NASTY WOMEN is hoe de kunstwereld reageert op de aanstaande president Trump

Volgende week wordt Donald Trump officieel president van de Verenigde Staten. Het moet wel heel gek lopen wil dat niet gebeuren, al is ‘heel gek’ een prima manier om de afgelopen presidentsverkiezingen te omschrijven. Laten we het houden op: we gaan het zien.

Voor veel jongeren was de verkiezing van Trump een reden om boos, angstig en pessimistisch te zijn over de toekomst. Dit was ook zeker zo voor Roxanne Jackson en Jessamyn Fiore, maar zij hebben een manier gevonden om die duistere gevoelens om te zetten in iets waarvan zij denken dat het voor verandering kan zorgen. Samen met webdesigner Barbara Smith en curator Angel Bellaran hebben ze de NASTY WOMEN Exhibition opgezet, die vanaf vandaag in New York te zien is.

De expositie bestaat uit meer dan duizend werken van ruim zevenhonderd kunstenaars over de hele wereld die vrouw zijn, of zich daarmee identificeren. De kunstwerken zijn te koop voor tussen de tien en honderd dollar en alle opbrengsten gaan naar Planned Parenthood, een non-profitorganisatie die onder andere helpt bij gezinsplanning. Daar hoort ook abortus bij, een recht dat veel Amerikaanse vrouwen onder Trump dreigen te verliezen.

Na het aankondigen van de NASTY WOMEN Exhibition doken overal ter wereld lokale edities op. De meeste zijn in Amerikaanse steden, maar ook bijvoorbeeld in Amsterdam en Brussel. The Creators Project sprak de organisatie achter NASTY WOMEN over hoe zij hun woede jegens Trump hebben omzet in iets productiefs.

The Creators Project: Hoe is dit project ontstaan?
Jackson: Op een vroege maandagochtend, amper in staat om mijn ogen open te houden, was ik een kop koffie aan het drinken, mijn e-mails en Facebook aan het bekijken en aan het luisteren naar de radio. Ik voelde me radeloos en in shock door de dreiging van het presidentschap van Trump. Hoe kon dit gebeuren? Hoe zijn wij zover gekomen? En waar gaat dit in godsnaam naartoe?
Zo kreeg ik het spontane idee om vrouwen samen te brengen in een tentoonstelling, genaamd NASTY WOMEN. De week hiervoor marcheerde ik naar de Trump Tower met Jessamyn, Angel en duizenden andere boze demonstranten. Ik voelde me aangemoedigd en aangewakkerd door de gedeelde woede van de verschillende demonstranten uit alle uithoeken van het land, verenigd door de recente verkiezingen en de immense omwenteling die het met zich meebracht. Op 14 november plaatste ik een bericht op Facebook: “Hello female artists/curators! let’s organize a NASTY WOMEN group show!!! Who's interested??? We need a venue!!!!!”. Deze post ging viral en luttele minuten later groeide dit idee uit tot een alsmaar tastbaarder concept.

Wat willen jullie met de expositie bereiken?
J: Naast het fundraising-gedeelte van dit project, zie ik deze tentoonstelling als een vorm van protest. NASTY WOMEN is geen typische, klassieke tentoonstelling. We proberen namelijk zo inclusief mogelijk te zijn: we accepteren al het ingediende werk voor deze show, ongeacht de inhoud, aangezien we focussen op het gevoel van solidariteit tussen vrouwen die samenkomen om het Trumpregime te verwerpen.
Fiore: Maar ik heb me gerealiseerd dat het méér is dan enkel deze veelvoud aan kunstenaars: het gaat over het creëren van authentieke, unieke connecties. Ik wil, net zoals de vele andere vrouwen die deelnemen aan deze tentoonstelling reageren, iets doen! Op die manier krijgen de kunstenaars een stem via hun werk. Kunst is een actie.

