Donald Trumps problemen met de Russen zijn nog niet voorbij

De langverwachte persconferentie van Donald Trump die voor gisteren gepland stond, werd een dag ervoor opeens een stuk spannender toen er niet-geverifieerde en behoorlijk sensationele berichten naar buitenkwamen dat het campagneteam van de nieuwe president onder één hoedje speelde met de Russische inlichtingendiensten, dat het Kremlin Trump al jarenlang aan het inpalmen is, en dat de Russen stiekem een (plas)seksfeest hadden gefilmd dat Trump had met prostituees op een hotelkamer in Sint-Petersburg, om hem later mee te kunnen chanteren.

Die onbewezen aantijgingen, die Trump uiteraard allemaal ontkende, gingen in een paar minuten het hele internet over, en zetten de toon voor de persconferentie – de eerste die Trump zou geven sinds de verkiezingen. Hoewel hij vooral praatte over het overdragen van zijn zakenimperium aan zijn zoons en harde kritiek uitte op Obamacare, gingen de meeste vragen van de aanwezige journalisten over de Russische betrokkenheid bij de presidentiële campagne, het nieuwe schandaal, en hoe hij van plan is om te gaan met Poetin – en vooral die laatste vraag wist Trump als een pro te ontwijken.

Het hele gedoe begon op dinsdag met een bericht van CNN dat stelde dat Trump en Obama door de inlichtingendiensten waren gebriefd over "aantijgingen dat Russische geheim agenten beweren compromitterende persoonlijke en financiële informatie over meneer Trump te hebben."

Dat zijn een hoop aantijgingen en beweringen en berichten. Maar waar het op neerkomt is: maanden geleden begon een Britse voormalige geheim agent, die nu voor particuliere opdrachtgevers werkt, informatie te verzamelen over Trumps banden met Rusland – eerst voor een Republikeinse tegenstander van Trump, daarna voor een Democraat. (Het Wall Street Journal meldde dat deze voormalige spion Christopher Steele heet). De informatie die hij verzamelde werd in een reeks memo's gezet die een tijdje de ronde deden in journalistieke en politieke kringen in Washington. Mother Jones schreef al over het bestaan van deze memo's in oktober, maar ging niet in op de specifieke beweringen die erin stonden – waarschijnlijk omdat ze, net als andere journalisten en publicaties, geen van die beweringen konden verifiëren.

Toen, op dinsdagavond, publiceerde Buzzfeed de betreffende memo's zodat "Amerikanen zelf kunnen beslissen wat ze vinden van deze aantijgingen over de nieuwe president", al gaven ze wel toe dat de aantijgingen "niet geverifieerd, en mogelijk niet te verifiëren" waren.

Trump en Poetin wuifden de memo's weg als totale onzin. Bij zijn persconferentie noemde de nieuwe Amerikaanse president het "nepnieuws" dat niet geschreven of naar buiten gebracht had moeten worden. Rond woensdag begonnen de eerste scheurtjes in de details van de memo's al zichtbaar te worden – er stond bijvoorbeeld in dat Trumps advocaat Michael Cohen met afgezanten van het Kremlin had gepraat in Praag, maar Cohen zei dat-ie nooit in Praag is geweest, en CNN meldde later dat inlichtingendiensten hadden vastgesteld dat de memo's de verkeerde Michael Cohen hadden.

Tegelijkertijd zijn er goede redenen om de berichten niet gelijk af te doen als totale bullshit. Zoals uiteen werd gezet door het blog van Lawfare, een van de mediaoutlets die toegang hadden tot de documenten voordat ze gepubliceerd werden door Buzzfeed, is het feit dat verschillende inlichtingendiensten deze aantijgingen serieus namen, reden genoeg om ze goed onder de loep te nemen.

