De sekswerkers van Brussel-Noord hebben het gehad met hun burgemeester

Eerst en vooral: volg VICE België nu ook op Instagram .

Eind mei besloot Emir Kir, de burgemeester van Sint-Joost-ten-Node, zo’n veertig bordelen in zijn gemeente te sluiten. Tenzij de Raad van State nog een stokje voor deze beslissing steekt, zal dat drastische gevolgen hebben. Meer dan honderd prostituees zullen vanaf januari 2019 op straat terecht komen omdat socialist Kir niet genoeg alternatieven voor hen voorziet. Om redenen als “de publieke moraal” en “het behoud van de rust” zou het onmogelijk zijn om sekswerkers in een wijk te laten leven waar nieuwe sociale woningen en crèches gebouwd werden. Maar is het dan wel moreel verantwoord om een honderdtal vrouwen op straat te gooien? En welke toekomst wacht hen als ze ze hun beroep in vaak gruwelijke omstandigheden moeten blijven uitoefenen?

De laatste keer dat ik voet zette in de historische rosse buurt van Brussel was toen ik in een witte mars voor Eunice meeliep. Eunice was een Nigeriaanse vrouw van 23 die begin juni door een klant, een jonge drugsverslaafde, vermoord werd. En nu, in het begin van de herfst, ben ik hier weer, en spreek ik met Marie. Zij werkt hier al 26 jaar, net zoals Fate en Tina, twee collega’s.

Marie laat haar woede meteen vrije loop: “Ik ben echt kwaad omdat Emir Kir zelfs niet gereageerd heeft op de moord op Eunice. Het enige wat hij over de moord zei, was dat er zich een incident had voorgedaan in de naburige gemeente. Een incident! Een overreden hond, dat is een incident, maar een moord toch niet! En trouwens, het is in de Linnestraat gebeurd, een straat op de grens van Schaarbeek en Sint-Joost! Wat er in Schaarbeek gebeurd is, zal ook eens bij ons gebeuren. Hij reageerde ook niet toen een sekswerker in februari in de Rivierstraat afgeranseld werd [een ander geval van agressie dat een enorme indruk op de sekswerkers heeft achtergelaten, red.]."

"De gemeente heeft ons toen geen hulp aangeboden. Er is niemand waar we bij terecht kunnen. Ik heb beroep moeten doen op de oppositiepartij Ecolo om te voorkomen dat het ziekenhuis nog meer meisjes zonder papieren buiten zou sturen wanneer ze duidelijk niet meer in staat zijn om te wandelen en hun gezichten bont en blauw geslagen zijn… Is dat zelfs normaal? Dat sekswerkers beroep moeten doen op de oppositie? De hoofdcommissaris heeft ons nooit zijn telefoonnummer gegeven. Wel een e-mailadres dat we kunnen raadplegen in geval van nood. Een e-mailadres…”

Fate deed een tijdje nachtsekswerk in een bordeel in de Plantenstraat. Daar verloor ze een tand nadat ze door een ontevreden klant geslagen werd. Ze besloot daarom om tijdens de dag te trainen. Ondanks deze verandering moest ze in de loop van de jaren aanzien hoe haar werkomstandigheden verergerden. Dat ligt vooral aan de groepen die talrijke Afrikaanse sekswerkers in hun macht hebben, en hen dwingen om de prijs voor seks te verlagen. “Ik kan de meisjes die zeer lage prijzen vragen niets kwalijk nemen. Ze worden verplicht om hun klanten de laagste prijs te vragen. Als ze dat niet doen, worden ze door hun Mama [Afrikaanse oud-sekswerkers die nu als pooiers werken, red.] geslagen. Maar dagsekswerk is ook riskant. De drugshandelaars en junkies uit de buurt zorgen ook voor problemen.”

Marie vult haar aan: “De dealers profiteren van de situatie. Hier zijn veel Afrikaanse sekswerkers die vaak geen papieren hebben. Ze kunnen hen dus gemakkelijk aanvallen, omdat ze weten dat ze toch geen aangifte durven doen. Maar ook klanten worden slachtoffer van agressie en diefstal. Voordat de oude bordelen door cafés en snackbars vervangen werden, waar nu vele drugdeals plaats vinden, hadden we minder last. Vandaag verstoppen dealers hun messen zelfs messen op straat, vlak voor de neus van sekswerkers.”

