De plasticsoep biedt onderdak aan een verrassend grote variëteit aan leven

De oceanen veranderen in helse plastic-soepen, het leven in de oceanen kan niet onder de vervuiling uitkomen, kleine en grote organismes, en zelfs organismes diep in de oceaan, lijden eronder. Maar waar moeder natuur is, zijn altijd nieuwe kansen. Het blijkt dat het plastic in de oceaan onderdak biedt aan een verrassend grote variëteit aan leven.

In een onderzoek werden 68 kleine (1.7 – 24.3 mm) stukjes drijvend plastic uit de zee bij de Australische kust gevist. De onderzoekers van de University of Western Australia vonden negentien verschillende soorten micro-organismen, die voorheen nooit bekend stonden als bewoners van marine-plastic. In combinatie met andere onderzoeken die verschillende soorten van leven op plastic in oceanen vonden, wordt het steeds duidelijker dat oceaanplastics hun eigen ecosysteem aan het vormen zijn.

De eerste vraag die bij iedereen opkomt is natuurlijk: Is het, gezien de gigantische schaal van plasticvervuiling, goed of slecht dat deze plastics een grote variëteit aan leven kunnen huisvesten? De auteurs van het recente onderzoek uit PLOS One, hebben een duidelijk antwoord: Het is te vroeg om het te weten.

“De ecologische gevolgen van dit fenomeen voor de verhoudingen in het leven in de oceaan, primaire productie en de overdraging van plastic-gerelateerde vervuiling, wachten op hun opheldering,” schrijft het team van negen auteurs, onder leiding van Julia Reisser.

Het belangrijkste probleem met oceaanplastics is dat het afgebroken wordt in steeds kleinere stukjes, maar nooit echt verdwijnt. Het is echter wel aangetoond dat microben het plastic kunnen verteren, en het recente onderzoek ondersteunt dit met nieuw bewijs.

Aan de hand van scans van een elektronenmicroscoop, ondervond het team “een variëteit aan microtexturen aan het oppervlakte van de plastic stukjes, waaronder kuiltjes en groeven, conform aan de vorm van micro-organismes. Dit suggereert dat biota misschien een belangrijke rol spelen in het afbreken van plastic.”

Het ding is alleen dat het afbreken van plastic niet perse het probleem van oceaanplastics oplost: het plastic dringt de oceaan binnen, en doordrenkt hiermee de voedselketen. Het zou zelfs zo kunnen zijn dat het afbreken van plastic tot microscopische afmetingen, alles alleen maar slechter maakt – zoals een artikel uit 2011 in Nature beschrijft. Auteur Gwyneth Dickey Zalkab schrijft:

“Plastics bevatten toxines zoals phthalates, en absorberen extra giftige chemicaliën zoals organische vervuiling uit de oceaan,” zegt Mark Browne, een ecoloog aan de University College Dublin, die niet betrokken was bij het project. De chemicaliën kunnen in de micro-organismes uitlekken die de bacteriën eten, of de microscopisch kleine plasticdeeltjes kunnen de cellen binnendringen en vervolgens de vervuiling in de cel veroorzaken.

 “Of de materialen vervolgens de voedselketen binnendringen is de hamvraag,” zegt Browne. “Het is weer een nieuw mechanisme waardoor de plasticdeeltjes die we zelf weggooien, ons voedsel kunnen vervuilen.”

Het scala aan organismes dat gevonden is bij het laatste onderzoek geeft inzicht in hoe dit in zijn werk gaat. De meest voorkomende organismes waren bacteriën en diatomeeën, de laatste zijn minuscule phytoplanktons die een groot deel van de basis van de marine voedselketen vormen. Het Australische team ontdekte dat de diatomeeën goed op drijvend plastic groeiden, de stukjes plastic bieden hen een “lichte en nutriënt-rijke omgeving, voordelig voor dit soort organismes”.

Maar daar zit het addertje onder het gras: Als diatomeeën een fijne basis vinden op de stukjes plastic, zullen de organismes die de diatomeeën eten – en alle dieren die daarboven in de voedselketen zitten – meer plastic in hun dieet krijgen.

 “Vanwege de snelle groei en productie van extracellulaire substanties, zullen de epiplastische diatomeeën een belangrijke voedselbron vormen voor ongewervelde grazers,” schrijven de auteurs. “Plastic afval kan schadelijke stoffen bevatten, en het blijft dus onduidelijk of dit soort plastic-diëten een positieve of negatieve uitkomst hebben voor de schakels in dit nieuwe soort voedselweb.”

Het nieuwe paper verdubbelt het aantal diatomeeënsoorten die bekend stonden om het leven op stukjes plastic, en het is onvermijdelijk dat volgende onderzoeken meer soorten zullen vinden (een volledige lijst van de bekende soorten is beschikbaar op PLOS One, met de recent ontdekte soorten vetgedrukt).

Het resultaat is vrij simpel: De oceaan zit vol met plastic, vooral hele kleine stukjes, en alle manieren waarop organismes hier voordeel uit kunnen halen, worden benut. In veel gevallen zijn de directe gevolgen positief – het drijvende plastic biedt veel aantrekkelijke mogelijkheden voor fotosynthetische organismes om dicht bij het licht te blijven.

Maar hoe deze potentiële veranderingen – een explosie van phytoplanktongroei, de verspreiding van plastic-toxines door de voedselketen, of het surfen van micro-organismes op plastic surfplanken door de oceaan – de marine ecosystemen zullen beïnvloeden, moet nog blijken. De auteurs zijn duidelijk: “Dit fenomeen kan aanzienlijke ecologische gevolgen hebben en verdient verder onderzoek.”