Wat is er veranderd na de verkiezingen?
J: Volgens mij is omgaan met verwerping een van de meest krachtige en doeltreffende rollen van de hedendaagse kunstenaar. En met het politieke klimaat dat vandaag de dag heerst, is dit relevanter dan ooit. Grensoverschrijdend werk is een duidelijke uitdrukking van een cultuur die al eeuwenlang geconfronteerd wordt met oorlog en economische ongelijkheid. Het is een cultuur die minderheden buitenproportioneel lang in de gevangenis zet, met religieuze groeperingen die haat en angst zaaien en zich afzetten tegen de wetenschap. In dit gepolariseerde politieke klimaat is het heel relevant om verwerpelijke kunst te maken. Het geeft ons de kans om onze woede te uiten, onze diepste emoties te onderzoeken en ons kwetsbaar op te stellen – om alles er even uit te schreeuwen. Dit is de manier om ons te verenigen tegen repressie. Zo heeft de mens dat altijd gedaan.
F: Soms heb ik gevoel dat ik in een stilstaande animatie zit. Ik weet dat er vreselijke dingen aankomen, maar ik weet niet goed hoe ik me hierop moet voorbereiden. Het is zeker belangrijk om te protesteren, je stem op een georganiseerde manier te laten horen. Maar voor mij gaat het nu meer om het leggen van verbanden, solidariteit creëren in de echte wereld – niet alleen online. Het is belangrijk om te weten wie je bondgenoten zijn, zo vinden we een collectieve stem waarmee we kunnen reageren op wat er staat te gebeuren.

Vertel eens wat over het ‘verdienmodel’ van de tentoonstelling.
F: Voor de New Yorkse editie van NASTY WOMEN hebben we gevraagd om werk dat honderd dollar of minder kost. We willen de prijs laag houden omdat het belangrijk is dat iedereen de kunst kan kopen. Ik wil dat er mensen op afkomen die nog nooit in hun leven een kunstwerk hebben gekocht en dan denken: ja, dertig dollar kan ik best betalen en ik help er Planned Parenthood mee.
J: Ik wil nog benadrukken dat deze tentoonstelling echt een ‘cash and carry’ is. Als iemand een werk wil kopen, pakt hij dat op en neemt het mee. De mensen hoeven niet – zoals gewoonlijk – te wachten tot het einde van de show. Naarmate de tentoonstelling dus leger wordt, hebben we meer geld ingezameld.

Wat heeft je het meest verrast aan het organiseren van NASTY WOMEN?
F: We worden als jongeren er vaak van beschuldigd dat we in een bubbel leven. Maar dat blijkt, in dit geval althans, totaal niet waar te zijn. Kunstenaars uit alle uithoeken hebben werk bijgedragen aan de tentoonstelling. Dit zijn mensen uit plaatsen waar ik nog nooit ben geweest en die compleet andere dingen hebben meegemaakt in hun leven dan ik. Maar allemaal uiten ze een angst en woede die ik heel erg herken. Dat is machtig mooi.
J: Deze beweging is natuurlijk in eerste instantie gebaseerd op wanhoop, maar dat lijkt nu te veranderen. We zijn als een feniks herrezen en proberen nu ook daadwerkelijk wat te doen aan onze collectieve nachtmerrie.

Denk je dat we evenementen zoals deze in de nabije toekomst vaker zullen gaan zien?
F: Zeker weten. Ik heb nog niet echt een plan voor na NASTY WOMEN, maar ik weet wel zeker dat jezelf afsluiten voor de wereld geen zin heeft. Kunst brengt mensen samen, het zorgt voor verbintenis en dialoog, en dat is belangrijker dan ooit.
J: Deze beweging heeft ons geleerd hoe we onze woede kunnen omzetten in iets productiefs.

Denk je dat we evenementen zoals deze in de nabije toekomst vaker zullen gaan zien?
F: Zeker weten. Ik heb nog niet echt een plan voor na NASTY WOMEN, maar ik weet wel zeker dat jezelf afsluiten voor de wereld geen zin heeft. Kunst brengt mensen samen, het zorgt voor verbintenis en dialoog, en dat is belangrijker dan ooit.
J: Deze beweging heeft ons geleerd hoe we onze woede kunnen omzetten in iets productiefs.

Op de website van NASTY WOMEN vind je meer informatie. De expositie in New York is vanaf vandaag geopend en er bestaat ook een Belgische en Nederlandse editie. Je vindt er ook informatie over hoe je een eigen editie van NASTY WOMEN kan opzetten.