Hoe effectief is een luchthavenscreening tegen ebola?

Screenings op luchthavens zijn niet helemaal waardeloos. Dit is in ieder geval de conclusie van een nieuw onderzoek dat gepubliceerd is in het journal The Lancet. Met behulp van een wiskundig model waren de onderzoekers van de universiteit in Liverpool in staat te bepalen wat de kans is dat het virus over wordt gebracht naar de VS of het Verenigd Koninkrijk. Dit alles op basis van het totale aantal geïnfecteerde mensen die waarschijnlijk voor het einde van jaar naar deze landen zullen gaan. Van de 29 eboladragers die West-Afrika proberen te ontvluchten per vliegtuig zullen er maar 10 zijn die symptomatisch en detecteerbaar zijn.

Het is natuurlijk makkelijk om cynisch te zijn over de ebolascreenings op luchthavens. Het opnemen van de temperatuur van een vertrekkende passagier lijkt misschien meer theatraal dan nuttig.

Ondertussen is het namelijk goed mogelijk om met ebola ongemerkt door een checkpoint te komen. Dit is ook duidelijk zonder de ondersteuning van een wiskundig model. Ebola heeft een asymptomatische incubatietijd van ongeveer een week; een periode waarin de reiziger geen verhoogde temperatuur hoeft te hebben.

We blijven dan zitten met de passagiers die wel vertrokken zijn met de symptomen, iets wat al een sterk verminderde kans is gezien het feit dat iemand met ebola niet zo snel een vliegtuig zou kunnen pakken.

Van de 19 asymptomatische gevallen die waarschijnlijk West-Afrika zullen verlaten zullen er volgens dit model slechts twee proberen het Verenigd Koninkrijk binnen te komen en maar drie zullen het in de VS proberen. Gezien het feit dat ebola op dit moment nog maar twee keer is binnen gekomen via luchtreizigers lijken de cijfers te kloppen.

Zelfs met het resultaat dat de luchtreizigersscreening niet erg effectief blijkt, is het Liverpool-onderzoeksteam toch een grote voorstander om dit voort te zetten. Inderdaad blijkt uit sommige recente epidemiemodellen dat er slechts één of twee besmette personen nodig zijn om een exponentiële uitbraak te veroorzaken. Deze modellen houden echter geen rekening met insluiting en controlemaatregelen (die al in werking zijn gezet). Eén of twee gevallen van ebola in de VS of in het Verenigd Koninkrijk zullen waarschijnlijk niet zorgen voor een enorme ebolahaard.

"Naast het identificeren van besmette personen, maakt de screening bij binnenkomst het ook mogelijk voor gezondheidsautoriteiten om informatie aan passagiers uit West-Afrika te verstrekken. Hiermee wordt ingehaakt op de vragen over wat ze moeten doen als ze ziek worden en wat ze daarna het beste kunnen doen," aldus het huidige onderzoek. "Hoewel screening bij binnenkomst de totale kans op ebola in een land kan verminderen, is de meest effectieve manier om wereldwijde verspreiding van de ziekte te voorkomen om het aan te pakken bij de bron in West-Afrika."