We spraken Koerden tijdens hun protest in Den Haag tegen de Turkse inval

Ondanks de bevroren wapenexport naar Turkije en een internationale veroordeling van de Turkse inval in Rojava — Trump vond het “een slecht idee” — houdt Erdoğan voet bij stuk. Zijn troepen blijven bombardementen uitvoeren en door het gebied walsen, om zo naar eigen zeggen een “veilige bufferzone” te creëren tegen vermeend terroristisch (lees: Koerdisch) kwaad. Noord-Syrië is opnieuw strijdtoneel en de wereld kijkt opnieuw toe.

Afgelopen zaterdag trokken dan ook zo'n duizend Koerden en sympathisanten naar een druilerig Malieveld voor een demonstratie tegen de overheersingsdrang van Ankara. Wat volgde was een protestmars met veel muziek, gezwaai met vlaggen, tamelijk onaardige verwensingen naar het adres van de Turkse president, maar bovenal, gedreven Koerden die het zat zijn te worden weggezet als terroristen en onrustzaaiers. Hoewel veel demonstranten ons graag te woord stonden, waren er ook mensen die dat niet durfden. Ze voelden zich onveilig, bijvoorbeeld omdat ze de enige Koerden zijn in een wijk waar veel Turken wonen. We spraken een aantal mensen die zich wél durfden uit te spreken, en vroegen hen waarom ze naar Den Haag waren gekomen.

VICE: Waarom ben je aan het protesteren?
Sarê: We moeten ons verzetten en solidariteit tonen met de bevolking van Rojava. Levens worden verwoest door Erdoğan en zijn fascistische politiek, en waarom? Wat doen we verkeerd? We hebben niks gedaan om dit te verdienen.

Ankara zegt dat de YPG (De Koerdische Volksbeschermingseenheden) in verband kan worden gebracht met de terroristische PKK, wat vind je daarvan?
Dat is een leugen, dit zijn loze verdenkingen. Daarnaast is het ook helemaal niet de reden dat het Turkse leger Rojava binnenvalt, ze willen ons gewoon verdrijven. Maar dat is ook de schuld van Trump, de NAVO en hun vernietigende kapitalisme. Alle problemen zijn ontstaan door wapenhandel en grootheidswaanzin. Rojava wordt daar de dupe van.

Wat zou je tegen Erdoğan willen zeggen?
Dat het hem niet gaat lukken. Een bekende Koerdische schrijver, Yaşer Kemal, zei ooit: “Ankara might be able to drain the sea, but will not be able to catch a fish”. Dat zou ik hem zeggen.

VICE: Jij bent een Irakese Koerd, waarom protesteer je vandaag voor Syrische Koerden?
Komandj: We zijn allemaal Koerden en ik sta hier voor fundamentele mensenrechten. We vragen niet veel. Alleen om de erkenning van ons bestaan, iets wat al jarenlang systematisch wordt onderdrukt door de Turkse overheid. We mogen niet eens onze eigen taal spreken of vlag uithangen. Ik zeg specifiek Turkse overheid, want ik weet dat niet alle Turken het hiermee eens zijn. Het is belangrijk om de wereld te laten zien dat wij geen oorlog willen. We willen in vrede kunnen leven.

Vind je dat Nederland daar wat aan doet?
Nee! Haha. Nederland?! Nederland is medeverantwoordelijk voor de genocide op de Koerden. Tijdens de al-Anfaloperatie heeft de Nederlandse overheid meegewerkt aan de aanvallen van Saddam Hoessein op de Koerden.

Wat moet er nu gebeuren volgens jou?
Sancties op Turkije. Heel Europa zegt dat ze de Turkse inval afkeuren, maar ze doen niks. Ik wil actie zien. Rutte is een slimme man. Hij begrijpt de situatie in het Midden-Oosten inmiddels echt wel. Ik zou willen dat hij uit dat grijze gebied zou stappen waarin hij iedereen te vriend probeert te houden. Als het Duitse leger ineens 30 kilometer over de Nederlandse grens komt, en ze nemen Arnhem in, mag ik toch hopen dat andere landen niet alleen zeggen: “we hopen dat het goedkomt,” en vervolgens alleen hun eigen handelsbelangen beschermen.

Hoe zie je de toekomst van de Koerdische zaak?
Ouderen zitten soms nog met elkaar in de clinch over politiek, maar saamhorigheid en eenheid gaan ons verder brengen. Veel jonge Koerden denken gelukkig wel zo, daarom ben ik optimistisch over de toekomst.

VICE: Waarom sta jij hier vandaag?
Arvin: Koerden hebben voor de wereld gestreden tegen IS, maar de Turken vechten nu zinloos tegen de Koerden. De wereld doet er niks aan. Koerden worden voor terroristen uitgemaakt en hun rechten ontnomen, en we hebben al praktisch nergens rechten.

Welke rechten worden ontnomen?
Naast meer autonomie voor Koerden in Rojava dan in andere landen, kun je ook denken aan de gelijkheid tussen man en vrouw. Koerdische vrouwen in Turkije kunnen moeilijk aan werk komen, maar in Rojava zijn ze politieagent of zitten in het leger, om maar wat te noemen.

