Hoe een klein softwarebedrijf uit Gent de wereld voorgoed veranderde
Foto met dank aan Jean-Marie Cannie

FYI.

This story is over 5 years old.

Muziek

Hoe een klein softwarebedrijf uit Gent de wereld voorgoed veranderde

Twintig jaar geleden kwam de eerste versie van FruityLoops uit. Een interview met Jean-Marie Cannie, oprichter van Image-Line, over het succes en de geschiedenis van het populairste muziekprogramma ter wereld.

Precies twintig jaar geleden ontketende Didier Dambrin, een werknemer van het Belgische softwarebedrijfje Image-Line, stilletjes een muzikale revolutie. Wat de Fender was voor rock-'n-roll en de Roland TR-808 voor hiphop, werd FruityLoops – het heet nu FL Studio – voor de digitale muziekproductie. Er brak een nieuw tijdperk aan. De democratisering van de muziek was begonnen. De toegankelijkheid van het programma verleidde een generatie van pokdalige tieners annex Kanye West-adepten om op goedkope Windows-computers tot diep in de nacht beats in elkaar te timmeren.

Advertentie

Pokdalige tieners worden groot, soms zelfs heel groot. Ruim tien jaar nadat Didier de eerste versie online had gegooid, bracht de experimenterende hobbyist Soulja Boy de superhit Crank Dat uit – een brutaal statement dat de muziekwereld op zijn kop zette. Het nummer was enkel en alleen gecreëerd met presets uit de demo-versie van FruityLoops. De rest is geschiedenis . Vandaag wordt een groot deel van de muziek in de iTunes-hitlijsten geproduceerd met FruityLoops. Van de ratelende hi-hats en diepe 808-dreunen van Metro Boomin, Hit-Boy, Zaytoven, Lex Luger, Sonny Digital en 808 Mafia tot aan de pompeuze electro-kitsch van Avicii, Afrojack, Basshunter, Deadmau5 en Martin Garrix. Benga en Skream maakten er hun eerste Dubstep-beats mee, Boi-1da en 9th Wonder wonnen er Grammy's mee. PartyNextDoor heeft zichzelf vernoemd naar een preset uit het programma en probeer maar eens een reggaeton- of bubbling-producer te vinden die het niet gebruikt.

Jean-Marie Cannie, de technisch directeur en oprichter van Image-Line, verstelt zijn headset en gluurt omhoog naar zijn webcam. Hij zit in zijn 'computer-grot' en is omringd door LCD-schermen en zoemende modem-ventilatoren. "Sorry, ik was even met de kids bezig. Wij programmeurs werken meestal vanuit huis." In het jaar 1992 – ver voor zijn eerste kind geboren werd – richtte hij samen met Frank Van Biesen het game-bedrijfje Image-Line op. "In die tijd wilde iedereen eigenlijk games ontwikkelen. Dat was het leukste en kreeg de meeste respons." Het kersverse bedrijf richtte zich direct op een markante niche in het wereldje: erotische games. Het eerste spel dat het Image-Line uitbracht was de cult-classic Porntris: Tetris, maar dan met vieze plaatjes. "Ik heb dat indertijd nog zelf geschreven. Helaas bleek die erotische wereld nauwelijks break-even te draaien. Er zat niet veel geld in."

Advertentie

THUMP: Hoe leerde je Didier kennen?
Jean-Marie Cannie: In 1995 schreef IBM een game-wedstrijd uit waarbij je een kleurenlaptop kon winnen. Voor mij was dat de hoofdreden om mee te doen. Twintig jaar terug kostte zo'n apparaat een fortuin. Vijfduizend euro, zoiets. De game die ik had ontwikkeld, The Da Vinci Connection, won de eerste prijs in zijn categorie. Didier – hij was toen negentien – won alle andere categorieën, plus de overkoepelende prijs: een bezoek aan het hoofdkantoor van IBM. Het spel dat hij had gemaakt stond mijlenver boven alle andere inzendingen. Ik zag direct dat hij uitzonderlijk getalenteerd was en wilde dolgraag dat hij voor Image-Line zou komen werken. Didier zat destijds thuis met een uitkering en was niet bepaald op zoek naar een baan. Hij vond het wel prima zo. Pas toen ik hem een nieuwe computer beloofde als hij voor mij zou komen werken, ging hij overstag. Enfin, niet lang daarna heeft Didier in zijn vrije tijd een midi-drumsequencer in elkaar geknutseld. Voila, FruityLoops was geboren.

Een artikel over Jean-Marie Cannie in De Morgen, april 1995

Zag je direct potentie in FruityLoops?
Nee. Totaal niet. Wij wisten niks van muziek. De eerste keer dat we het online gooiden, ging de server plat. Toen dacht ik: oei! Wat is hier aan de hand? Toen zochten we een grotere server. Weer plat. Een nog grotere server. Weer plat. Zo ging dat jaren door. Overal waar we het probeerden te hosten, gingen de servers plat. Daarna was het vrij duidelijk dat het een hot item was. En Didier? Hij was blij dat er überhaupt iets mee gebeurde. Zelf had hij noch de sociale, noch de commerciële instelling om er iets mee te doen. Dat aspect interesseerde hem niet zo. Waarschijnlijk had Didier FruityLoops gewoon gratis ergens op het web geplempt en was het een stille dood gestorven.

