Hoe onze idyllische, utopische toekomst eruit zou zien als we NU de klimaatproblemen gingen oplossen

We speculeren graag over de onvermijdelijke dystopische toekomst van de mensheid, zeker nu het duidelijk wordt dat het door de klimaatverandering steeds meer een dystopisch heden wordt. De verwachte desastreuze effecten van het opwarmen van onze planeet leiden veel schrijvers ertoe om zich een heel nieuw literair genre aan te meten: climate fiction of "cli-fi".

Al dat dystopische doemdenken is misschien wel een aangename manier om te fantaseren over de toekomst en elkaar schrik aan te jagen, maar het is misschien niet zo productief. Dat is althans wat Jonathon Porritt gedacht moest hebben toen hij begon met "het verhaal over hoe we onze aarde niet kapot maakten".

Zijn boek The World We Made: Alex McKay's Story from 2050 komt over een maand uit en is een utopisch verhaal vanuit het perspectief van Alex, die vanuit het jaar 2050 terugblikt op hoe de wereld terugveerde vanaf het randje van de afgrond.

"Sommige mensen voelen zich meer aangetrokken tot dystopische visies op de toekomst," vertelt Porrit me per e-mail. "De realiteit is dat er goede redenen zijn om behoorlijk pessimistisch te zijn over onze toekomstkansen - de klimaatverandering is gewoon de grootste bedreiging waar de mensheid ooit mee in aanraking is geweest. Maar mensen met hun gezicht in de apocalypse drukken gaat niet helpen om ze te activeren, dat maakt ze alleen maar depressief en machteloos."

The World We Made moet het tegenoverstelde bereiken, om juist mensen te activeren om de wereld te veranderen. Het is een deel fictie, en een deel educatieve wegwijzer om enkele van de grootste problemen van de wereld op te lossen.

Om het verhaal visuele kracht bij te zetten, werkte Porritt samen met een team van ontwerpers en illustratoren om afbeeldingen (en infographics) te leveren.

Het verhaal bespreekt kwesties rondom energie, landbouw, voedsel en water, biodiversiteit, volksgezondheid, onderwijs, veiligheid, steden, technologie, transport, en zelfs wereldvrede.

In het boek beschrijft Alex onder andere hoe China met een boomplantprogramma zo hard bezig is geweest dat ze de Groene Muur hebben weten aan te planten, een strook bos van 700 biljoen vierkante kilometer (dus 700 met twaalf nullen erachter).

De oplossingen zijn allemaal gebaseerd op onderzoek en volgens Porritt volledig plausibel. "Ik was er absoluut niet op uit om iets te maken dat in de buurt van science fiction komt. Bijna alle technologieëen die nodig zijn om deze duurzame wereld te bouwen bestaan al, maar ze zouden nog wel drastisch verbeterd en verfijnd moeten worden voor 2050."

Zonne-energie is één van de voorbeelden. Porritt, die de duurzaamheids stichting Forum for the Future heeft opgericht en nu als voorzitter actief is in de Sustainable Development Commission in het Verenigd Koninkrijk, zegt dat de zonnerevolutie al begonnen is. De technologie wordt steeds goedkoper en efficiënter, en houdt de belofte in om de samenleving op een positieve manier te veranderen.

In de utopische toekomst zal 90 procent van de energie uit duurzame bronnen komen, waarvan zo'n 30 procent uit zonne-energie. Daarnaast leven mensen langer en hebben ze meer controle over hun gezondheid door vooruitgangen in genetisch onderzoek, hebben nanotechnologie en de 3D-printer het productieproces getransformeerd en leven mensen vredig samen met robots.

Een utopische visie in deze context is een bijzonder originele kijk op de toekomst "post-Al Gore". Het lijkt, tegen het licht van onze huidige cynische, zure wereldsituatie, misschien een wild naïeve visie. Maar het laat zien dat er eigenlijk alleen maar een omslag in mentaliteit nodig is om structurele veranderingen teweeg te brengen. Misschien kan dit soort literatuur een klein begin maken met het teweegbrengen van zo'n mentaliteitsomslag. Maar misschien is zelfs dat ook wel naïef.