We keken de enige film die in Nederland verboden is

De film Maladolescenza uit 1977 is de enige film die verboden is in Nederland. Verboden als in: je mag de film niet op cd (lol) in bezit hebben of verspreiden, volgens een rechterlijke uitspraak uit 2010. In het Duitse coming-of-age-drama zijn namelijk vagina's van minderjarige meisjes te zien, zoenende en strelende blote kinderen en (een quote uit de uitspraak) "het plassen door een meisje (leeftijd ongeveer 11 en/of 12 jaar oud), terwijl de jongen daarnaar kijkt". Ook in Duitsland word je vervolgd voor het bezitten van de dvd van Maladolescenza. Is de film echt zo grensoverschrijdend?

Eigenlijk wilde ik de makers zelf vragen naar de controverse, maar niemand was bereid om mee te werken. Er zat dus weinig op dan zelf te ontdekken waar alle heisa om ging. Ik keek de film, zodat jij het niet hoeft te doen, en zette een paar hoogte- en dieptepunten voor je onder elkaar.

Eerst even kort het verhaal: een jongen met een herdershond ontwikkelt zich tot een arrogante tiener die wrede mindgames doet met twee twaalfjarige meisjes, waarna hij seks met ze heeft. Dit alles vindt plaats in een droomachtige natuursetting en in romantisch Italiaans. Dan nu enkele belangrijke scènes.

De achttienjarige hoofdrolspeler Fabrizio (Martin Loeb) stoeit een minuut lang in zijn poedelnakie met zijn agressieve herdershond. Regisseur Pier Giuseppe Murgia zet met deze vervreemdende, David Lynch-achtige beginscène de toon die door de rest van de film zal echoën: artistiek, gewaagd, en een beetje lachwekkend. Na deze scène verschijnt ineens de titel van de film in beeld, terwijl er een panfluit begint te spelen en er wordt gesneden naar Fabrizio en zijn hond die door een prachtig bos wandelen, op weg naar de wanhopig verliefde Laura (Lara Wendel). Wat volgt zijn ontmoetingen tussen de jonge Laura en Fabrizio, die zijn bloesje nooit niet nonchalant open heeft hangen. De zomerse shots van tieners in bossen en duidelijk achteraf ingesproken dialogen, doen denken aan die RTL4-zondagmiddagfilms die altijd na Telekids werden uitgezonden. Black Beauty en zo.

Ja, je ziet een bos jarenzeventig schaamhaar wanneer Laura hurkt om haar behoefte te doen in een rivier. En ja, het klopt dat Fabrizio in deze scène vanachter de rotsen naar haar loert, zoals hij eerder al haar witte onderbroek ongeveer uitkleedt met zijn ogen. Het naarste aan deze scène is dat Laura kinderlijk en naïef tegen de natuur vertelt over haar droom, waarin Fabrizio haar bezoekt terwijl het sneeuwt. Het is duidelijk dat Fabrizio niet verliefd op haar is. Hij is zo´n typische Italiaan die alles en iedereen die een kloppend hart heeft zou doen. Let wel: de toiletteerscène vindt plaats nadat er al veelvuldig en nonchalant naar de kindertieten van Laura is gegraaid door dader Fabrizio. Een bloedserieuze filmrecensent zou waarschijnlijk zeggen dat de beeldende contrasten tussen onschuld en vernedering opbouwen tot de uiteindelijke puberale wreedheid uit de Italiaanse titel. Hoe dan ook, het is duidelijk: dit wordt geen The Perks of Being a Wallflower-achtige kinderromance.

Even afleidend en overheersend als bijvoorbeeld de soundtrack in Drive, en even anachronistisch als de 'futuristische' jarentachtigmuziek in sciencefictionfilm The Fifth Element, zijn de geluidseffecten die op de meeste willekeurige en ongepaste momenten opduiken: kinderkoortjes, rare vioolkreten, triangels. Hoe kan je de symbolische verkrachtingsscène, waarin Fabrizio de doodsbange Laura vastbindt aan een boom en een slang over haar lichaam laat glijden, serieus nemen als er ineens compleet gestoorde electrobeats aanzwellen? Ook blijkt de klassieke panfluit het favoriete instrument van de componist te zijn, iets wat we telkens terug horen wanneer het bloesje van Fabrizio terloops open glijdt.

Geen zorgen: alles blijft slap, onhandig en onopgezwollen in de eerste scène. In een vochtige grot bedrijven Fabrizio en Laura de liefde – de een wat gewilliger en hardhandiger dan de ander. Er wordt geneukt en gebeft, en dat is op zich niet heel onscherp of suggestief in beeld gebracht. Niet heel fijn, maar je kunt je wel afvragen wat erger zou zijn: dat het meisjeskarakter zichtbaar zou genieten of juist zichtbaar niet zou genieten. Gelukkig klinkt aldoor de lachwekkende soundtrack – afleidende geluiden, die hopelijk ook door het hoofd van Laura klinken.

Het verhaal komt pas op stoom als Fabrizio qua wreedheid zijn gelijke ontmoet in de engelachtige en zelfverzekerde Sylvia (Eva Ionesco). Samen terroriseert het nieuwe duo zonder duidelijke reden het leven van Laura: ze zitten haar achterna met pijl en boog, plassen over haar heen en hebben expres seks in haar zicht. Sylvia is een soort Shirley Temple, maar dan in de vorm van een vervelend missverkiezing-achtig meisje met krullen en een varkenssnuitje. Er volgen nog telbare (maar niet getelde) expliciete seksscènes waarin ook de twaalfjarige Eva Ionesco met de billen bloot gaat – iets dat de actrice volgens haar biografie al gewend was als kind, aangezien ze model was voor de suggestieve naaktfotografie van haar moeder en daarmee op elfjarige leeftijd al de Playboy haalde.

De film bereikt zijn hoogtepunt wanneer het trio verdwaalt in een grot en er dus maar de nacht doorbrengt. Sylvia blijkt toch niet zo zelfverzekerd te zijn als eerst leek en de krankzinnige Fabrizio steekt haar neer, zodat hij haar voor altijd bij zich te houden. De film eindigt plots met een Italiaans gedicht over het spelen van spelletjes. Bummer.

Door de onlogisch artistieke montage, de ongepaste soundtrack en het amateuristische stemmenwerk vroeg ik me vooral af: hoe kan iemand hiernaar kijken? Tegen de tijd dat de zoveelste seksscène voorbijkomt, heb je al zo veel panfluittonen en kindergezever moeten verduren dat zelfs pedofielen het geluid uit zouden zetten.

Qua kinderpornogehalte en taboes is de film niet veel erger dan andere films die in Nederland niet verboden zijn, zoals de misselijkmakende A Serbian Film van Srđan Spasojević (waarin baby's en zoontjes worden verkracht) of Kids van Larry Clark (waarin ook kinderen seks hebben). Eerdergenoemde bloedserieuze filmrecensent zou misschien zeggen dat Maladolescenza een smaakvol alternatief biedt op de idyllische, onrealistische kalverliefdes zoals Moonrise Kingdom. Niet alle kinderen zijn zo onschuldig en experimenteren ook met seks.

Maladolescenza is gezien het minderjarige naakt dat erin zit misschien niet heel geschikt om uit te zenden na Telekids, maar wat betreft de kwaliteit zou hij totaal niet misstaan op RTL4 op een zondagmiddag in de jaren negentig. Lees ook:

Een korte geschiedenis van echte seks in films
Hoe ik probeerde een film over Noord-Korea te maken en zelf slachtoffer werd van de propagandamachine Deze jongens kijken een jaar lang dezelfde film