Advertentie

Wat voor persoon is Didier?
Hij is heel erg introvert en staat huiverig tegenover alle vormen van contact. Niet alleen met de pers, wij kregen hem ook weinig te zien. Dat is waarschijnlijk de persoonlijkheid die je nodig hebt om 20 jaar lang, 17 uur per dag, 7 dagen in de week te programmeren. Didier kon maandenlang aan een stuk werken zonder zijn huis uit te komen. In totaal heeft hij 2,5 miljoen lijnen code geschreven. Dat is immens! Ooit zal ik het allemaal op papier laten afdrukken als een soort museumstuk. Het is écht ongelofelijk wat die man heeft gepresteerd!

Denk je dat het feit dat jullie geen muzikaal verleden hadden juist heeft bijgedragen aan het succes?
Wellicht kan je het als volgt zien: FL is een tool die muziek produceert, in plaats van een muzikale tool. Didier heeft FL altijd als een game gezien. Hij wilde gewoon iets dat er mooi uitzag, vlot bewoog en goed te bedienen was. Vandaar dat onze pianoroll, die door veel mensen erg geprezen wordt, eruitziet zoals hij eruitziet. Voor Didier was de muziek totaal niet belangrijk. Hoe de noten werden ingevoerd vond hij belangrijker dan hoe ze klonken. Zelf heeft hij er ook nauwelijks muziek mee gemaakt.

Waarschijnlijk zijn er weinig programma's die zoveel last hebben van illegale downloads als FL Studio. Verdienen jullie überhaupt wel iets?
In het begin verdienden we helemaal niks. Gestoord, hè? Van 1998 tot 2004 heeft het bar weinig opgebracht. Hoewel het een van de populairste softwareprogramma's was, verkochten we helemaal niks. De inkomsten zijn over de jaren wel steeds iets groter geworden. Nu zitten we aan de 30.000 downloads per dag. Het kleine percentage dat het daadwerkelijk koopt, maakt het de moeite waard. Als FL ons enige product was geweest, had het nooit kunnen blijven bestaan. Gelukkig hadden we een hele hoop andere zaken waar we op terug konden vallen. We hebben behoorlijk moeten bijklussen. Zo hebben we software gemaakt voor onder andere Radio 538 en voor de Belgische spelshow Blokken. Die projecten waren nodig om FruityLoops te bekostigen. Het was natuurlijk wel zonde om te moeten bijklussen om de kosten te kunnen dekken. Het lijkt me enorm demotiverend voor jonge programmeurs. Iedereen die iets nieuws wil beginnen, kan met dezelfde problemen komen te zitten. Je hebt bij wijze van spreken eerst tien miljoen gebruikers nodig, voordat er iets verdiend kan worden. Er zijn talloze goede producten die nooit ontwikkeld zullen worden door illegale downloads.

Advertentie

Hoe kwamen jullie erachter dat jullie software het muzikale landschap radicaal aan het veranderen was?
Het nieuws kwam mondjesmaat binnen. Ik zag in The New York Times een interview met mijn idool van vroeger: Mike Oldfield. Op een foto die bij het artikel hoorde, was zijn studio te zien en een computer waar FL openstond. Ik geloofde m'n ogen niet. Toen heb ik hem gewoon een mailtje gestuurd of het klopte wat ik zag. Hij antwoordde direct. "Ja", schreef hij, "ik gebruik het regelmatig. Ik heb een studio van een paar miljoen pond naast m'n huis laten bouwen, maar sinds ik FruityLoops ken, ben ik daar niet meer binnen geweest." Geleidelijk aan zagen we meer bekende muzikanten opduiken. In de hiphopscene zijn 9th Wonder en Soulja Boy erg belangrijk voor ons geweest. Voordat zij openlijk begonnen te vertellen dat ze muziek maakten met FL was het not done om het programma te gebruiken. Dat kwam vooral door de verwarrende naam. Destijds was het programma Dance eJay populair. Dat was een programmaatje waarbij je niks anders hoefde te doen dan voorgekauwde loops samen te voegen. Je maakte eigenlijk geen muziek. Iedereen die de naam 'FruityLoops' hoorde, dacht meteen dat ons programma ook met loops werkte. Daar is natuurlijk niks van waar.

Hebben jullie daarom de naam veranderd naar FL Studio?
Voor mij persoonlijk was het belangrijk om van dat loop-verhaal af te komen. Ook wordt het woord 'Fruity' in de Verenigde Staten vaak geassocieerd met homoseksualiteit. Dat was voor de stoere hiphoppers niet echt welkom. Daarbovenop kwam nog het Kellogg's-verhaal. FruityLoops lijkt teveel op Froot Loops. Wij hadden een trademark in de Benelux, maar toen we groeiden, zorgde die naam voor problemen. Naar verluidt heeft Kellogg's in het verleden ook iets met muziek gedaan. Jarenlang leverden zij cd's bij de cornflakes en ze hebben in het verleden zelfs eens hun eigen sequencer aan gebundeld. Hun zaak was dus volledig terecht.

