Een genetisch gemodificeerde superbanaan met extra vitamine A komt eraan

Een genetisch gemodificeerde ‘superbanaan’ gaat in de VS voor proeven de klinische markt op. Maar het fruit was eigenlijk ontworpen voor Oeganda, met het doel om de Oegandezen wat extra vitamine A te geven.

James Dale is de directeur van het Centre for Tropical Crops and Biocommodities aan de Queensland University of Technology in Australië. Sinds 2005 is Dale aan het experimenteren met het verhogen van de hoeveelheid vitamine A in de Oost Afrikaanse Hoogland bakbanaan. Hij vertelde Scientific American dat “ongeveer 15 tot 30 procent van de Oegandeze populatie onder de 5 jaar, en vrouwen in de vruchtbare leeftijd, leiden aan een tekort aan vitamine A.”

Deze eenvoudige banaan is eigenlijk hét perfecte voedsel om meer vitamines binnen te krijgen: ze hebben al wat beta-caroteen, een voedingsstof die het lichaam gebruikt om vitamine A aan te maken. Verschillende bananenrassen die thuishoren in Papua Nieuw Guinea bevatten zelfs nog meer beta-caroteen, tot het punt dat ze zo oranje zijn als wortels, en daardoor niet lekker om te eten.

Maar het goede nieuws was dat Dale en zijn team alleen maar het genetische materiaal van de beta-caroteenrijke bananen van Papua Nieuw Guinea hoefden te verweven met het genetische materiaal van zijn Oost Afrikaanse Hoogland-broertje. “Het gen dat we geïsoleerd hebben en in onze superbanaan hebben gestopt is gewoon een bananen-gen, altijd geweest,” zegt Dale. “We hebben zijn invloed gewoon wat afgezwakt.”

De andere reden waarom de Oost Afrikaanse Hooglandbanaan een ideale vitamineboost is, is omdat de Oegandezen ze heel erg lekker vinden, legt Jennifer Huizen uit in haar artikel voor Scientific American. “Veel mensen ontvangen 30 procent van hun dagelijkse calorie-inname van de bananen,” schreef Huizen, “door het eten van 3 tot 11 bananen per dag, of ongeveer 200 tot 350 kilo per jaar.”

Dus: je hebt een land met een vitaminetekort, en de reddende engel in de vorm van een GM-banaan die 10 keer zoveel vitamine A heeft als een normale banaan. Het enige echte probleem is dat GM-voedsel niet legaal kan worden verkocht in Oeganda. Oegandezen blijven wantrouwen hebben bij voedsel dat gemanipuleerd is in een lab, eigenlijk net als iedereen.

De situatie is niet heel anders dan die in de Filipijnen, alleen daar heette het gemodificeerde voedsel ‘gouden rijst’. Hoewel er volgens de World Health Organization verondersteld wordt dat 4.4 miljoen Filipijnse kinderen een vitamine A-tekort hebben, werd de vitamine A-rijke rijst door de angst voor GM voedsel pas na twaalf jaar ingevoerd.

Daarnaast zou het doorbreken van de superbanaan nog niet eens aan het schrikbeeld van ‘genetische modificatie’ hoeven liggen. Huizen noemde de fia-banaan als een voorbeeld van wat het perfecte fruit leek, maar toch niet bleek te werken. Aan het begin van deze eeuw werd de fia-banaan, die een ‘geweldige opbrengst’ had, getransplanteerd naar Oost Afrika. Helaas vonden de mensen aldaar de kleur en de textuur van de fia-banaan niet fijn, en vandaag de dag eet wordt de banaan door bijna niemand in Oost Afrika gegeten.

De dag dat de superbanaan zal worden toegestaan is vanwege verschillende wetenschappelijke en wettelijke hindernissen nog vrij ver weg. Toch heeft de GM-banaan de aandacht getrokken van de Bill en Melinda Gates Foundation en hun aanzienlijke middelen. Er is meer nodig dan alleen een gevoel van onrust wegnemen bij het vooruitzicht van ‘GM fruit’ om de superbanaan ten minste nog een kans te geven.