Hoe de vader van de Klitsjko-broers de held van Tsjernobyl werd

Vader Vladimir Klitsjko werd in 1947 geboren en groeide op in de harde omgeving van Stalins Sovjet-Unie, in het gebied dat nu Oekraïne is. Hij ging bij het leger en schopte het zelfs tot generaal, terwijl hij in de tussentijd trouwde met de moeder van zijn kinderen, Nadezhda Ulyanovna. Hij reisde de uitgestrekte landen van de Sovjet-Unie rond. Zijn oudste zoon Vitali is geboren in Belovodskoye in het huidige Kirgizistan, terwijl de jongere Wladimir in het Kazachse Semipalatinsk het levenslicht zag. Vladimir – de vader dus – diende ook nog in Oost-Duitsland, terwijl zijn zonen in hun jeugd een liefde voor boksen ontwikkelde.

De kinderen van Vladimir hebben hetzelfde gevoel voor discipline als hun vader, en er is haast geen twijfel mogelijk dat dit onderdeel is geweest van hun succes. Met zijn hoge militaire rang kon Vladimir zijn kinderen de beste opvoeding geven die de Sovjet-Unie kon bieden. Hierdoor spreken beide broers meerdere talen en konden ze promoveren aan de universiteit van Kiev. De broers leerden het boksen te benaderen op de manier waarop vader Vladimir zijn werk benaderde.

Vladimir verdedigde als militair de vlag van de Sovjet-Unie tijdens de Koude Oorlog. In een interview met Grantland vertelde Vitali Klitsjko: “Mijn hele leven werd mij verteld hoe verschrikkelijk Amerika is, en op een gegeven moment geloofde ik dat. Ik dacht altijd dat ik mijn thuisland moest beschermen tegen die gekke Amerikanen die de wereld over wilden nemen.” Wladimir werd op dezelfde manier gehersenspoeld: “Toen ik twaalf jaar was, schoot ik met kalasjnikovs, wist ik hoe ik een handgranaat moest gebruiken, rende ik door ondergrondse tunnels en leerde wat ik moest doen als ik zou worden aangevallen door een tank.”

Hun tunnelvisie op het regime van de Sovjet-Unie werd flink op de proef gesteld in april 1986. Die maand staat voor altijd in de geschiedenisboeken als de maand waarin de ramp van Tsjernobyl plaatsvond. In het holst van de nacht van 26 april liep een routinematige test dramatisch af, met meerdere explosies tot gevolg. De kerncentrale van Tsjernobyl was het epicentrum van een gigantische nucleaire ramp en de naam van het stadje zou voor altijd herinnerd worden aan een van de grootste rampen die de mensheid heeft gekend.

De Klitsjko-familie woonde op dat moment in een militaire basis op ongeveer 100 kilometer van Tsjernobyl. Vader Klitsjko werd meteen opgeroepen om de situatie in te schatten en de militaire operatie te begeleiden. In de documentaire Klitschko is te zien hoe Wladimir terugkijkt op die dag: “De luchtmacht vloog dag en nacht over ons heen, na een tijd raakte je gewend aan dat geluid.” Zijn vader was regelmatig op de rampplek om de boel op te ruimen.

Veel mensen waren zich niet bewust hoe gevaarlijk de situatie toen was. Dit kwam ook door de overheid, die de details van de ramp niet verspreidde. De ernst van de situatie werd duidelijk toen iedereen binnen een straal van 30 kilometer geëvacueerd moest worden. Toch gingen sommigen door met de opruimwerkzaamheden in een poging om de rampplek te beheersen en het vuur te doven.

Veel brandweermannen en reddingswerkers waren vlak na de ramp ter plekke, en dat bleek voor veel van hen het doodvonnis. Duizenden mensen bezochten de plek en daarvan leden 237 mensen aan ziekte als gevolg van de radioactieve straling. 31 mensen overleden in de drie daaropvolgende maanden. Ze werden gezien als kamikaze piloten, maar ook beschouwd als helden omdat ze de nucleaire ramp wilden beheersen. Vladimir Klitsjko gaf leiding aan sommige van deze mannen, in de wetenschap dat zijn zonen te dicht op de rampplek waren.

In de documentaire vertelde Vladimir hierover: “Direct na de explosie werden een aantal arbeiders naar de centrale gestuurd. Met hun blote handen moesten ze radioactieve rotzooi opruimen. We werden blootgesteld aan de kernreactor totdat die helemaal was afgedekt. Veel van mijn vrienden ontvingen een fatale dosis straling. Ze leven niet meer.” Vladimir was niet alleen ooggetuige van de ramp in Tsjernobyl. Hij werd ook slachtoffer. Niet lang na de lancering van de documentaire overleed hij aan de gevolgen van lymfekanker. De dokters legden de link tussen de blootstelling aan radioactieve straling en zijn ziekte.

Hoewel Vladimir bij uitstek een trotse Sovjet was, leek er een soort boosheid in zijn stem te zitten toen hij sprak over de poging van de staat om de waarheid van de ramp te verdoezelen. “Vanaf de dag dat de ramp plaatsvond heeft de regering geprobeerd om de situatie te bagatelliseren,” zei hij. “Ze gaven het volk de indruk dat alles onder controle was.” Een deel van zijn boosheid kwam misschien voort uit het feit dat zijn kinderen zijn blootgesteld aan de effecten van de ramp. Wladimir Klitsjko vertelde dat ze vroeger in contact kwamen met water dat door radioactief afval was besmet. “Auto’s en militaire voertuigen die terugkwamen uit Tsjernobyl werden gewassen op de militaire basis waar wij woonden” vertelde hij Grantland. “Wij speelden met papieren bootjes in de plassen die werden gevormd door het water. Toen wist nog niemand hoe gevaarlijk dat was.”

Uiteindelijk werd Wladimir geëvacueerd naar een vakantiekamp in het zuiden van Oekraïne, maar zijn oudere broer koos ervoor om bij zijn vader te blijven in de militaire basis. De ramp kreeg een prominente plek in hun documentaire en daaruit bleek dat de herinneringen aan die periode altijd zullen blijven. Voor twee van de meest legendarische zwaargewichten ooit, speelde die ramp een grote rol in hun leven. Het zorgt misschien voor een levenslange doodsangst. Zeker omdat hun vader op 64-jarige leeftijd overleed aan de gevolgen van de ramp.

Tegelijkertijd heeft Vladimir Klitsjko zijn zoons bokskampioen zien worden. Terwijl hij zijn kinderen de ene na de andere topboksers neer zag slaan, hees hij de vlag voor een onafhankelijk Oekraïne. Misschien waren er nog veel meer mensen blootgesteld aan de gevolgen van de kernramp als Vladimir en zijn vrienden toen niet de moed hadden om naar de rampplek te gaan, de rotzooi op te ruimen en de schade te beperken. Vladimir zei daarover: “Degenen die de kans hadden om weg te gaan deden dat, maar als je een soldaat bent moet je je plicht vervullen.” Hij offerde zijn leven op om een grotere nucleaire catastrofe te voorkomen, wat het des te mooier maakt dat zijn oogappels zoveel successen hebben geboekt.

—

Mis niets! Like VICE Sports Nederland voor je dagelijkse dosis ijzersterke sportverhalen.