Zo kom je erachter of je een narcist bent

Iemand een narcist noemen als zij of hij zich als een zelfingenomen klootzak gedraagt, is te makkelijk. Een hoop lezers van ons herkende veel in een onderzoek waar ik vorig jaar over schreef, dat erover ging dat zowel narcisten als psychopaten graag vrienden blijven met hun ex. De dappere wetenschapper achter dat onderzoek hielp mensen zoals jij te begrijpen waarom je ex je maar blijft bellen – maar wat als de ander niet het probleem is?

Wat als jij de narcist bent?

Wij van Broadly zouden niet snel van onszelf zeggen dat we zelfingenomen zijn. Maar gisteren viel ons iets op. Het was een citaat van Clarice Starling in Silence of the Lambs en het zorgde ervoor dat ik aan mezelf ging twijfelen. Starlings woorden kwamen zomaar in me op terwijl ik nacho's aan het eten was en ze bleven hangen terwijl ik een stukje jalapeño tussen mijn tanden uit peuterde.

"Jij ziet veel, dokter," zegt Starling tegen Hannibal Lecter, die opgesloten zit. "Maar kun je die blik ook op jezelf richten? Waarom kijk je – waarom kijk je niet naar jezelf en schrijf je op wat je ziet? Of misschien ben je bang om.."

Het leek me duidelijk dat ik dit advies uit de horrorklassieker uit de jaren negentig op moest volgen, dus ik legde de nacho's opzij en mailde Dr. Tony Ferretti, de narcisme-expert die ik vorig jaar interviewde. Ik had hem eerder al gevraagd naar andere mensen die narcistisch waren, maar hoe zit het met jou? Is het mogelijk dat je een narcist bent en dat niet eens doorhebt?

"Onderzoekers kwamen erachter dat je narcisten makkelijk kunt identificeren door ze gewoon te vragen of ze zichzelf een narcist vinden," schreef Ferreti als antwoord op mijn mail. "Ironisch genoeg zijn narcisten bijna trots op deze eigenschap en zien ze het niet als iets negatiefs."

"Veel narcisten zijn alleen wel zo zelfingenomen dat ze maar weinig inzicht hebben in hun eigen problemen," vervolgt Ferretti. "Ik maak vaak mee dat anderen eerder zien dat iemand een narcist is dan dat ze het zelf zien."

Er is een verschil tussen een echte, pathologische narcist en iemand die gewoon wat narcistische eigenschappen heeft. "Op dit moment heeft maar ongeveer twee procent van de bevolking pathologisch narcisme," legt Ferretti uit. Dat stemt ons optimistisch. "Zolang het gematigd is, kunnen narcistische eigenschappen zelfs handig zijn op het werk." Narcisme kan eigenlijk prima zijn, zolang het zich maar 'aanpast' aan de omgeving. Zelfverzekerdheid, extraversie en het vermogen om dagelijkse taken te volbrengen zijn bijvoorbeeld allemaal positieve kenmerken – en het zijn ook narcistische kenmerken.

"Als de eigenschappen steeds blijven terugkomen en een patroon creëren die negatieve gevolgen heeft voor de persoonlijke en professionele ontwikkeling – en narcistische gedachten, emoties en gedrag het normaal functioneren in de weg staan – wordt het een stoornis," vertelde hij mij. Volgens Ferretti wordt narcisme steeds normaler in de VS. "Gebaseerd op mijn klinische ervaringen geloof ik dat de mate van narcisme in de samenleving van vandaag gegroeid is."

Als je te zelfingenomen bent om door te hebben dat je zelfingenomen bent, hoe kom je daar dan ooit achter? Ik vroeg het Dr. Ferretti en hij vertelde me dat er overduidelijke factoren zijn, zoals het feit dat narcisten weinig "over weinig empathie en emotionele intelligentie beschikken en dat ze niet goed doorhebben wat andere mensen nodig hebben." Echte narcisten "hebben overmatig veel goedkeuring nodig en denken dat ze het recht hebben op een speciale behandeling."

