Dit is het seksisme waarmee je te maken krijgt als je in Hollywood werkt

Het prijzenseizoen is weer aangebroken, en daarmee ook de jaarlijkse verhalen over genderongelijkheid en het gebrek aan representaties van vrouwen en kleur in films. Vrouwen worden dit jaar bij de Oscars bijna niet erkend: tachtig procent van de nominaties in categorieën die niet met acteren te maken hebben zijn namelijk voor mannen. Achter deze cijfers zitten de persoonlijke en frustrerende verhalen van vrouwen die zich al tijden ergeren aan het gebrek aan vooruitgang in hun industrie. Veel van hen voelen zich nu geroepen om actie te ondernemen en hun stem te laten horen. Actrice Yancy Butler, mede-oprichter van de Artemis Women in Action Film Festival Melanie Wise, regisseur Maria Giese en Orange is the New Black-actrice Alysia Reiner hebben allemaal hele verschillende carrières, maar hun ervaringen met seksisme hebben wel veel met elkaar gemeen. Sinds de Sony-hack in 2014 liet zien dat Jennifer Lawrence minder betaald kreeg dan haar American Hustle collega´s Christian Bale en Bradley Cooper, wordt er wel gesproken over het loonverschil tussen mannen en vrouwen, maar in de praktijk blijft het taboe om het hier écht over te hebben. "Mensen praten niet over hun salaris. Ik weet niet waarom dit zo'n beschamend onderwerp is," zegt Yancy Butler.

De actrice heeft vooral in veel actiefilms gespeeld, waarin ze haar eigen stunts deed. Sinds het begin van Butlers carrière in de jaren negentig, heeft ze gevochten, parachute gesprongen en andere stunts gedaan, en speelde ze samen met acteurs als Wesley Snipes en Jean Claude Van Damme. Iets minder lang geleden speelde ze in allebei de Kick Ass-films. "Op een gegeven moment werkte ik meerdere keren met dezelfde man samen, en toen heb ik hem rechtstreeks gevraagd hoeveel hij betaald kreeg. Het was twee keer zo veel als ik kreeg, terwijl hij minder werk deed. Dat was nogal ontmoedigend."

"De smoesjes gaan altijd over dat er te weinig tijd was, of ze zeggen iets van "we hadden die persoon echt hard nodig op het laatste moment, en dit bedrag was wat hij wilde hebben,'" vertelt ze. "Ik begrijp dat echt niet."

Butler is er inmiddels ook aan gewend geraakt dat ze – wat voor stunts ze ook moet doen die dag – kostuums moet dragen waarvan het twijfelachtig is of het wel veilig is. "Het is heel moeilijk om beschermende kleding aan te doen als er in het script staat dat ik rond moet lopen met een ontblote navel. Ik heb zulke onthullende kleren moeten dragen tijdens het doen van mijn stunts, en ik voelde me dan soms behoorlijk kwetsbaar. Ik heb echt het gevoel dat ik meer gevaar loop wanneer ik op hoge hakken moet rennen, of met iemand moet vechten terwijl ik stiletto's aan heb."

Maar ze zegt dat dit in het niet valt bij sommige van haar ergste ervaringen met seksisme en zelfs bedreigingen. "Ik herinner me een afschuwelijk voorval. Ik werd er samen met een mannelijke collega ten onrechte van beschuldigd dat ik tegen iemand had geklaagd over lange werktijden. Maar wat ze met die man niet deden, en met mij wel, was hem in een hoek van de parkeerplaats drijven tot hij met zijn rug tegen een trailer stond."

Ook al was het geen fysieke aanval, Butler vond het enorm bedreigend om omringd en ingesloten te worden door drie mannen. "Ik krijg er nu nog kippenvel van," vertelt ze. "Het was net zo'n soort situatie waarbij je op het schoolplein wordt omringd door kinderen die je pesten. De mannen zeiden: 'Als je wil klagen, dan geven we je wel iets om over te klagen.' Ik huilde en zei: 'Alsjeblieft, stop met schreeuwen.'" "Ik weet zeker dat dit niet was gebeurd als ik een man was geweest."

