Wat ik leerde van de heroïneoverdosis van een van mijn koks

In onze rubriek Restaurantontboezemingen praten we met mensen uit de horeca, zowel in de bediening als uit de keuken. Ze vertellen ons wat er zoal achter de schermen gebeurt terwijl jij je rustig vol zit te vreten. Deze interviews zijn strikt anoniem, om onze bronnen te beschermen.

Het grootste deel van het personeel dat bij je restaurant werkt als je open gaat is na een paar maanden alweer vertrokken. Tot je team een familie wordt – wat tijd kost – is iedereen vervangbaar. Afwassers die eigenlijk keukenhulp wilden zijn, barpersoneel en bediening doen er vaak niet moeilijk over om niet op te komen dagen na het eerste weekend. Het gebeurt, die eerste paar maanden. Je raakt eraan gewend.

Daarom was ik niet verrast toen een van mijn koks – laten we hem Phil noemen – een paar weken na de opening niet kwam opdagen. De dag ervoor had ik hem een voorschot op zijn loon gegeven. Ik aarzelde, maar gaf het geld toch, omdat onze chef-kok zei dat we die jongen nodig hadden en niet zonder hem konden.

Phil was vanaf het begin al moeilijk, om het zacht uit te drukken. Hij noemde me een nazi, omdat het personeel niet mocht roken waar klanten het konden zien. Hij was het type dat het woordje "gay" gebruikte om zijn ongenoegen over alles uit te drukken: van zijn rooster tot de daghap. Het is een veelvoorkomend type. Als je in de keuken van een restaurant hebt gewerkt, ben je waarschijnlijk ook zo iemand tegengekomen. Maar het belangrijkste was dat hij op tijd kwam en zijn werk goed deed. Tot hij niet meer kwam opdagen.

Een week of twee nadat ik Phil zijn voorschot had gegeven, stuurde een oud-barmedewerker van het restaurant midden in de nacht al het personeel een e-mail. Phil was dood.

Hij had het voorschot gebruikt om heroïne te kopen en flink te gaan feesten. Hij was dagen wakker, werd gespot in beruchte tenten die tot vroeg in de ochtend open waren en ging door tot zijn lichaam ermee ophield.

Er was geen enkele manier waarop ik kon weten dat Phil een probleem had. Het was gewoon een kerel die het leuk vond om na zijn dienst wat drankjes te drinken en wat stoom af te blazen in een stad waar sommige kroegen nooit sluiten. Op een dag maakte hij een domme beslissing die hem zijn leven kostte.

Veel mensen die in een restaurant werken zijn unieke, avontuurlijke en creatieve outsiders. Ze worden onderdeel van je familie, en hebben net als je echte familie ook slechte kanten. Daarnaast is er na het werk vaak drugs en sowieso alcohol aanwezig. In de keuken werken mensen die onderbetaald worden en overwerkt zijn. Het vergt veel uithoudingsvermogen om tien tot vijftien uur op je benen te staan. Daarom is er een soort ongeschreven regel dat het niet uitmaakt wat je na je werk doet, zolang je maar op tijd komt voor je dienst, je die dienst helemaal uitzit en je je werk goed doet.

Soms is het moeilijk om in een ruimte vol flitsende messen, vuur en vliegend servies te zien of iemand iets mankeert en ze de aandacht te geven die ze nodig hebben, want de boel moet hoe dan ook blijven lopen. Daarom kijken we niet altijd zo goed als we zouden moeten. De dood van Phil heeft me geleerd om beter naar mijn personeel te kijken en af en toe te vragen hoe het echt met ze gaat.

De weken na Phils overlijden gingen als een waas voorbij. Alle plezier en spanning van het hebben van een nieuwe populaire tent werden vervangen door gedachten aan Phil. Had ik er goed aan gedaan om hem geld te lenen? Was hij altijd al van plan geweest om drugs te kopen met het geld? Zou zoiets nog een keer kunnen gebeuren? Hoe zou ik het kunnen voorkomen?

Tijdens de volgende vergadering zat al het personeel aan tafel. We beloofden elkaar dat we eerder zouden praten als we iets verontrustends merkten aan een collega – zoals meerdere collega's bij Phil hadden gemerkt, voor zijn overdosis. Toen het team na een tijdje een wat vastere vorm begon aan te nemen, werden verhalen over met drank gevulde naborrels en het verhaal van Phil met nieuwe teamleden gedeeld. Phils dood werd onderdeel van het restaurant, bijna net zo tastbaar als de bar.

In de jaren daarna kregen personeelsleden te maken met agressieve vriendjes, seksuele intimidatie, abortus, schietpartijen en nog veel meer drugsgerelateerde problemen. Gelukkig waren de meeste problemen eerder komisch dan tragisch. Of misschien werd het gewoon steeds makkelijker om te lachen om elke nieuwe hel. Hoe dan ook: we vormden een band en kwamen er samen doorheen.

Door het openen van een restaurant adopteerde ik dertig getatoeëerde, kettingrokende beroepsdrinkers, die elke avond met een hand vol fooi de allerslechtste financiële en romantische beslissingen denkbaar maakten. Uiteindelijk gaat het personeel toch met elkaar naar bed en komen ze met een kater op het werk, of dat nou volgens de bedrijfsregels mag of niet. Het enige dat je kunt doen is er voor ze zijn als ze je nodig hebben. Het enige dat ik niet kan doen is de verantwoordelijkheid dragen voor hun beslissingen.

Ik speelde jarenlang de gebeurtenissen voor Phils dood af in mijn hoofd. Die gedachten werden meestal veroorzaakt door brieven die ik in de post kreeg die aan Phil gericht waren – schuldeisers, studentleningen, dat soort dingen. Tot vandaag de dag krijg ik die brieven, en nog steeds vraag ik me af of ik het verneukt heb door hem dat geld te geven.

Phils dood was een van de donkerste momenten uit mijn leven, maar het zal niet het laatste zijn. Het feit dat het zo vroeg gebeurde was een duidelijke indicatie dat de stront vanaf dat moment regelmatig aan de knikker zou zijn. Deze dingen gebeuren. Het verdrietige is dat je eraan went.

Zoals verteld aan Brad Cohen