Hoe was het voor jou om als Koerd in Turkije te wonen?
Kort gezegd, ik heb bijna zeven jaar in de gevangenis gezeten omdat ik Koerdische taalles gaf op een universiteit en de sociaal-culturele agenda beheerde van een studentenvereniging. De Turkse autoriteiten hebben daarvan gemaakt dat ik een terrorist was, omdat ik museumbezoeken en dansworkshops organiseerde. Ja, dat krijg je over je heen als je niet Turks bent, een andere taal spreekt en een andere – in mijn geval geen – religie hebt. En dit staat de mensen in Rojava nu ook te wachten.

Wat moet dit protest teweegbrengen volgens jou?
Ik hoop dat Europeanen de situatie gaan begrijpen. We zijn met bijna 50 miljoen mensen, maar hebben geen staat, geen rechten. Ik was docent daar, maar dat werd me ontnomen. Dit wil ik de mensen in Rojava besparen.

VICE: Waarom ben je hier vandaag?
Hardin: Turkije wil de Koerden uitmoorden in plaats van een ‘veilige grens’ creëren. Het was eindelijk vrede in Rojava, de Amerikanen gingen weg en Erdoğan moest iets verzinnen om het gebied binnen te vallen. Dat gaat al jaren zo, we worden door vier landen (Turkije, Syrië, Irak en Iran) verdreven. Daarom moeten we onze stem laten horen.

Doet Nederland genoeg?
Totaal niet. Minister Blok gaat liever op staatsbezoek naar India dan dat hij zich over de Koerden ontfermt. En als hij dat al doet dan gaat het hem eigenlijk vooral om de 3,5 miljoen vluchtelingen die Erdoğan dreigt uit te zetten naar Europa. En wat doet Nederland dan? Tijdelijk geen wapens verkopen aan Turkije? Kom op, dat doet ons heel veel pijn.

Wat zou je tegen Rutte willen zeggen?
Als je onze vriend was tijdens de oorlog met IS, wees dan nu ook een vriend. Toon ballen, heb een ruggengraat.

Wat hoop je dat dit protest teweegbrengt?
Als we overal gaan demonstreren, voeren we de druk op op Trump. Hij hoeft alleen zijn leger weer terug te plaatsen om het gebied veilig te maken.

VICE: Waarom loop je mee met de protestmars?
Kani: Dat is moeilijk om in een korte zin te zeggen. Ik ben Koerdisch, mijn ouders zijn in 1982 naar Europa gevlucht maar hebben altijd gevochten voor Koerdische onafhankelijkheid . Iedere Koerd vecht. Vanaf het moment dat je geboren wordt als Koerd, kun je niet stoppen met vechten voor een eigen staat. Dit wordt van generatie op generatie doorgegeven. En ik ben hier vanwege de huidige gebeurtenissen natuurlijk. Europa was voorstander van het experiment genaamd Rojava: de strijd tegen IS, de ecologische vooruitgang, de feministische inslag. Het klonk allemaal zo goed, maar nu verraden ze ons. Het is daarom vanzelfsprekend om hier te zijn, als Europeaan. Niet alleen als Koerd.

Wat moet er gebeuren?
De Koerdische struggle kan alleen worden opgelost met de creatie van een eigen staat. Dat lukt niet als je maar half vertegenwoordigd wordt in een multipartijenstelsel in een land dat uit is op het verdrijven van jou, je taal en je cultuur. In 2003 was Erdoğan een van de grootste voorstanders van Koerdische rechten, maar hij stopte daarmee, simpelweg omdat het niet populair was onder de Turkse stemmers. Ook werd Turkije steeds meer beïnvloed door een islamitische koers en het wahabisme uit Saoedi-Arabië. Diplomatie met Koerden was gewoon niet meer in fashion. Maar we willen dit niet hoeven blijven uitleggen. Ik ben kunstenaar, ik doe subsidieaanvragen. Altijd als ik ergens moet invullen waar ik mijn films maak, moet ik Irak zeggen. Dit zijn dezelfde mensen die mijn familie hebben vastgezet, Irakezen. Dit is meer dan vernederend, het is beledigend.

Is er iets wat Nederlanders moeten weten over de Koerdische zaak dat ze nog niet wisten?
Ja, als Nederlander loop je niet mee in dit protest uit solidariteit. Je loopt mee omdat je ons wat verschuldigd bent. Wij hebben jullie white asses beschermd tegen IS. Koerden zijn gestorven in Kobani om jullie veiligheid te garanderen. En ze sterven vandaag ook. Schuld voelen betekent een wezenlijk verschil in mentaliteit. Denk aan Duitsland en Israël. Mensen gaan zo anders om met dat onderwerp, de urgentie dringt veel meer door.

Wat haal jij uit dit protest?
Vóór de Turkse inval hadden veel Koerden verschillende meningen over de toekomst van ons volk. Maar het is fantastisch om te zien hoe snel iedereen bij elkaar komt en zich verenigt, door wat er in Rojava gebeurt. Je ziet alle verschillende vlaggen hier, iedereen is hier met hetzelfde doel.

Correctie: In dit artikel werd eerder gemeld dat er zo'n tweehonderd demonstranten waren. Dit is onjuist; er waren naar schatting ruim duizend mensen aanwezig. We betreuren deze fout.