Afgelopen jaar werd Butler door het Artemis Women in Action Film Festivalgeëerd met een prijs voor de vele keren dat ze een actieheld heeft gespeeld. Melanie Wise begon dit evenement in 2015 om aandacht te geven aan alle verschillende vrouwen in actierollen, van stuntvrouwen tot de waargebeurde verhalen van vrouwelijke piloten van de luchtmacht in de Tweede Wereldoorlog. "Er was nog nooit een filmfestival geweest helemaal voor vrouwen in actiefilms. We hebben al meer dan dertig jaar vrouwelijke actieheldinnen, maar niemand eert ze ooit," legt Wise uit. Er is een schrijnend gebrek aan films met vrouwen in de hoofdrol. "Als een film met een vrouw in de hoofdrol het goed doet, wordt het eigenlijk gezien als een gelukje. Maar als films met mannen het niet goed doen vinden ze dat jammer, en maken ze er vervolgens nog één. Vrouwen krijgen nooit echt de mogelijkheid om zo te falen. Als dat wel een keer gebeurt, zoals met Charlize Theron in Aeon Flux, zeggen ze dat vrouwen in de hoofdrol niet goed zijn voor de verkoop. Maar dat is niet waar – deze film deed het helaas gewoon niet zo goed."

Wise noemt het voorbeeld van de film Crawl or Die, "een horrorfilm met een heel klein budget en een stoere, vrouwelijke hoofdrol. Ze staat van het begin tot einde centraal in het verhaal. De filmmakers wisten een groot publiek te bereiken, deden geweldig werk met heel weinig en verdienden er hartstikke veel geld mee. Nadat de film op de BBC was vertoond, wilde elke studio een deal met de filmmakers maken."

"Maar elke studio die ze benaderde, zei dat er een mannelijk karakter moest worden bijgeschreven die van het begin tot einde aanwezig was. Dus hier was iemand die een film had gemaakt, al een eigen publiek had die de film goed vond, en dan kwam de studio met het argument dat vrouwen in actiefilms niet verkopen. Sorry hoor, maar heb je de afgelopen twee jaar niet opgelet ofzo?"

De makers van Crawl or Die bevestigen dit verhaal aan Broadly.

De niet lang geleden uitgekomen nieuwe films van Hunger Games en Star Wars hadden allemaal sterke vrouwelijke hoofdrollen en brachten heel veel geld op. "Elke keer dat Tom Cruise een film uitbrengt, brengt die meestal het meeste geld op in dat jaar. Maar in 2014 deden vrouwen het beter. We hebben bewijs dat films met vrouwen in de hoofdrol goed verkopen, maar we blijven smoesjes horen. Het is ongelooflijk."

Andere vrouwen – zoals regisseur Maria Giese – proberen de vooroordelen rond vrouwen tegen te gaan via het rechtssysteem. "Het maakt niet uit hoe goed je bent, als je als vrouw films wil regisseren maar je bent geen bekende filmster of je kent geen bekende mensen in het wereldje, dan maak je geen kans," vertelt de onafhankelijke filmmaker.

De reden dat dit gebeurt is net zo simpel als bedroevend. Volgens Giese voelt Hollywood zich niet geroepen om vrouwen aan te nemen, omdat het niet wordt gereguleerd vanuit de overheid. Ongelijkheid bij het aannemen van mannen en vrouwen heeft maar weinig consequenties, ook al is het eigenlijk in strijd met wetten als de Civl Right Act, waarbij discriminatie op basis van ras, leeftijd en geslacht is verboden. Toen Giese in oktober 2015 naar de Equal Employment Opportunity Commissionging met deze feiten en cijfers, werden deze de basis van een federaal onderzoek. Het onderzoek werd deze maand afgerond en laat zien dat elke grote filmstudio zich schuldig maakt aan te weinig vrouwelijke regisseurs aannemen. Als de studio's daar geen verandering in aanbrengen, is er een grote kans dat er een enorme rechtszaak komt.

