Het gaat er heftig aan toe in Renesse, maar niet zo erg als vroeger

Zon, zuipen, ziekenhuis. Dat zijn de associaties die de naam Renesse nog altijd oproept bij de meeste mensen. Wanneer ik mensen vertel dat ik een getogen Renessenaar ben, is de meest gehoorde reactie dan ook: “O ja, Renesse, daar ben ik als puber nog wel eens op zuipvakantie geweest.”

Toegegeven, zo’n vijftien jaar geleden deed mijn dorp die reputatie meer dan eer aan. Meermaals hadden we thuis in het holst van de nacht volledig laveloze jongeren voor de deur staan: of ze bij ons mochten logeren, want ze waren “de weg naar de camping kwijtgeraakt”. Toen ik jaren geleden als caissière bij de lokale supermarkt werkte, waren er op klaarlichte dag – in het volle zicht – eens twee pubers de liefde aan het bedrijven op de parkeerplaats, waarna een van mijn collega’s zich gedwongen voelde een emmer koud water over ze heen te gooien. Iedere avond was het wel weer ergens hommeles, en er was in de avonduurtjes dan ook altijd veel politie op de been.

In de afgelopen vijftien jaar is Renesse echter veranderd van een uitgaansoord voor jongeren naar een badplaats waar vooral gezinnen en gepensioneerden op afkomen. In 2014 werd de alcoholleeftijd in Nederland verhoogd van 16 naar 18, waardoor veel Nederlandse jongeren vanaf dat moment uitweken naar Zuid-Europese landen, waar minder streng toezicht gehouden wordt op alcoholconsumptie. Het centrum van Renesse werd opgeknapt, en bijna alle campings begonnen jongeren te weren en in plaats daarvan families te verwelkomen. Menig club sloot zijn deuren: Renesse telt inmiddels nog maar twee uitgaansgelegenheden. Veel ondernemers haalden opgelucht adem.

Toch weten Nederlandse jongeren, sinds het toeristische hoogseizoen dit jaar is aangebroken, Renesse weer massaal te vinden. “Dat komt omdat ze door corona niet meer naar Zuid-Europa willen of kunnen,” aldus Jeroen Giele, eigenaar van discotheek Pinky’s en feestcafé De Zoom. “En dus komen ze hierheen. Er komt deze zomer ander publiek op Renesse af. We zien nu bijna geen Duitsers meer, en veel meer Nederlanders.” Volgens hem hebben Duitsers doorgaans meer respect voor uniformen. “Of je het nou hebt over handhaving, portiers, ambulancepersoneel of de politie: als je Duitsers op overlast aanspreekt, is het negen van de tien keer klaar. Bij Nederlanders ligt dat anders.”

Ook ikzelf heb gemerkt dat de sfeer in het dorp de laatste weken onstuimiger is. Zo moesten we twee weken terug de brandweer bellen nadat er in onze straat een vuilcontainer in de hens was gezet, werd ik – na ‘s avonds ergens wat gedronken te hebben – op straat meermaals lastiggevallen door een groep jongens, en werd mijn broer – die ‘s nachts onderweg naar huis was – bedreigd en uitgedaagd tot een gevecht. 

Volgens Jeroen is de overlast tijdelijk en vooral te wijten aan het feit dat de horeca door corona om middernacht de deuren moet sluiten: “Jongeren willen uit: ze hebben er drie weken van mogen proeven, na anderhalf jaar niks doen. Ineens mocht alles weer. En toen werd er [begin juli, red.] inééns weer aan de rem getrokken.” Hij merkt dat er frustratie heerst over het lange binnen zitten: “Ik praat het verre van goed, maar dat jongeren uit verveling dingen op straat gaan uitspoken is te verwachten. Dat gebeurt overal, niet alleen hier.”

Het klopt inderdaad dat jongeren landelijk voor veel meer overlast zorgen: in heel Nederland regende het tijdens de coronacrisis klachten over jongeren. Jeroen vertelt: “Maar als het in Renesse gebeurt, wordt dat in de media zó uitvergroot. Puur omdat Renesse landelijke bekendheid heeft. Ik heb om die reden alles [mediaverzoeken, red.] afgewimpeld: Hart van Nederland, RTL Boulevard…“Renesse is terug bij af”, zeggen ze dan. Onzin. Dit is niet te vergelijken met de situatie van vijftien jaar geleden.” Dat is iets dat ik uit eigen ervaring kan beamen: de huidige situatie is niet ideaal, maar de overlast van destijds was véle malen erger dan nu. 

