Mijn open sollicitatie voor directeur van het Stedelijk Museum

Schrijver/kunstenaar Jan Hoek schrijft op VICE over kunst. Dit keer vertelt hij wat er allemaal gaat veranderen als hij straks directeur is van het Stedelijk Museum in Amsterdam.

Er is veel, eigenlijk wel te veel, geschreven over het vertrek van Beatrix Ruf bij Het Stedelijk. Nou had ze van mij niet weg gehoeven – ik vond het prima, zo'n avant-gardistische directeur die zelf ook lekker veel geld verdiende en er toch ook voor zorgde dat het museum eindelijk weer eens spannend was.

Toch is ze helaas met de nacht vertrokken, en moet er dus snel een nieuwe directeur komen. Ik heb zelf op het moment wat moeite met het betalen van mijn rekeningen, dus ik wil graag solliciteren voor de functie van directeur.

Dit gaat er allemaal gebeuren als ik straks de baan heb.

Het eerste wat ik zou doen als directeur is ook gelijk een eigen B.V. opzetten, om daar vier ton mee te gaan verdienen. De helft van dat geld hou ik lekker zelf, want ja, ook mij is niks menselijks vreemd en ik wil nu eindelijk weleens een gouden badkuip op pootjes bezitten.

De andere helft zou ik gebruiken om eindelijk eens de kunstenaars die in het Stedelijk exposeren te betalen volgens de officiële richtlijnen die daar dit jaar over zijn opgezet, om te zorgen dat kunstenaars enige kans hebben om onder de armoedegrens vandaan te kruipen wanneer ze ergens een tentoonstelling hebben. Stedelijk behoort nu nog bij het handjevol musea dat die richtlijnen niet hanteert.

Afgelopen weekend was het Museumnacht in Amsterdam, een avond waarbij alle musea tot 3.00 uur 's nachts open zijn. Tijdens deze avond blijkt elk jaar weer dat ook jonge mensen best massaal naar musea willen gaan, zolang je maar het gevoel hebt dat je naar een soort feestje gaat. Toch is dit vooral een avond waar mensen echt komen voor een spannende culturele programmering, want als ze enkel dronken willen worden was partycafé Bubbels een makkelijker en logischer alternatief geweest.

Ik zou als directeur een 24-uurs vergunning aanvragen en elke maand een rave in het museum organiseren, waarbij in een clubsetting avant-gardistische kunstperformances worden georganiseerd.

Lukas Keijser schreef in 2001 in NRC al eens dit artikel over hoeveel kunst er in het nachtleven is en hoe zonde het is dat die kunst geheel los staat van de museumwereld.

Als eerste zou ik de Chinese kunstenaar Tianzhuo Chen een nacht geven waar bezoekers zich tot aan het ochtendgloren kunnen verliezen in zijn hallucinerende wereld.

Ik zou het eetgedeelte van het museum als volwaardig experimentele kunstplek bij het museum betrekken. Ik heb nooit begrepen waarom museumrestaurants er altijd uit moeten zien als de kantines van luxueuze bejaardentehuizen in Wassenaar, waar het nooit spannender wordt dan een boterham met twee garnalenkroketten voor 9 euro. En dat terwijl kunstenaars in staat zijn juist van deze plek misschien wel de meest vernieuwende plek van het museum te maken.

Geïnspireerd op de Artist Recipes-avonden die Foam-curator Kim Knoppers organiseerde, waarbij om de zoveel tijd kunstenaars krankzinnige en geweldige conceptuele diners verzorgden, zou ik elke maand een andere kunstenaar de baas laten zijn en zowel de styling als het menu laten verzorgen.

Ik zou aftrappen met Mike Moonen die twee weken geleden op Lost&Found (de avond die ik zelf mede-organiseer, ik ben alvast aan het oefenen in belangenverstrengeling door er nu over te schrijven) een gevonden verzameling van sandwich-art presenteerde. Die sandwich-art wil ik de mensen graag laten eten!

Er is normaal gesproken een lang pad dat je moet bewandelen voor je als kunstenaar een solo krijgt in een groot museum. Je moet in elk geval al een aantal jaar meedoen, vertegenwoordigd zijn door een galerie, het liefst al een kunstprijs op je naam hebben, en ga zo maar door.

Nu snap ik op zich wel dat musea dat doen, maar tegelijkertijd maken deze voorwaarden het allemaal behoorlijk veel saaier dan nodig.

Vaak zitten net afgestudeerden nog vol bravoure en lust om alles wakker te schudden en alles helemaal anders te doen. Op eindexamententoonstellingen zie ik zo vaak kunstenaars met geschifte en geweldige ideeën, dat ik dan altijd vreselijk benieuwd ben wat ze zouden maken als ze met een groot budget een grote zaal in het Stedelijk mochten vullen.