Volgens Giese wordt er in Hollywood gewerkt met zwarte lijsten. "Hollywood functioneert bijna honderd procent op persoonlijke relaties. Dus je hoeft alleen maar iemand boos te maken om uit de gratie te geraken," vertelt ze. Maar dat heeft haar niet weerhouden van dit verzet. Volgens haar is dit het belangrijkste project waar ze ooit aan heeft gewerkt. "Ik hoop dat andere vrouwen en meisjes, zoals mijn negenjarige dochter bijvoorbeeld, carrière kunnen gaan maken als regisseur zonder dat ze het gevoel hebben dat ze helemaal geen kans maken."

"Ik had dit nooit gedaan als ik niet zo gepassioneerd was geweest als regisseur," zegt ze. "Ik vecht nu voor een groter doel. Als ik mijn doel heb bereikt en vrouwen krijgen gelijke kansen in deze industrie, dan ga ik misschien weer regisseren. En dan kom ik er wel achter op hoeveel zwarte lijsten ik inmiddels sta."

Orange is the New Black-actrice Alysia Reiner vindt het vooral problematisch dat de genderongelijkheid in Hollywood zich in het geheim afspeelt. "Ik zal vast en zeker last hebben gehad van discriminatie, ik weet het alleen niet," zegt ze. "Dat is het lastige, je kunt het niet zien. Ik heb geen idee hoeveel mijn mannelijke collega's verdienen."

"Een van de redenen waarom dit probleem bestaat, is dat mensen onbewust een voorkeur hebben," gaat Reiner verder. "De meeste mensen werken het liefst met mensen die ze kennen en mensen waar ze gewend aan zijn. Het is niet zo dat mannen niet met vrouwen willen werken – de meeste mannen in de industrie willen dat best. Maar ze doen het vaak niet omdat ze iemand willen die op hen lijkt, die praat zoals zij zelf doen, dat maakt het vertrouwd. En dat is dan dus vaak een witte man."

Er zijn geen vrouwen genomineerd voor een Oscar voor beste regisseur of beste film dit jaar. Dit stelt Reiner teleur. "Dit laat zien hoe weinig kansen vrouwen krijgen in deze industrie."

Daarom maken steeds meer actrices hun eigen films en zetten ze eigen productiebedrijven op. Reiner heeft bijvoorbeeld meegewerkt en gespeeld in Equity, de eerste film ooit over vrouwen op Wall Street. De film werd gekocht door Sony Pictures Classics, kreeg goede recensies en is nu te krijgen op DVD – de film is dus zeker niet geflopt. Maar volgens Reiner had de regisseur – Meera Menon – al lang een deal voor drie films gehad als ze een man was geweest.

Reiner zit in het bestuur van We Do it Together, een productiebedrijf zonder winstoogmerk, waar ook Jessica Chastain, Juliette Binoche, Zhang Zivi en Freida Pinto lid van zijn. Het doel van het bedrijf is om films en tv-programma's met sterke rollen voor vrouwen te produceren. "Als ik een journalist was, zou ik niet focussen op de negatieve verhalen," zegt Reiner. "Ik zou laten zien hoe mensen dingen kunnen veranderen. WDIT is een goed voorbeeld, we hebben positieve acties zoals WDIT nodig. Dat is noodzakelijk."

Voor deze – en nog vele andere – vrouwen is de ongelijkheid benoemen en zelf rollen creëren de enige manier om Hollywood te kunnen veranderen, en op die manier gerechtigheid te krijgen.

"Als de belangrijkste leiders in de Verenigde Staten zich bezig zouden houden met dit probleem, zullen alle andere problemen zoals abortusrechten en het loonverschil ook beter worden."