Een ontmoeting met ‘de nieuwe Jihadi John’


Abu Rumaysah in Londen. Foto via VICE News

Afgelopen weekend heeft IS een video vrijgegeven waarin vijf mannen geëxecuteerd worden. IS noemt de mannen “Britse spionnen”, al hebben de Britse inlichtingendiensten later ontkend dat dit het geval is. De gemaskerde man in de video heeft duidelijk een Brits accent, en sinds het uitkomen van de video speculeren Britse kranten er daardoor flink op los over de ware identiteit van deze IS-strijder, die al in meerdere kranten is bestempeld als de nieuwe “Jihadi John”.

Het duurde niet lang voordat alle aandacht gericht was op één man: Siddhartha Dhar, ook wel bekend als Abu Rumaysah. Volgens de BBC heeft een officiële bron bevestigd dat de bekeerde moslim uit Londen – die in 2014 op borgtocht vrijkwam en direct het Verenigd Koninkrijk verruilde voor Syrië – de hoofdverdachte is. Desalniettemin is er vooralsnog geen bewijs dat Rumaysah inderdaad de man in de video is.

Videos by VICE

In 2013, tijdens het filmen van een groep jonge radicale moslims in Londen, had VICE-redacteur Rhys James een gesprek met Abu Rumaysah over een aantal zaken. Ik praatte met Rhys over de tijd die hij met Rumaysah spendeerde.

VICE: Hoe ontmoette je Abu Rumaysah?
Rhys James: Ik was een film aan het maken over islamitische shariapatrouilles die rond die tijd in Londen veel voorkwamen. Hij was de organisator. Gedurende acht maanden liepen we – wanneer het toegestaan was – rond en zongen de leden islamitische liederen terwijl ze grote borden vasthielden. Ze riepen mensen op om de islam te volgen en veroordeelden degenen die dat niet deden.

Nadat de optochten in de kranten bekend werden en sommige mensen – hij niet – opgepakt werden, startte hij een project. Dat kwam door de opkomst van Britain First, een rechtse actiegroep die was opgericht om “zichzelf te beschermen”, of om moslims aan te vallen – het is maar hoe je het bekijkt. Als reactie daarop richtte Abu Rumaysah de Islamic Emergency Defence op, die in principe hetzelfde doel had als Shomrim – ken je Shomrim?

Ja, de joodse buurtwacht in Noord-Londen toch?
Ja, precies. Met ongeveer hetzelfde idee richtten ze de Islamic Emergency Defence op, die ook een telefoonlijn en website aanbood. Als er problemen waren of iemand zag mensen een moskee belagen, gingen er een paar auto’s patrouilleren en de boel checken. Hij was een actief lid van de politieke kant van de islam, daar in Oost-Londen.

Je zegt dat hij politiek actief was; kun je je herinneren waar hij zich het meest mee bezighield? De Britse buitenlandse politiek bekritiseren? Het invoeren van de sharia? Of van alles een beetje?
Ik leerde hem het beste kennen toen we klaar waren met patrouilleren en hij ons meenam naar een opslag voor hun flyers en spandoeken in Walthamstow. Hij stelde zichzelf toen behoorlijk open. Hij vertelde dat hij eigenlijk hindoe is, zijn ouders in ieder geval, en hij zei dat hij geloofde dat zijn ouders en de rest van zijn familie naar de hel gaan [als ze overlijden]. Hij was daar duidelijk door geraakt, waaruit bleek dat hij daadwerkelijk geloofde dat dit het lot zou zijn van zijn familie, maar ook dat hij een diep conflict voelde tussen het geloof van hem en dat van zijn ouders. Hij was zichtbaar overstuur.

Vertelde hij veel over zijn bekering tot de islam? Of hoe hij besloot radicaal te worden?
Nou, het is vrij lang geleden [dat we elkaar spraken], maar volgens mij zat hij nog op school toen hij van geloof veranderde. Wat betreft de radicalisering, we hebben voor de productie van de documentaire een aantal mensen van zijn leeftijd en uit zijn doelgroep geïnterviewd. De jongste persoon die we ontmoetten was 17 en de oudste was Rumaysah met 31 of 32 jaar. Allemaal spraken ze over radicaliserende factoren zoals profilering, fouilleringsacties, de manier waarop er in de politiek en media over moslims gesproken wordt, en over islamofobie in het algemeen.