De memo's beweren bijvoorbeeld dat een man die Carter Page heet, optrad als boodschapper tussen de Russen en het Trumpkamp. Of Page ontmoetingen had met Russische hoogwaardigheidsbekleders of waar hij met hen over gesproken had, was al het onderwerp van controverse voor dinsdag. Bij de persconferentie zei Trumps woordvoerder Sean Spicer dat de verkozen president zelf Page "niet kent" – terwijl Trump de naam van Page wel op een lijst van adviseurs had staan die hij aan de Washington Post liet zien tijdens de campagne – en voegde toe dat Page "al maanden geleden door de campagne op non-actief was gesteld."

Een andere memo uit juli beweert dat het team van Trump "ermee instemde om de Russische interventie in Oekraïne te laten vallen als campagnepunt", en dat de Russen in ruil hiervoor schadelijke e-mails van de Democraten zouden lekken naar Wikileaks. Hoewel het moeilijk voor te stellen is dat er op dat niveau voor-wat-hoort-wat-afspraken zijn gemaakt, is het wel zo dat Trumps mensen in diezelfde maand ervoor zorgden dat een speerpunt om de Oekraïne te wapenen tegen Rusland niet werd toegevoegd aan het partijprogramma van de Republikeinen.

Bij de persconferentie werd Trump gevraagd hoe hij zou omgaan met Rusland, en antwoordde hij: "Als Poetin Donald Trump mag, dan is dat een pluspunt, niet een nadeel." Hij voegde nog toe: "Geloof je nou echt dat Hillary strenger zou zijn voor Poetin dan ik?"

Dat was duidelijk bedoeld als retorische vraag, maar op dit punt zouden de meeste mensen antwoorden met een 'ja'. Zelfs als er helemaal niks klopt van de memo's, heeft Poetin reden genoeg om blij te zijn met het presidentschap van Trump. De kans is groot dat Trump warme gevoelens koestert voor z'n Russische evenknie: vorig jaar noemde hij Poetin "slim en getalenteerd", zijn voormalige campagnemanager Paul Manafort heeft voor pro-Russische politici gewerkt in Oekraïne, en hoewel Trump (soort van) toegaf op woensdag dat de Russen achter de hack van de Democratische Partij zitten – waarmee hij eindelijk accepteerde wat de inlichtingendiensten al langer zeiden – begon hij daarna gelijk te praten over andere landen die zich ook schuldig maken aan cyberaanvallen.

Trump antwoordde niet op vragen over of hij vóór de bestaande sancties tegen Rusland is; een neutrale positie die wordt gedeeld door zijn nominatie voor minister van Buitenlandse Zaken Rex Tillerson. Tillerson, de voormalige CEO van ExxonMobil, heeft zelf ook banden met Rusland dankzij jaren van zakendoen met de regering daar, en kreeg ooit de Orde van Vriendschap van Poetin.

Republikeinen in het Amerikaanse Congres hebben opgeroepen tot onderzoek naar zowel de vermeende Russische hack als de aantijgingen in de memo's. Trump zal hier waarschijnlijk niet aan meewerken, gezien zijn neiging tot dwarsbomen – hij heeft ook nog steeds z'n belastingaangiftes niet openbaar gemaakt, terwijl die als bewijs zouden kunnen dienen voor zijn beweringen over z'n donaties aan goede doelen en zijn claim dat hij geen investeringen in Rusland heeft. ("De enige mensen die om mijn belastingformulieren geven zijn journalisten, oké?" zei hij bij de persconferentie, tot applaus van zijn supporters.)

Maar zoals Hillary Clinton Trump wel kan vertellen, is het verschrikkelijk lastig om van dit soort verhalen af te komen, zelfs – of vooral – als ze gebaseerd zijn op onbewezen berichten. De media zal sowieso blijven komen met berichten over alles wat ze kunnen vinden over de banden van het Trumpkamp met de Russen, en als de Republikeinen hoorzittingen erover willen houden – of dat nou uit oprecht anti-Russisch sentiment is, of gewoon als manier om Trump een beetje onder de duim te houden – zal de president ze niet kunnen tegenhouden. Het gaan vier lange jaren worden.