Hoe paniekerig mensen reageren op mijn parfum dat naar aardgas ruikt

Ik straal graag een bepaald gevaar uit. Gevaar = spanning = seks. Parfum kan daar natuurlijk bij helpen, en daarom zijn er genoeg die 'Dangerous' heten of bijvoorbeeld 'Sauvage'. Toch is dat meestal niet meer dan een loze kreet, een manier iets vluchtigs als een geur te verkopen. Gelukkig heeft kunstenaar Anne-Jan Reijn nu een parfum op de markt gebracht dat écht naar gevaar ruikt.

"De geur van gas is speciaal gemaakt om ons te alarmeren," legt Anne-Jan uit. "Eind jaren zestig gingen we van kolengas naar aardgas in Nederland, en aardgas is geurloos. Iedereen wist wel dat het hartstikke stom is om dat ook zo te laten." Dus voegden ze er een luchtje aan toe – een zwavelverbinding, die we van nature onprettig vinden. En hoewel je aan de meeste geuren snel went, blijf je deze ruiken. Inmiddels zijn we allemaal zo geconditioneerd dat de geur van gas gelijk staat aan een gevaar – een gaslek. Anne-Jan bottelde dit en noemde het Ailes Noires / Eau d'Alarme.

"Het is een soort paard van Troje. Je wordt naar binnen gelokt met allerlei sexy beelden, en dan beland je vervolgens in een hele dreigende situatie," vertelt Anne-Jan over zijn expositie, die nu in Galerie Vriend van Bavink te zien is. "Ook als mensen al weten dat er geen echt gevaar is, kunnen ze die alarmknop niet uitzetten. Ik probeer een soort onbehagelijke, conflictueuze schoonheid te vinden." Toen ik er binnenliep voelde ik inderdaad mijn hartslag flink omhoog gaan en mijn ademhaling versnellen, zonder dat ik daar invloed op had.

Maar dit was een veilige omgeving. Ik wilde weleens testen of die conflictueuze schoonheid ook werkt in mijn dagelijks leven. Zou het massale paniek veroorzaken of een gevaarlijk lustobject van me maken? Of allebei? Met een samenzweerderig hoofd geeft Anne-Jan me een flesje mee. "Ik ga ervanuit dat je er verantwoordelijk mee omgaat."

Op de dag dat ik het ga testen, zoek ik een rustige plek op, en spuit een klein beetje van het parfum op, alsof er niks aan de hand is. Daarna loop ik een winkelstraat in. Nu maar wachten op de massale, via het ruggenmerg gestuurde reactie van het winkelend publiek. Die blijft toch een beetje uit. Hier en daar klappert iemand met zijn neusvleugels maar daarna halen ze hun schouders op. Het zal wel aan de dosering liggen. Ik verspreid het parfum royaal over mijn polsen, nek en shirt. Er loopt al een tijdje een oude man voor me, die een beetje paranoïde om zich heen begint te kijken. Ik draai zwierig de hoek om, zodat mijn geur zoveel mogelijk zijn richting op waait en dan: triomf. Hij staat pontificaal stil midden op een openliggende straat en begint om zich heen te snuiven. Hij kijkt fronsend naar de bouwvakkers die met de leidingen bezig zijn, alsof hij bang is dat ze wat geraakt hebben.

Tevreden dat het werkt stap ik in de tram. Het is spitsuur, en iedereen staat dicht op elkaar gepakt. Een oudere vrouw trekt een vies hoofd en ik hoor sommige mensen 'dat lijkt wel gas,' mompelen. Ik krijg zelf lichte paniekgevoelens, maar dat heeft minder met de geur te maken dan met het feit dat bij een massahysterie in dit sardienenblik vrijwel zeker gewonden zouden vallen. Dat gebeurt gelukkig niet, maar de positieve effecten van de gevaarlijke geur blijven ook uit. Ik sta naast drie meisjes, die, als ik zo naar hun verzorgde uiterlijk kijk, wel houden van een geparfumeerde boy. Maar Eau d'Alarme is duidelijk niet hun ding. "Het stinkt hier héél erg," zegt degene die het dichtst bij mij staat, al lijkt ze verder niet onder de indruk. De volgende keer maar weer gewoon Sauvage.

Om van het gevoel van afwijzing af te komen ga ik op zoek naar wat artistieke afleiding. Ik stap het Stedelijk Museum binnen waar net een hele schoolklas in een rijtje voor Cathedra van Barnett Newton staat (die enorme blauwe rechthoek met een witte streep). Ze moeten van de rondleider naar het schilderij kijken, en daarna beschrijven wat ze zagen en voelden. Ik wil weten of ik hun kunstervaring met de gasgeur kan beïnvloeden en positioneer me in de deuropening vlak naast Cathedra, terwijl ik net doe of ik naar de videoschermen in een andere zaal kijk. Maar de enige die iets merkt van het parfum is de rondleider. "Het ruikt hier raar," zegt hij ongemakkelijk. Die ongemakkelijkheid komt er vooral ook uit voort dat hij sowieso al in opperste staat van alertheid moet verkeren om dertig pubers een minuut lang enigszins stil te laten staan. Zijn zintuigen staan op scherp door de adrenaline, terwijl de schoolkinderen waarschijnlijk alleen maar elkaars hormonen en energy-drinkadem ruiken. Er komt dus niet veel zinnigs uit als ze hun artistieke ervaring moeten beschrijven.

Ik heb honger gekregen van het museum en ga daarom naar een grillroom, even pauze. Ik ga onderuitgezakt op een stoel zitten. Het is lekker warm, dichtbij die vleesrol die langzaam gebraden wordt door een zacht gasvlammetje. De uitbater van het zaakje lijkt de hele tijd al wat gespannen, maar pas als ik sta af te rekenen naast een andere klant die iets bestelt, gebeurt er echt wat. De jongen naast me begint schichtig te bewegen, zijn wenkbrauwen gaan omhoog en hij kijkt met wijd opengesperde ogen de uitbater aan. "Ik ruik gas!" Theatraal wijst hij naar de plek waar ik net heb gezeten. "Het kwam daar vandaan!" De uitbater knikt heftig, ook in paniek, omdat de jongen bevestigt wat hij nog voor zichzelf probeerde te ontkennen. Samen gaan ze uitgebreid het braadapparaat inspecteren en ik sluip stilletjes naar buiten. Ik voel me best wel cool, als een Hollywoodheld die nonchalant zijn aansteker in een plas benzine gooit. Toch hoop ik vooral dat de eau d' alarme en de paniek op tijd wegtrekt, zodat ze niet de zaak dichtgooien, voor niks een monteur bellen en hun complete middagomzet mislopen. Het was namelijk best een oké broodje.

Omdat ik geen zin heb om nog meer ellende te veroorzaken, en koppijn krijg van de geur, ga ik snel naar huis om te douchen. Eau d' alarme is een krachtig parfum waarmee je je dag een stuk spannender kan maken. Al word je er niet echt aantrekkelijker op, en ik voelde me ook een beetje een rotzak. Echt gevaar is blijkbaar toch een stuk minder sexy.

Vrijdag is het eindfeest van de expo in Galerie Vriend van Bavink, waar je het parfum ook kan kopen. De website van het parfum vind je hier. We raden ten zeerste af het in het openbaar te gebruiken.