Advertentie

Zijn er veel bekende muzikanten die contact met jullie hebben opgenomen?
Eigenlijk niet. Dat valt enorm tegen. We hadden gehoopt op veel wederzijdse feedback. Het bedrijf bestaat nu twintig jaar en we hadden gehoopt op een mooi compilatiefilmpje waarbij bekende gebruikers ons zouden feliciteren, maar het is bijna onmogelijk om die jongens te pakken te krijgen.

Nu de vraag die op iedereens lippen brandt: waar blijft de Mac-versie?
Tja, 2,5 miljoen lijnen code opnieuw schrijven, hè. We zijn er al wel een tijdje mee bezig en nu ziet het er wel stevig uit. De alfaversies draaien al stabiel. Ik hoop dat we tegen Kerstmis de Mac-versie af hebben. Het lijkt misschien vreemd dat we zoveel gebruikers hebben terwijl tegenwoordig iedereen werkt met Mac, maar wij Europeanen vergeten nog weleens dat in Afrika, Zuid-Amerika en het midden van de Verenigde Staten voornamelijk nog met Windows wordt gewerkt. Maar soit, het is duidelijk dat de Mac-versie nu prioriteit nummer één is. Als we het programma direct voor Mac hadden geschreven, zouden een heleboel zaken anders zijn gelopen. Deadmau5 bijvoorbeeld – hij heeft nog een tijdje bij ons gewoond en gewerkt – produceerde met FL maar wilde live optreden met zijn Mac. Hij heeft een tijdje geschakeld tussen PC en Mac. Voor een optreden laadde hij dan alles in Ableton. Uiteindelijk heeft hij volledig voor Ableton gekozen. Als die Mac-versie eerder bestond, zou hij waarschijnlijk nooit zijn overgestapt.

Deadmau5 laat zien hoe je een lied maakt

Wacht even, Deadmau5 woonde bij jullie?
Hij was een van onze testers. Soms zien we talentvolle gebruikers die mooie dingen maken. Die rekruteren we dan voor ons Alpha Team. Zij mogen de eerste versies testen en commentaar geven. Zo hebben we ook Deadmau5 opgemerkt. Hij was nog helemaal niet bekend en zat in Canada zonder werk. Ik heb hem toen gevraagd of hij een jaartje hier in België zou willen wonen en met een van onze programmeurs samen te werken. Hij heeft zelfs nog een tijdje in mijn huis gewoond. Eigenlijk heeft het weinig opgeleverd. Hij heeft een aantal loop-kits voor ons gemaakt, maar daar kregen we later problemen mee. De Faxing Berlin-loop bijvoorbeeld. Daar is hij eigenlijk door ontploft. Enfin, hij is teruggegaan naar Canada en een wereldster geworden, terwijl die loop nog steeds gebruikt kon worden in FL. Toen iemand anders een liedje uitbracht met die loop-kit, zorgde dat opeens voor een conflict met de platenmaatschappij van Deadmau5. Eigenlijk gebruikten we Deadmau5 vooral voor het geven van demonstraties en masterclasses op muziekbeurzen. Veel mensen hebben waarschijnlijk een demonstratie van Deadmau5 gehad zonder het te weten.

Hoe gaat het eigenlijk nu met Didier?
Kortgeleden heeft Didier een stap teruggezet. Hij realiseerde zich dat hij bijna veertig was en eigenlijk geen leven heeft gehad. Van zijn negentiende tot zijn veertigste is hij enkel en alleen met FL Studio bezig geweest. Hij had geen vriendin, geen fiets, geen auto, niets. Hij zag in dat hij dringend iets van zijn leven moest maken. Althans, zich bezig moest houden met andere zaken in het leven. Didier is nog steeds aandeelhouder, dus hij heeft inkomsten van FL Studio en hij is dus betrokken bij de firma, maar dan meer als consultant. Echt ontwikkelen doet hij voorlopig niet meer. We hebben hem vervangen door een tiental andere programmeurs, die vaak wel een muzikale achtergrond hebben en ook meer openstaan voor wat de klanten willen. Daar was Didier nogal rechtlijnig in: my way or the highway, zeg maar. Vandaar dat er nu een aantal zaken mogelijk zijn in het programma die vroeger onbespreekbaar waren.

Denk je dat hij ooit weer gaat creëren?
Didier is nu geïnteresseerd in Lego. Zijn nieuwe droom is om zijn eigen box in de winkel te hebben. Dat gun ik hem natuurlijk van harte. We moeten hem allemaal immens dankbaar zijn voor het werk dat hij heeft verricht. Toch hopen we stiekem dat als hij klaar is met z'n Lego, hij zich weer zal richten op ontwikkelen. Hij heeft zoveel betekend voor de muziekwereld en wordt ongelofelijk gerespecteerd. Na een paar jaar zal de drang om te creëren wel weer komen knagen, denk ik. We zullen het zien.