Trucjes, boetes en heilig water: de wonderlijke carrière van Thimothée Atouba

Het is 2010 en ze is speciaal voor hem naar Lourdes geweest. Uit het bedevaartsoord heeft ze het water meegenomen. Ze geeft de flesjes aan haar man en hoopt dat het magische spul zijn situatie bij Ajax kan verbeteren.

Atouba revalideert in die periode van een blessure. Als hij thuis is, is hij altijd tv aan het kijken, aan het gamen, pokeren of bidden. Hij kijkt niet naar Nederlandse voetbalprogramma’s, want daarin wordt hij belachelijk gemaakt. De linksback kijkt zelfs niet meer naar wedstrijden van Ajax. Soms vraagt hij zijn vrienden de uitslag door te geven. Helaas voor Atouba zal het heilige water niks helpen, een half jaar later vertrekt hij uit Amsterdam.

Thimothée Atouba werd geboren in Douala, de grootste stad van Kameroen. Als jonge linksback viel hij op door zijn ietwat onorthodoxe stijl. Hij had namelijk een trukendoos waar Hans Klok jaloers op zou zijn. De back verliet huis en haard op zijn achttiende om in Zwitserland te gaan spelen bij Xamax Neuchâtel, de club die ooit René van der Gijp contracteerde in de veronderstelling dat hij een kopsterke spits was.

Na een half jaar bij Neuchâtel verdiende de jonge Atouba een mooie transfer naar FC Basel. De Zwitserse topclub was al snel tevreden over hem. In 2002 haalde hij met FC Basel zelfs de knock-outfase van de Champions League. In de groepsfase speelde FC Basel gelijk tegen Liverpool. Atouba scoorde, de Engelse scouts op de tribune knikten goedkeurend en zetten de verdediger bovenaan hun lijstje. Die Atouba zou in de gaten gehouden worden.

Twee jaar later werd Atouba voor 4,5 miljoen euro opgepikt door Tottenham Hotspur, waar Martin Jol toen trainer was. Jol was gefascineerd door Atouba, misschien doordat hij nog nooit zo’n aanvallende linksback zonder enig opbouwend vermogen had gezien. Atouba’s komst werd in Engeland aangekondigd met ronkende teksten en – eerlijk is eerlijk – zijn cv zag er toen ook formidabel uit. Champions League-ervaring, twaalf interlands en slechts 22 jaar oud, daar kan je mee aankomen op LinkedIn.

“The revolution at Tottenham is set to continue,” schreef Sky Sports na de transfer. In zijn tweede competitiewedstrijd maakte Atouba het winnende doelpunt tegen Newcastle United en even dachten de fans de Kameroense Roberto Carlos in huis te hebben gehaald. Maar ondanks de goede start wist Atouba geen vaste basisplaats te veroveren bij de Spurs.

De supporters van Tottenham waren al snel klaar met de linksback, die in zijn eigen strafschopgebied pogingen deed om FIFA Street na te spelen. Tijdens de wedstrijd tegen Nottingham Forest werd hij uitgejouwd door zijn eigen supporters. In maart 2005 werd hij in Engeland voor drie wedstrijden geschorst nadat hij enfant terrible Joey Barton een elleboogstoot had verkocht, de droom van veel voetballiefhebbers. Kort daarna werd hij, na een seizoen, verkocht aan het Duitse HSV.

De start van Atouba bij HSV was uitstekend. Hij kreeg direct een basisplaats en draaide tijdens een van zijn eerste wedstrijden Patrick Kluivert duizelig. Overigens was Kluivert niet de enige die aan de trukendoos van Atouba moest geloven. Ook Atouba’s latere ploeggenoot Marko Pantelić en meerdere spelers van Bayern München konden niet ontsnappen aan de Kameroense schijnbewegingen, die soms haperden vlak voor eigen strafschopgebied. Voor de supporters van HSV was een defibrillator in de periode van Atouba geen overbodige luxe.

Na zijn eerste seizoen begon het gedonder rondom Atouba bij HSV. Hij onderhandelde met HSV over een nieuw contract en had het idee dat hij gepiepeld werd, dus besloot hij om het bestuur in het openbaar te beledigen. Twee maanden later kreeg hij een rode kaart nadat hij herhaaldelijk zijn middelvinger opstak naar de supporters van HSV, die hem uitjouwden en bij het verlaten van het veld trakteerden op een bierdouche.

Desondanks kreeg hij van HSV een boete van 60.000 euro en kort daarna werd hij tijdens een trainingskamp naar huis gestuurd vanwege kritiek op de medische staf van HSV. De populariteit van de ‘Spaßfußballer’ kelderde en het was geen moment meer rustig rondom Atouba. Hij kreeg een flinke schorsing na een elleboogstoot en was ‘kwijt’ en onbereikbaar na zijn deelname aan de Afrika Cup. Het leverde hem wederom een flinke boete op.

In de zomer van 2008 was het de bedoeling dat Atouba een transfer zou maken naar Newcastle United. Op het moment dat hij een medische keuring in Engeland had moeten ondergaan, meldde hij zich echter doodleuk op het trainingsveld van HSV, tot verbazing van HSV. Gelukkig voor Atouba was zijn grote vriend Martin Jol die zomer aangesteld als hoofdtrainer van HSV. De transfer naar Newcastle United ging niet door, maar Jol gaf Atouba een nieuwe kans.‘Niet veel mensen begrijpen hoe ik voetbal en hoe ik leef, maar hij wel,” zou Atouba later zeggen over zijn band met de Scheveninger.

