Eten

Ontmoet de man die helemaal naar de Zuidpool wil reizen om patat te bakken

Kunstenaar Arjen Boerstra reist binnenkort af naar de Zuidpool om daar patat te bakken. Afgelopen zaterdag trapte hij zijn project af tijdens het aardappeloogstfeest in Groningen, waar hij twee kilometer vanaf het festivalterrein stond met zijn patatkar. Het karretje stond er maar nietig bij, zo midden in een afgelegen veld. Toch wisten enkele bezoekers van het aardappeloogstfeest het karretje te vinden. Het stelde alleen niets voor in vergelijking tot zijn ultieme doel: patat verkopen in een niemandsland op de Zuidpool.

Omdat ik benieuwd was waarom Arjen in hemelsnaam tussen de gletsjers en in de vrieskou aan de andere kant van de wereld patat wil gaan bakken, belde ik hem op.

Videos by VICE

MUNCHIES: Hoi Arjen, kun je uitleggen wat je precies doet met dit project? Arjen Boerstra: In 2004 begon ik na te denken over wat je allemaal zou kunnen zijn. Als kunstenaar word je niet echt iets, een kunstenaar neemt niet erg deel aan de maatschappij. Het leek me mooi om rollen te creëren zodat ik toch af en toe deel kan nemen aan het leven, op een onverwachtse manier.

Ik ben begonnen met mijn kar te plaatsen middenin een aardappelveld. Zo kwam het eindproduct, patat, meteen in contact met het begin, de aardappeloogst. De boeren konden zo hun eigen oogst opeten in de vorm van patat. Wanneer je een patatkraam in de stad zet betekent dat niets, daar staan er al zoveel. Pas wanneer je de kraam uit zijn vertrouwde omgeving rukt en het op een onverwachte plek zet, wordt het iets bijzonders. Zo heb ik ook tijdens Oerol op Terschelling gestaan. Ik stond toen niet middenin het feestgedruis, maar op een afgelegen strand. De bezoekers van het festival waren welkom om een patatje te komen halen, maar ook voorbijvarende boten konden aanmeren om wat te bestellen. Ik vind het wel een romantisch element hebben.

Waarom inspireert een patatkar jou als kunstenaar? Ik heb er mooie jeugdherinneringen aan. Wij woonden vroeger in een nieuwbouwwijk waar de patatkar regelmatig doorheen reed. Waar iemand anders misschien goede herinneringen heeft aan de ijscoman, heb ik dat aan de patatkraam. Ook aten we vroeger vaak patat op het strand, maar dat ik op Terschelling op het strand stond was eigenlijk meer toeval.

De aardappel loopt als een rode draad door jouw leven als kunstenaar, hoe komt dat? De aardappel neemt een belangrijke plek in ons land in: zowel in het leven van veel mensen als in ons eetpatroon. Ik heb inderdaad meer projecten gedaan met de aardappel, zoals een aardappelmorph waarin mijn hoofd verandert in een aardappel. Het is letterlijk wat je eet ben je zelf. Mijn hele leven lang hoor ik al dat ik met mijn vrij bolle kop op een aardappel lijk. Het is dus ook gewoon een kwestie van zelfspot.

Wat is het ultieme doel van je project? Ik zou helemaal opgetuigd willen staan op een gletsjer op de Zuidpool. Ik zie het al helemaal voor me: dat ik naar buiten sta te kijken en bijna ten onder ga in het landschap. En dan friet bakken en verkopen, in the middle of nowhere. Dat heeft iets heel rauws. Verder is de reis ernaartoe een groot avontuur. We gaan met z’n drieën, ik neem een cameraploeg mee die alles gaat vastleggen. Uiteindelijk wil ik dat er een documentaire komt en er foto’s gemaakt worden.

Arjen met zijn patatkar op het strand van Terschelling. Foto met dank aan Arjen Boerstra.

Antarctica is ver weg. Het is aannemelijk dat er vrij weinig mensen langs zullen komen, maar zullen ze niet schrikken van een patatkar? Dat zie je in het buitenland vrijwel nooit, laat staan op de Zuidpool. Ik wil graag het oer-Hollandse straatbeeld daarheen vertalen, dat vind ik ultiem. Patat is low culture en beeldende kunst is high culture. Ik zou tussen die twee culturen op deze manier een brug willen slaan.

Kun je eigenlijk wel bakken in die kou? Wat het gas en frituurvet doen bij een temperatuur van min twintig? Geen idee. Het hoort bij het avontuur, ik zie het allemaal als een grote ontdekking. Ik ben van plan om een auto te huren waar de patatkar achter gaat, en zo via Zuid-Amerika richting de Zuidpool gaan, maar ik kan natuurlijk altijd van dit plan afwijken. De weg ernaartoe is minstens zo belangrijk als het einddoel zelf bij dit project.

Als we dan met een schip richting de Zuidpool gaan, varen we op een gegeven moment een zone in waar het vriest. Voor die tijd moet ik de aardappels dus gesneden en geschild hebben. Ik vind het ook een romantisch idee om aan boord te schillen en snijden, ik zie mezelf al zitten. Dan maak ik natuurlijk meteen een portie friet klaar voor de bemanning.

Wat betalen mensen eigenlijk voor zo’n frietje? Ze betalen twee euro voor een portie en de mayonaise is gratis. Ze mogen overigens ook zoveel mayo nemen als ze zelf willen, ik vind het zo’n onzin als je moet bijbetalen wanneer je wel wat meer saus wil dan dat kleine kwakje dat ze er vaak op gooien.

Ben je van plan om onderweg nog op meerdere plekken te staan met je patatkar? Ik kijk wat ik tegenkom en van daaruit bekijk ik wat de opties zijn. Het lijkt me wel fantastisch om ergens op een klif te staan. Maar alles is prima, zo lang het maar ver weg van de bewoonde wereld is en ik kan op gaan in de natuur. Je krijgt te maken met oerkrachten waar je onderhevig aan bent, dat vind ik spannend. Het doet me een beetje denken aan een schilderij van Caspar David Friedrich, ‘De wandelaar boven de nevelen‘. Hoewel de man prominent in beeld staat, is hij alsnog nietig en klein. Dat beeld fascineert mij.

Veel mensen snappen mijn project niet. ‘Wat heeft dit nou voor zin?’, krijg ik vaak te horen. Maar dat vraag je je toch niet bij alles in het leven af? Als je stil gaat staan bij al het zinloze en onmogelijke in je leven, heb ik toch wel met je te doen.

Arjen gaat zijn reis zeker uitvoeren, maar heeft wel nog wat sponsors nodig. Je kan zijn project volgen via www.antarcticpotatoeater.org.