Ik mocht een dag mee met mensen die modelraketten lanceren

Op een verlaten veld in Baarloo sta ik met een groepje van vijf mannen vol spanning af te tellen. Midden op het veld staat een gele raket van ruim twee meter hoog. Als het moment daar is, suist de raket binnen luttele seconden naar 900 meter hoogte. Iedereen is stil. Als we vanuit de verte een doffe knal horen, kan iedereen weer opgelucht ademhalen. We zien de raket aan een parachute naar beneden dwarrelen: de zesendertigste vlucht van de Innoxious is een succes. Het was stukken spannender en vetter om te zien dan ik dacht.

Ik ben altijd een beetje jaloers op mensen met een hobby. Ik heb een hoop geprobeerd. Vissen, muziek maken, modeltreintjes bouwen en ik denk wel tien verschillende sporten. Telkens is de conclusie hetzelfde: na een tijdje wordt steeds opnieuw hetzelfde doen gewoon saai. Toen ik een tijdje terug op YouTube—wat voor mij het dichtst in de buurt van een hobby komt—een filmpje zag van mensen die een zelfgebouwde raket lanceerden, dacht ik dat ik misschien wel de hobby van mijn dromen had gevonden. Want raketten zijn vet. En ik verdoe nu mijn vrije tijd met het kijken naar youtubefilmpjes van NASA en SpaceX, terwijl ik ook een échte raket kan bouwen. En die dan ook nog live de lucht in schieten. Je hebt er niet eens allerlei nutteloze motorische vaardigheden voor nodig, zoals bij het bespelen van een instrument.

Ik zit bij Gabriël Hoogeboom in de auto op weg naar een lanceerlocatie waar hobbyisten hun zelfgefabriceerde raketten gaan lanceren. Gabriël is de voorzitter van Tripoli Nederland, een vereniging voor rakethobbyisten in Nederland, en onderweg hebben we ruimschoots de tijd om over de hobby te praten. De raketten moeten trouwens soms plaats maken voor één van zijn andere twee hobby's: als zanger en gitarist optreden met zijn band en de zomerse dagen doorbrengen op het strand. Drie hobby's heeft hij dus, de mazzelaar.

Voor Gabriël is het raketbouwen begonnen toen zijn zoon op een bepaald punt besloot dat hij een raket wilde maken. Na lang overleg vond Gabriël dat goed, met als voorwaarde dat hij eraan mee mocht doen. Gabriël was verkocht vanaf het eerste moment dat hij bij een lanceerdag ging kijken. "Als je dan zo'n raket de lucht in ziet gaan, is dat zo mooi, dan wil je dat zelf ook," zegt hij met een brede glimlach. Ik begin me stevig af te vragen of ik er ook zo blij van zou worden.

Eenmaal aangekomen op het lanceerveld in het welbekende Baarloo te Overijssel, ontmoet ik de rest van de rocketeers—de benaming voor mensen die aan deze hobby doen. Ze heten Steve, Carel, Quirijn en Willem, iedereen is man en de leeftijden lopen uiteen van eind twintig tot ergens in de zestig. Als we ons stekkie gaan inrichten, wordt duidelijk dat de raketman goed bepakt op stap gaat. Aan werkelijk alles is gedacht: gereedschapskisten, tafeltjes, campingstoeltjes, thermoskannen koffie, gevulde koeken en dan heb ik het nog niet eens over de apparatuur die nodig zijn voor het daadwerkelijke lanceren: een lanceerpaal, een hoop elektronica en natuurlijk de raket. Ik had voor de zekerheid een lunchpakketje meegenomen, maar dat was het wel zo'n beetje. Ik voel me enigszins naakt.