Een jaar later was Jol trainer van Ajax en moest hij met een klein budget spelers halen. Hij keek eens in zijn contactenlijst en kwam uiteindelijk met Atouba op de proppen. Later haalde hij onder meer Mido, Teemu Tainio en ‘de zeehond’ Kerlon naar Amsterdam, spelers waar Ajax-fans nog regelmatig nachtmerries van hebben. Het werd de derde keer dat Jol en de Kameroener met elkaar gingen samenwerken. In De Telegraaf sprak de linksback zijn ambities uit: “Ik wil iedereen blij maken. Door te winnen en er een stukje show aan toe te voegen.”

Show kon Atouba in ieder geval niet ontzegd worden. Hij voetbalde met de stijl van Ronaldinho, maar dan in het lichaam van een bouwvakker met motorische problemen. Tijdens zijn competitiedebuut maakte hij een dramatische indruk en Ajax verloor met 4-3 van PSV. De liefde tussen Jol en Atouba was even bekoeld en de trainer vertelde de linksback later dat hij vanwege ‘politieke redenen’ op de bank zat. Vrij vertaald was dat een beleefde manier om hem te laten weten dat iedereen binnen de club vond dat hij er weinig van bakte.

Atouba kreeg een boete en een schorsing nadat hij zich te laat meldde bij de beloftenploeg en tot overmaat van ramp raakte hij kort daarna zwaar geblesseerd aan zijn meniscus. De geblesseerde Atouba sleet de meeste dagen alleen thuis. Hij voelde de behoefte niet om Amsterdam te verkennen. Sterker nog, hij kon de weg naar het tankstation dichtbij zijn huis niet eens vinden. “Ik kom niet graag buiten,” zei hij daar zelf over. Misschien had hij beter een e-sporter kunnen worden. Zijn vrouw ging nog naar Lourdes, maar het bidden en het heilig water dat ze mee terugbracht haalde weinig uit.

Na bijna een jaar uit de roulatie te zijn geweest maakte Atouba zijn rentree bij Jong Ajax. Toen de wedstrijd een half uur bezig was kreeg hij een rode kaart en was het feest alweer voorbij. Iedereen bij Ajax had inmiddels een eindoordeel over de brokkenpiloot geveld. Positief aan Atouba was dat hij altijd de voetballende oplossing zocht, het probleem was echter dat hij niet kon voetballen. De rest van het seizoen speelde Atouba geen minuut voor het eerste elftal en zijn contract liep af. Het enige hoogtepunt in zijn jaren bij Ajax was eigenlijk zijn deelname aan Goal Diggerz, een soort low-budget voetbalversie van MTV Cribs, waarin de verdediger zijn enorme schoenen- en broekencollectie aan de wereld toonde.

Al met al heeft hij in twee seizoenen bij Ajax drie ontzettend slechte wedstrijden gespeeld en daarmee 2,8 miljoen euro verdiend, bijna een miljoen per wedstrijd dus. Desondanks noemde Atouba zijn tijd bij Ajax een “beproeving van God”. Ook voor financieel directeur Jeroen Slop en de supporters van de club moet die periode zo gevoeld hebben. In 2013 konden honderden fans stemmen op ‘De slechtste Ajax-speler aller tijden’. Atouba werd glansrijk eerste en kreeg zelfs meer stemmen dan Iván Gabrich, de man die zo dramatisch voetbalde dat het gerucht ging dat hij eigenlijk een taxichauffeur was.

Na zijn vertrek bij Ajax was Atouba meer dan een jaar clubloos. Het Duitse Karlsruher SC overwoog om hem een proefperiode aan te bieden, maar nadat ze wat extra informatie over hem hadden ingewonnen, zagen ze daar toch vanaf. Zijn reputatie zat niet bepaald mee. Denk aan een speler met het schot van Roberto Carlos, de hersenen van Iniesta en de mentaliteit van Dirk Kuijt. Neem daar het tegenovergestelde van en je krijgt Atouba. Uiteindelijk tekende hij een contract bij Las Palmas, dat blijkbaar behoefte had aan een verdediger die op z’n best is als hij niet bij het spel wordt betrokken. Ook in Spanje hield hij voornamelijk de bank warm en na zo’n anderhalf jaar was hij weer clubloos.

De linksback bleef in Gran Canaria wonen en ging zelf actief op zoek naar een nieuwe club. Atouba kwam erachter dat het niet makkelijk is om een peperdure, blessuregevoelige verdediger met een twijfelachtige reputatie bij een club onder te brengen. “Het lijkt wel of er een vloek op me rust. Ik heb nog nergens onderdak weten te vinden. Ik heb contact gezocht met Hamburger SV, maar de club heeft me nooit meer teruggebeld,” zei hij daar zelf over. Daarna werd het stil rondom de linksback. Dat Martin Jol destijds geen club trainde en zijn oogappeltje dus niet uit de brand kon helpen was een andere tegenvaller voor Atouba.

Inmiddels zit Atouba al drie jaar zonder ploeg, maar hij is officieel nog niet gestopt. Eind vorig jaar meldde hij dat hij graag zijn carrière zou willen afsluiten bij Union Douala, zijn oude club. Tot op de dag van vandaag heeft de club niet gereageerd op de openlijke flirt. Of er een ander team is dat zin heeft in hakjes in het eigen strafschopgebied, een hoop chaos en hoongelach van de supporters is nog maar de vraag. Het is een geruststellende gedachte voor Mitchell Dijks en alle toekomstige linksbacks van Ajax: ze kunnen honderden ballen de tribune injagen, maar de reputatie van Atouba zullen ze nooit evenaren.

—

Mis niets! Like VICE Sports Nederland voor je dagelijkse dosis ijzersterke sportverhalen.