Hij noemt een aantal factoren waaraan je kunt zien of je een narcist bent: "Als je iets op social media post en vervolgens obsessief gaat kijken wie gereageerd heeft en of je veel likes krijgt, als je heel veel selfies neemt en elk aspect van je leven online wilt delen, dan heb je misschien wat narcistische kenmerken."

Maar het gaat niet alleen over het posten op social media. Ferretti zegt dat zelfingenomenheid gemeten kan worden door te kijken "of je stemming of houding negatief wordt beïnvloed door weinig of negatieve reacties op posts op social media. Daarnaast gaan narcisten er vaak vanuit dat hun vrienden hen zonder na te denken volgen zonder te zeuren. Voel je je beledigd als een vriend een ander plan heeft? Narcist.

Tot slot kwam nog even terug Ferretti op de basisprincipes en zei hij dat wanneer je "vaak in de spiegel kijkt" of "heel erg focust op je uiterlijk en verwacht dat andere mensen je overladen met complimenten," je een narcist kan zijn. Afgezien daarvan zijn de meest voor de hand liggende symptomen van narcisme: niet doorhebben wat anderen nodig hebben, misbruik maken van de vriendelijkheid van anderen en een obsessie met macht. Je kan ook een narcist zijn als je de grenzen van succes niet ziet en je overdrijft wat je hebt bereikt.

Als je een narcist bent, ben je waarschijnlijk een klootzak. Maar wat kan iemand doen als ze erachter komen dat ze narcistisch zijn en dat niet meer willen zijn? Zijn narcisten gedoemd om alleen van zichzelf te houden, slecht als vriend te zijn en geobsedeerd te blijven met hun exen? Ferretti zegt dat "narcisten tot op zeker hoogte kunnen veranderen, maar dat zal veel moeite, wilskracht en doorzettingsvermogen eisen."

Als je geen narcist wilt zijn kun je bijvoorbeeld proberen "minder te praten en meer te luisteren"– wat sowieso een goed advies is voor mannen. Als je een narcist bent is het een goed idee om iemand te vinden die niet verblind is door een obsessie met zichzelf en wel inlevingsvermogen heeft – een partner die je morele gids kan zijn op je pad terug naar menselijkheid.

"Vind iemand met integriteit en hoge morele standaarden die veel waarde hecht aan relaties en minder aan succes," zegt Ferretti. "Dit moet iemand zijn die het tegen je zegt als je iets fout doet en van wie je advies aanneemt." Je kunt ook hulp zoeken of bij een praatgroep gaan. "Narcisten worden minder zelfingenomen als ze hun tijd en talent kunnen gebruiken om iets terug te geven," zegt Ferretti. "Het werkt in hun voordeel als ze leren nederig en compassievol te zijn en zich in te leven. Een manier om dat te doen is door vrijwilligerswerk te doen en voor andere mensen te gaan zorgen in plaats van alleen voor zichzelf."

Voor de moderne narcist die graag zijn of haar persoonlijkheid online tentoonstelt, kan het nodig zijn om "minder te posten, selfies te maken en sowieso minder online te doen," zegt Ferretti. "Stop met alles wat je doet online te zetten en wees minder aanwezig op social media." Hij stelt voor dat mensen "niet meer dan een uur per dag op social media kijken en posten." En als narcisten wel social media gebruiken, moeten ze volgens Ferretti "dingen posten waarin anderen centraal staan in plaats van op zichzelf te focussen." Dit dwingt je om te "stoppen met social media te gebruiken om jezelf op te hemelen."

In plaats van te poseren voor een foto op Instagram, kun je volgens Ferretti "je aandacht beter besteden aan anderen. Bel bijvoorbeeld een vriend of iemand uit de familie om te zien hoe het met ze gaat."

Wat Dr. Ferretti zegt kan misschien naar klinken voor mensen die zichzelf nooit als een narcist beschouwden tot ze dit artikel lazen – maar dat is oké. Het is tenminste wel mogelijk om een beetje te veranderen. Als je nog steeds niet weet hoe je een normaal persoon kunt worden die niet geobsedeerd is door zichzelf, kun je volgens Ferretti het best gewoon "aan mensen waar je om geeft vragen wat je kunt doen om ze te helpen, in plaats van zo zelfingenomen te zijn."