Praatte hij veel over zijn leven van voor het moment dat hij een radicale moslim werd? Hij runde een bedrijfje in springkussens, toch?
Dat deed hij toen nog steeds. Toen we in zijn opslag waren viel mijn oog op een felgeel plastic ding, links van de spandoeken en borden met daarop afbeeldingen van Londen in vlammen. Toen ik ernaar vroeg zei hij dat het bij zijn springkussenbedrijf hoorde. Hij wilde liever niet dat we dat naar buiten brachten…

Waarschijnlijk niet erg goed voor de zaken.
Niet echt, nee.

Wat was jouw persoonlijke indruk van hem?
Hij was goed media-getraind, en was wat dat betreft duidelijk erg ervaren. Als ik hem belde vroeg hij altijd hoe het met me ging en was hij altijd opvallend opgewekt. Ik moet zeggen dat ik me nooit bedreigd of bang heb gevoeld rondom deze bloedfanatieke islamieten. Ik verbaasde me er eerlijk gezegd over dat hij überhaupt naar Syrië was vertrokken. Hij was altijd extreem vriendelijk en beleefd en had gevoel voor humor zodra de camera’s weg waren. We praatten ook gewoon over hele luchtige dingen.

Dus als de camera’s uitgingen gedroeg hij zich ook gelijk een stuk relaxter?
Ja, tot op zekere hoogte. Het was niet dat hij gelijk zei van ‘kom jongens, we gaan naar de kroeg’. Maar voordat de camera’s uitgingen hadden we altijd een heel normaal gesprek en ik moet zeggen dat hij best een charmante man is, en bovendien ook zeer welbespraakt.

Abu Rumaysah in Syrië, terwijl hij een AK-47 en een baby vasthoudt. Foto via Twitter

Had je het idee dat deze man ooit in staat zou zijn tot geweld?
Nee, op geen enkele manier. Tijdens de optochten was Jordan Horner, een blanke ginger, het meest intimiderend. De rillingen lopen over je rug door alleen al naar hem te kijken.

Klopt het dat hij is opgepakt voor mishandeling tijdens de patrouilles?
Ja, maar na zijn gevangenschap is hij gederadicaliseerd. Het is dus best interessant om te bedenken wat er gebeurd zou zijn als Rumaysah een tijdje in de gevangenis had doorgebracht. Hij kwam op borgtocht vrij, onder één voorwaarde: dat hij zijn paspoort aan de politie zou overhandigen. Maar dat sloeg hij in de wind – hij ging meteen door naar Syrië. Ik zeg niet dat het goed of fout was, maar dat was duidelijk een nu-of-nooit-moment. Als hij niet naar Syrië zou gaan, dan nooit meer. Het was vechten of vluchten.

Hoe dacht hij over het Verenigd Koninkrijk?
Nou, het interessante was dat alle jongeren hetzelfde antwoord gaven, als we vragen stelden over vechten in het VK. Ze spraken dan altijd over het ‘veiligheidsakkoord’, wat zoiets betekent als het respecteren van de wetten van een land. Ze zouden nooit een oorlog starten of iets doen met betrekking tot niet-moslims, omdat hun religie in dit land gerespecteerd wordt.

Abu Ramaysah in gesprek met VICE News in juni 2013:

Maar hij praat ook over legers van IS die hier naartoe komen om Europa en het Verenigd Koninkrijk te veroveren.
Precies, dus dat is waarschijnlijk veranderd in de lange periode dat ik hem niet gesproken heb. Toen was iedereen het erover eens dat het VK voor zolang het nog zou duren met rust gelaten zou worden.

Denk je dat hij naar Syrië vertrok om onder de wetten van de sharia te leven of om de jihad te verspreiden? Of allebei?
Dit is mijn persoonlijke mening, maar ik denk niet dat hij naar Syrië was vertrokken als hij niet in de gevangenis gestopt zou worden en zijn familie zou moeten verlaten.

Dus je denkt dat hij te veel te verliezen had en besloot om te gaan?
Ja, en toen hij eenmaal in Syrië aankwam besloot hij direct – of het werd hem aangeboden, of verteld, of het gebeurde gewoon toevallig – een foto te maken met een baby en een AK-47 in zijn armen. Een regelrechte middelvinger naar het Verenigd Koninkrijk. En toen was opeens Jihadi John dood, dus moest er wel een nieuwe Britse vaandeldrager van IS komen.

Dankjewel, Rhys!