FYI.

This story is over 5 years old.

wetenschap

Het is de schuld van je genen dat je niet vroeg kan opstaan

Aldus de wetenschap.

In een wereld die is ingericht op de negen-tot-vijfbaan, worden nachtbrakers met de nek aangekeken. Mensen die er wél in slagen om op tijd naar bed te gaan en op tijd weer op te staan, vinden dat nachtmensen geen zelfdiscipline hebben omdat ze laat opblijven, of vinden ze lui omdat ze uitslapen. Maar volgens een nieuw onderzoek is het niet hun schuld dat ze een afwijkend slaappatroon hebben; dat ligt aan hun genen.

Advertentie

Een onderzoek dat gepubliceerd werd in Cell ontdekte dat mensen die laat opblijven en moeite hebben om 's ochtends uit bed te komen, een genetische mutatie hebben die hun biologische klok – die het slaappatroon reguleert – vertraagt. Mensen met mutaties in het gen CRY1 waren gemiddeld 2 tot 2,5 uur later wakker dan degenen zonder de variant. En daardoor hebben ze een ander ritme dan de rest van de wereld. "Dragers van de mutatie hebben langere dagen dan ze krijgen van de planeet, dus zijn ze eigenlijk hun hele leven aan het inhalen," zei onderzoeker Alina Patke.

Een verstoorde slaapcyclus kan betekenen dat je moeite hebt om 's nachts te slapen en om 's ochtends uit bed te komen, en kan ervoor zorgen dat mensen een rits lange dutjes doen in plaats van een volle nacht slaap krijgen. Het probleem wordt vaak gediagnosticeerd als vertraagde slaapfasesyndroom (DSPD), en kan ernstige gevolgen voor de gezondheid hebben, zoals depressie, cardiovasculaire aandoeningen, en diabetes. Volgens onderzoeken heeft tot wel 10 procent van de bevolking last van DSPD.

Niet alle gevallen van DSPD kunnen worden toegeschreven aan de CRY1-variant, maar dit is de eerste keer dat er een link is gelegd tussen een genmutatie en de slaapstoornis. En het lijkt erop dat de mutatie veel voorkomt. Het is ook maar een klein foutje; slechts één letter in de genetische instructies is verkeerd. Toen de onderzoekers een genendatabank doorzochten, kwamen ze de mutatie tegen bij 1 op de 75 mensen van (niet-Finse) Europese komaf.

Maar dat betekent niet dat nachtbrakers slaven zijn van hun genen, gedoemd om hun leven lang in een soort permanente jetlag te zitten. De biologische klok reageert ook op externe prikkelingen, wat betekent dat het gemanaged kan worden met een strikt slaapschema, en blootstelling aan fel licht gedurende de dag. Nachtmensen kunnen prima functioneren in de maatschappij en gezonde, productieve levens leiden – maar daar moeten ze wel net iets harder hun best voor doen.