Met een kopje koffie en een cakeje luister ik naar Gabriël en Steve, de Range Safety Officer (RSO) en de Launch Control Officer (LCO) van vandaag. Zij leggen uit waar we vandaag op moeten letten. Het luchtruim, bijvoorbeeld. Alle piloten in de omgeving hebben het verzoek gekregen om niet boven ons te vliegen, maar het kan zijn dat piloten die memo niet hebben gelezen. Bijna gelijktijdig vliegt er een sportvliegtuigje langs. Waarop Steve zegt: "Een raket van mij schiet die zo uit de lucht." Dit mag natuurlijk nooit gebeuren en daarom is er een veiligheidsprotocol waarbij een raket pas gelanceerd mag worden wanneer het signaal "the sky is clear" is afgegeven.

Bovendien mogen we geen alcohol drinken. En laat dat nou net iets zijn wat voor mij ook een beetje een hobby is.

De boer van wie het veld is, komt ons nog even vragen of we op de koeien van de buurman willen letten. Ze zijn vandaag voor het eerst buiten en misschien nog wat nerveus. We zouden dan wel meteen kunnen barbecueën. En ergens zou het me niet verrassen als iemand nog een barbecue in de kofferbak heeft liggen.

De modelraketten werken (uitzonderingen nagelaten) allemaal volgens hetzelfde principe. Voor de voorstuwing worden wegwerpraketmotoren, die op ammoniumperchloraat zijn gebaseerd, gebruikt. Binnen de motor verbrandt die stof op een gecontroleerde manier, waardoor een enorme hoeveelheid gas ontstaat die de raket de lucht in stuwt. Binnen twee tot drie seconden brandt de raketbrandstof helemaal op. Hoewel de raket na dit punt niet meer versnelt, kan hij nog wel een tijdje doorglijden totdat hij even stil hangt in de lucht. Dit is het hoogste punt van de vlucht, ook wel de apogee genoemd. Kort na de apogee ontbrandt er een kleine lading kruit binnenin de raket. Door de drukgolf valt de raket uiteen in delen, die met een touw aan elkaar vast zitten, naar beneden. Daarnaast vouwt een parachute uit die zorgt voor een zachte landing. Als dit allemaal goed gaat, kan de raket met een nieuwe motor opnieuw gebruikt worden. Eigenlijk precies zoals de Falcon 9 van SpaceX, maar dan simpeler.

Ik merk snel dat de rakethobby vrij weinig wetenschap is en een hele hoop handigheid met doe-het-zelven. De mannen raken in discussie over wat nou de juiste lijm is. Iets met epoxy. En Willem legt me de details van het verven van een raket uit. Iets met primer enzo. Als je maar handig genoeg bent met gereedschap, kun je eigenlijk van alles een raket maken. Zelfs van een Dixi. The sky is the limit. Helaas ben ik helemaal niet handig met dit soort dingen, dus begin ik de hobby langzaam maar zeker af te schrijven.

Steve heeft zich laten inspireren door raketvormige dingen uit het dagelijks leven. "Na een tijdje ga je in alles een raket zien," zegt hij. Zo ontstond een raket in de vorm van een krijtje. Met als extra feature dat het projectiel een fluitend geluid maakt wanneer het door de lucht raast. Dat is wel cool.

Het zal je niet echt verrassen dat deze hobby niet zo groot is. Tripoli Nederland heeft ongeveer 30 leden. Op de lanceerdag was er een opkomst van zes personen, mijzelf meegerekend. Toch zijn deze vijf zeker niet de enigen die in hun vrije tijd raketten in elkaar klussen. Meerdere keren per jaar komen rocketeers van over de hele wereld bijeen in onder andere Duitsland, Schotland, de Verenigde Staten en Australië. Sommige Nederlandse raketbouwers gaan daar ook heen, omdat ze daar hoger mogen vliegen dan in Nederland. Veel hoger.

Toch heeft de raketbouwbeweging in Nederland voldoende nieuwe aanwas. Quirijn en Carel zijn pas enkele maanden met de hobby bezig en vooral voor Carel is het een heel speciale dag. Hij heeft namelijk op het lanceerveld de laatste hand gelegd aan de Matrix, zijn eerste raket.