Tina, afkomstig uit Ghana, benadrukt de goede verstandhouding tussen de sekswerkers en de buurtbewoners - het volledige tegendeel van wat Emir Kir beweert. Haar toon verandert wel wanneer ze over de acties van de politie en haar relatie met de jongeren uit de wijk praat. Vaak worden er eieren of bloem tegen de ramen gegooid, soms zelfs stenen. “De politie kent de kinderen die dit doen, allemaal tussen 10 en 12 jaar, maar ze doen niets om hen te stoppen. Daar komen ook nog eens pogingen tot afpersing bovenop. En wanneer je de politie belt, komen ze niet. Meisjes die naar hier gebracht zijn vanuit Italië of Spanje leven hier intussen al een jaar of twee en hebben nog altijd geen papieren. Vroeger sloot de politie de vitrines van de meisjes die geen papieren hebben. Nu niet meer. Dat is niet normaal.”

Het zijn opmerkelijk veel delicten die de politie, waarvan Emir Kir het hoofd is, onverschillig lijken te laten. Nochtans verklaarde korpschef Frédéric Dauphin tegen Bruxelles-news bij de opening van het nieuwe commissariaat in het hart van de Noordwijk het volgende: “Dit commissariaat is geen symbool voor de politieaanwezigheid in een zone die in bedwang gehouden moet worden en gecontroleerd moet worden. Het staat wel symbool voor de nabijheid van de politie die in alle wijken aanwezig is en actie onderneemt om dagelijkse veiligheid te garanderen voor de wijk en haar bevolking.” De politie is er volgens hem dus voor de buurtbewoners, en niet voor de mensen in de rosse buurt.

Hoe Tina haar toekomst ziet? “Als mijn vitrine gesloten wordt, ben ik verplicht om op straat verder te doen.” En dat is eerder realistisch dan pessimistisch. Vooral aangezien de gemeente sinds 2016 heel wat gebouwen heeft overgenomen, om ze vervolgens te laten verloederen of met blokken beton afsluiten, zoals nummer 47. Marie betreurt dat: “We zouden er in afwachting mensen kunnen opvangen.”

Marie blijft ook kwaad: “Emir Kir wil niet met organisaties als Espace P of UTSOPI praten. Zijn excuus daarvoor is dat zij mensenhandel rechtvaardigen, wat niet het geval is. Die organisaties beschermen álle sekswerkers: niemand wordt uitgesloten. Bij de verkiezingen van 2012 is Emir Kir geen verkiezingsposters komen uitdelen in de bordelen, hoewel dat dat traditie is. Na de moord op Eunice organiseerde de VRT een debat waar de burgemeester niet naartoe kwam omdat ze hem over sekswerk wilden spreken. Hij wilde liever over de mensen van de wijk praten. Maar wij zijn ook mensen van de wijk!”

Al in januari 2018 trok UTSOPI aan de alarmbel. Dat gebeurde tijdens het verhoor van de federale politie in een zaak die het netwerk rond Mama Leather wilde oprollen. “De burgemeester van Sint-Joost, Emir Kir (…) heeft een onveilige zone gecreëerd. Sekswerkers worden hier op klaarlichte dag uitgebuit en bevinden zich in schandelijke omstandigheden. En geen enkele gemeentelijke of regionale autoriteit lijkt zich daar echt zorgen over te maken. In de Regio Brussel-Stad (…) ontketent zich een echte “hoerenjacht” en de bedoelingen daarvan zijn duidelijk: gentrificatie en de verkoop van onroerend goed. Alles wordt wel mooi gecamoufleerd als strijd tegen mensenhandel. Alle maatregelen die tot nu toe getroffen zijn, zorgen er enkel voor dat sekswerkers kwetsbaarder worden. Het is belangrijk dat we handelen, en snel! Twee dingen zijn daarbij essentieel: onverbiddelijk optreden tegen mensenhandel, én de levens- en werkomstandigheden van de sekswerkers verbeteren.”

Ondertussen is er weer meer media-aandacht voor de de Linnestraat, Plantenstraat en Weidestraat. Dat komt enerzijds door de opening van nieuwe gebouwen rondom deze straten, maar ook door Mama Leathers veroordeling tot 40 jaar gevangenisstraf. Toch zijn deze drie jonge Nigeriaanse dames - minderjarig zelfs - nog altijd gedwongen om overdag en ‘s nachts hun lichaam te verkopen aan bespottelijke prijzen. En dat in de gemeente van Emir Kir, op twee stappen van het nieuwe commissariaat.

Meer van Frédéric Oszczak vind je op zijn website.

Bekijk meer VICE fotoreeksen van Belgische fotografen. Ben je of ken je zelf een getalenteerde fotograaf? Stuur ons dan een mailtje: beinfo@vice.com

Volg VICE België razendsnel op Twitter en Facebook.