, ik had wat vragen over testamenten en erfenissen. Ik ben 24, ik ben niet getrouwd en ik heb geen kinderen. Stel dat ik vandaag nog overlijd aan een fataal middagdutje, wat gebeurt er dan met mijn spullen?
Notaris: Die gaan naar je ouders, en eventuele broers en zussen. Stel dat je twee zussen hebt, dan wordt je geld en bezit verdeeld onder vier personen. Iedereen ontvangt dan 25%. Maar vergeet niet dat schulden ook worden meegeteld. Als je bijvoorbeeld een schuld hebt, dan moet iedereen daar dus ook 25% van betalen.

Stel dat ik ooit een documentje op mijn computer heb gezet onder de naam . Na mijn dood wordt dit gevonden. Is dat voldoende om mijn decoratieve bronzen wezel in het bezit van de juiste vriend te laten komen?
Het idee is goed, maar het gaat hier mis in de uitwerking. In feite mag je zelf een document opstellen waarin je verkondigt wat van jouw bezit naar wie toe gaat, maar op voorwaarde dat dit document handgeschreven, gedateerd en ondertekend is. Dat noemt men een codicil, en dit gaat alleen over materiele zaken, dus niet over geld. Als aan de drie criteria is voldaan, voldoet een codicil aan de eisen van de wet en is het rechtsgeldig. Waarom handgeschreven? Kunnen ze dat niet met DigiD fixen of zo?
Nou, het moet handgeschreven zijn om de echtheid van het document vast te kunnen stellen. Op een computer kan iedereen ook na jouw dood nog snel een aanpassing maken. Bij handgeschreven documenten sluit je dat toch net wat sneller uit. Er hoeven bij het opstellen van een codicil ook geen getuigen aanwezig te zijn. Wie zegt dat je mijn handschrift kunt lezen?
Meestal komen we er wel uit hoor. Het hoeft zelfs niet eens in het Nederlands geschreven te zijn. Het kan ook een buitenlandse taal zijn, of een dialect. Maar het klopt wat je zegt, het moet wel leesbaar en begrijpelijk zijn. Anders krijg je uitleggingsvragen van: "Wat heeft hij bedoeld?" en "Hoe heeft hij het bedoeld?". Maar er wordt ook naar de motieven van de overledene gekeken. Waarom zou hij iets aan die persoon nalaten? Meestal wordt er wel een oplossing gevonden. Anders beslist de rechter. Ook oudere mensen lopen risico om te overlijden door externe factoren. Pas extra goed op als je lava fotografeert. Stel dat ik een hele persoonlijke verzameling aan soft-erotische zeemansliteratuur bezit (wat absoluut NIET het geval is!!!), en ik heb – om hun rouwproces te veraangenamen – liever niet dat mijn ouders hier ooit achter komen, hoe doe ik dat?
Nou, dat kan ook via een codicil of een testament. Zodra je daarin vermeldt dat je liever hebt dat je collectie naar een goede vriend gaat, of dat het geveild wordt en de opbrengsten naar een goed doel gaan, dan valt het niet in handen van je ouders. Helemaal volgens de wet! Kan ik dan ook helemaal volgens de wet mijn schulden nalaten aan een goed doel?
Nee, want een goed doel zal een nalatenschap altijd beneficiair aanvaarden. Dat wil zeggen dat het goede doel niet met haar eigen vermogen aansprakelijk is voor de schulden van de nalatenschap. Jammer. Stel dat de notaris bij wie ik mijn testament heb ondergebracht opeens met de noorderzon vertrekt. Wat dan? Ik kan nog steeds elk moment doodgaan, hè!
Het testament blijft in feite bezit van de klant, en niet van de notaris. Nu kan een codicil kwijtraken, dus het is verstandig om het aan een notaris te geven, zodat die het in zijn depot stopt. Dat is een kluis die brand- en inbraakveilig is. In Nederland is het wettelijk geregeld dat er een opvolger voor een notaris wordt aangewezen. Als er geen opvolger is, dan gaat het archief van de vakantievierende notaris naar een notaris ter plaatse of in de buurt. Als ik dan eenmaal aan mijn treurige einde kom, wie gaat mijn gameboyspellen dan naar mijn achterneef brengen?
Als jij je achterneef in je codicil of testament hebt opgenomen, kan hij daar zelf voor zorgen. Met andere woorden: de vernoemde mensen in het document mogen erachteraan, de notaris ziet erop toe dat de wensen van de overledene worden nageleefd. Stel dat ik kom te overlijden nadat ik mijn achterneef bij mijn vriendin in bed betrap. Ik kan zijn bloed wel drinken maar ik heb door alle consternatie geen tijd meer om dit codicil opnieuw op te stellen, te dagtekenen én te onderteken. Krijgt hij dan alsnog mijn gameboyspellen?
Ja, daarom is het aan te bevelen om eens in de zoveel tijd je documenten te herzien, anders komt jouw bezit misschien tegen je wil in de handen van mensen die je het niet gunt.

Stel dat er tien jaar na mijn dood opeens een dochter van me opduikt, die blijkt te zijn verwekt tijdens een uit de hand gelopen hockeyweekend. Kan zij dan aanspraak maken op mijn fortuin(lijke schulden)?
Ja, er zijn verschillende groepen erfgenamen en een kind zit in de eerste groep. Je ouders hebben dan – afhankelijk van de balans op je rekening op het moment van overlijden – vette pech óf geluk.