Ik begin met een grote solo van Thijs Jaeger, die afgelopen jaar afstudeerde op de KABK in Den Haag met freaky fonteinen vol turtleslijm en rook. Ik zou hem zonder blikken of blozen genoeg budget geven om dezelfde soort fonteinen te maken maar dan van meters hoog.

Als museumdirecteur van het Stedelijk zit ik, zoals iedereen, in mijn maag met de #Metoo-discussie. In de kunst heeft deze een vervolg gekregen onder de naam #notsuprised, waarbij meer dan 150 kunstenaars, curatoren en museumdirecteuren in een brief aangaven dat seksuele intimidatie in de kunstwereld de normaalste zaak van de wereld is.

Nu heb ik het altijd zeer leuk gevonden dat de kunstwereld seksueel gezien een hele vrije wereld is, waar mensen nog rijkelijk met elkaar naar bed gaan. Alleen het mag natuurlijk nooit zo zijn dat mensen met macht die macht kunnen misbruiken voor seks.

Ooit was ik op Wasteland, het grootste seksfeest van dit land, en wat me daar opviel was hoe hoffelijk iedereen daar was naar elkaar. Omdat iedereen wist dat je wel ergens seks kon halen, was er niemand die er ook maar aan dacht om zijn of haar zin door te duwen. Het was echt opvallend hoe goed seksuele grenzen geaccepteerd werden.

Ik denk dat het Stedelijk ook een plek moet hebben waar zowel personeel als bezoekers seksueel helemaal los mogen gaan. Wie dan buiten die ruimte ooit nog ongevraagd aan iemand zit, kan dan meteen het IJsselmeer in worden gejonast. Ik denk aan een grotachtige ruimte, misschien wel de ruimte die Pauline Curnier Jardi op de Biënnale van Venetië heeft gemaakt (klik hier om 'm te zien!)

Al het personeel moet trouwens wel een convenant tekenen dat ze nooit hun macht mogen gebruiken om iemand in de seksgrot te krijgen en eigenlijk überhaupt daar niet heen mogen met mensen die direct onder hen staan. Ik als directeur mag dus enkel met bezoekers rommelen, maar nooit met medewerkers.

In de seksgrot is het natuurlijk verboden voor kinderen, maar in de rest van het museum zullen regelmatig exposities gehouden worden die speciaal leuk zijn voor mensen onder de 18.

Zo zag ik op Lost&Found een presentatie van Karin Kuiper en Janneke Bergman over kunst uit Donald Ducks en over hun ambitie hier een tentoonstellingenreeks over te organiseren.

De eerste tentoonstelling zal groot in het Stedelijk te zien zijn!

Ik was laatst in het net geopende Zeitz MOCAA-museum in Kaapstad, het eerste grote moderne kunstmuseum op het Afrikaanse continent dat qua impact en grootte vergelijkbaar is met het Tate en het Guggenheim.

Het goede aan het museum is dat het zich enkel richt op kunstenaars uit Afrika en zijn diaspora. Als je er rondloopt en je ziet het ene na het andere werk dat je compleet overrompelt, dan snap je niet waarom het Westen nog steeds zo achterloopt met het tonen van Afrikaanse kunstenaars.

Nu is er in het Stedelijk wel net een grote solo geweest van de Zuid-Afrikaanse lhbtq-kunstenaar Zanele Muholi, maar daarmee hebben we nog maar het topje van de ijsberg gezien. Daarom besluit ik dat die hele vleugel de komende vijf jaar enkel gereserveerd wordt voor hedendaagse kunstenaars uit Afrikaanse landen, zodat we op dat gebied eindelijk eens wat kunnen inhalen.

Nu wil ik niet het verwijt krijgen dat ik enkel politiek correcte linkse kunst ga tonen (wat ik overigens absoluut ga doen), en wil ik me bewust inzetten om ook de kunst hatende Geert Wilders-stemmers naar het museum te krijgen.

Daarvoor zal er een speciale ruimte worden geopend, waar elke drie maanden een Nederlandse kunstenaar de opdracht krijgt een werk te maken dat zowel gelaagd en van hoog niveau is, maar ook Geert Wilders-stemmers tevreden stemt. De kunstenaar moet verplicht geregeld praten met een speciaal comité van boze rechtse kiezers die uiteindelijk ook het werk beoordelen.

Toen ik laatst naar het Stedelijk was, viel het me op hoe ontzettend veel langer de rij naar het Van Gogh is, terwijl, laten we wel wezen, de kunst daar toch vele malen saaier is dan de kunst die in het Stedelijk hangt. Toeristen staan vaak langer dan een uur in de rij om er binnen te komen; bij het Stedelijk kon je zo doorlopen.

Daarom wil ik een ondergrondse tunnel laten bouwen tussen het Stedelijk en het Van Gogh, zodat je alle rijen kunt omzeilen. Je komt alleen wel pas bij deze tunnel als je eerst door alle tentoonstellingen in het Stedelijk bent gelopen.