Er hangt een beetje spanning in de lucht rondom de maidenflight van de Matrix. De collega-raketbouwers van Carel geven hem nog wat laatste tips. Vooral babydoekjes en talkpoeder zijn belangrijk. "Ja, dat is rocketscience," zegt Steve. Helaas heb ik niet goed genoeg opgelet om te kunnen vertellen wat nou precies het nut is van die babyspullen.

Omdat de raket nog nooit gevlogen heeft, moet iedereen gaan staan en de raket goed in de gaten houden. Hoewel de raket wel vier of vijf keer is gecontroleerd door de de RSO en LCO, bestaat de kans dat er iets misgaat en de raket onze kant op vliegt. Of naar de koeien van de buurman. Zij trekken zich overigens helemaal niets aan van de lanceringen, want de raketten blijven mijlenver uit hun buurt.

Carel mag de raket zelf afvuren. Met een spurt schiet de raket de lucht in. Iedereen is stil en wacht op de tweede explosie. Als dat niet goed gaat, zal de gloedjenieuwe raket namelijk te pletter vallen en vrijwel zeker beschadigd raken. Gelukkig is dat niet het geval. We zien de raket rustig in delen naar beneden dwarrelen, hangend aan een parachute. Iedereen is opgelucht.

Tijdens een korte pauze om onze lunchpakketjes op te eten, praten we een beetje bij over de laatste ins en outs van raketbouwland: hoe je een Raspberry Pi in de raket kan bouwen, hoe neuskegels met 3D-printers gemaakt kunnen worden en de mogelijkheid van een extra lanceerveld op Texel. Na de lunch gaan we verder met nog een serie lanceringen en voor deze reeks hebben de mannen besloten om het wat extremer aan te gaan pakken. Steve en Gabriël lanceren hun raketten veel hoger, tot ruim over de duizend meter. Daar kleven duidelijk ook nadelen aan, want Gabriël kan zijn raket gaan zoeken ergens achter de dijk in de verte. Steve heeft meer geluk en zijn raket landt een klein stukje van ons vandaan.

De uitdrukking "het venijn zit in de staart" blijkt ook op te gaan in de raketsport, wanneer de laatste lancering van de dag uitloopt op een catastrofe. Een beetje dan. Als laatste wil Gabriël een nieuwe parachute voor een kleine raket van hem testen. Deze raket heeft een buis van koolstofvezel en zou daarom onverwoestbaar moeten zijn. En die eigenschap hadden we precies nodig wanneer de parachute van de raket veel te laat opent en de raket als een baksteen op de grond stort. Tot overmaat van ramp komen we er achter dat de raket ook nog eens in de sloot is gepletterd. Het terughalen ervan raket leidt tot enige hilariteit. Gabriël lacht als een boer met kiespijn, zijn raket is kapot. Eigenlijk is ieder onderdeeltje dat niet van koolstofvezel is gemaakt, gebroken.

Na de laatste lancering ben ik, net als de rest van de mannen, wel klaar om het veldje te verlaten. Ik stap weer met Gabriël in de auto en stel hem de vraag of er überhaupt vrouwen zijn die aan de hobby doen. Hij lacht en zegt dat Tripoli Nederland inderdaad geen vrouwelijke leden heeft. "Het moet wel binnen je interessegebied liggen. En je moet er ook een beetje handig voor zijn. Niet dat het helemaal niet kan, maar zijn niet veel vrouwen die het interessant vinden en het ook leuk vinden om te klussen."

Ik denk dat dit ook voor mij opgaat. Begrijp me niet verkeerd: het was heel tof om die raketten weg te zien schieten. Het geluid, de snelheid; dat is supervet. Maar een groot deel van de hobby bestaat uit het klussen van een raket. En ik denk niet dat ik daar het geduld voor heb.