Thieu Pepels, eigenaar van de lokale Jumbo, valt Jeroen daarin bij – ook al heeft hij zelf ook schade ondervonden door de overlast: “Ze hebben hier met fietsen tegen het raam aan staan gooien, en alle winkelwagens overhoop gegooid. Vroeger werden die altijd met kettingen vastgezet, maar dat was al jaren niet meer nodig. Tot dit jaar. Dat zegt eigenlijk al genoeg.” Ten tijde van de overlast bij de Jumbo was er politie aanwezig in Renesse, “maar die was op dat moment op het strand, want daar was ook sprake van overlast,” aldus Thieu. 

Ook Thieu heeft gemerkt dat de sfeer in het dorp deze zomer onrustiger is: “Dat komt door de coronamaatregelen en het publiek dat dit seizoen op Renesse afkomt.” Maar volgens hem blijven het incidenten: “Er lopen hier 80.000 mensen rond op de Kop van Schouwen [de westkust van Schouwen-Duiveland]: natuurlijk zitten daar een paar baldadige debielen bij. We zijn tegenwoordig een gezinsdorp en het is hier doorgaans heel gezellig, maar omdat het Renesse is, worden die paar incidenten in de pers enorm opgeblazen. En die geweldsincidenten waren natuurlijk buiten alle proporties. Maar qua hoeveelheid is het niks vergeleken bij wat er op een avond in Amsterdam of Utrecht gebeurt.”

Na wat relatief onschuldige opstootjes, hebben er de afgelopen weken inderdaad ook een aantal geweldsincidenten plaatsgevonden in Renesse en omstreken. Jeroen: “Natuurlijk waren die best wel heftig. Die incidenten hebben zich hier niet in het centrum afgespeeld. We hebben het over groepen jongeren uit de Randstad, Rotterdam bijvoorbeeld, die daar vanwege corona ook niks meer mogen. Vervolgens zien ze op Instagram of Snapchat berichten voorbij komen over dat tunneltje in Scharendijke [Scharendijke is een dorp dat vlakbij Renesse ligt, waar recentelijk grote samenscholingen van jongeren plaatsvonden in een tunnel, red.] dat zo’n hype is, of ze gaan naar het strand. Die denken, daar valt wat te beleven – en dus komen ze hierheen. In zo’n tunnel is niet standaard politie of handhaving aanwezig. Daar zijn grote vechtpartijen geweest. Flessen die kapot werden geslagen op mensen hun hoofd.”

Sven* (20), die wegens zijn eigen veiligheid liever anoniem wenst te blijven, is een van de personen die slachtoffer is geworden van de recente geweldsincidenten. Via de telefoon vertelt hij me: “Na het uitgaan in Renesse gingen we naar het strand voor een after – alles ging al om 12 uur dicht, natuurlijk. Een paar dagen ervoor was een vriend van ons al betrokken geraakt bij een incident waarbij hij uit het niets een flinke tik kreeg, en wij hoorden op het strand dat diezelfde gasten er nu ook weer waren. Toen we verhaal wilden gaan halen, op een hele normale vriendelijke wijze, waren zij al niet meer voor rede vatbaar.” De situatie escaleerde, en er werd ingeslagen op Sven en een van zijn vrienden: “Ikzelf kwam er prima vanaf met maar een paar tikken, maar die vriend had een bloedneus.” Uiteindelijk kwamen ze bij de strandovergang politie tegen, waardoor de situatie niet verder uit de hand liep. “Ik heb besloten geen aangifte te doen, omdat dit gewoon zielige gasten zijn die speciaal uit Rotterdam en omstreken naar het strand trekken om te knokken. Aangifte had naar mijn idee geen zin, omdat ze na een taakstraf – als ze die al zouden krijgen – toch weer verder zouden gaan met waar ze mee bezig waren.” 

Ook Sven vermoedt dat verveling een grote rol speelt bij de onrust die er heerst: “Ik denk dat dit een reactie is op het feit dat voetbalstadia en uitgaansgelegenheden in de Randstad niet toegankelijk zijn of vroeg dicht gaan. Daarom zoeken dit soort types naar alternatieven om toch nog wat onrust te kunnen veroorzaken.” Hij is van mening dat er sowieso politie aanwezig zou moeten zijn op plekken waar deze “buitense afters” momenteel plaatsvinden. “Tijdens het uitgaan in [het centrum van] Renesse zijn ze er ook, dus waarom niet ook op het strand? Gewoon bij voorbaat al.” 

Sinds de geweldsincidenten van de laatste weken is de inzet van de politie opgeschaald, al is er niet standaard politie aanwezig op alle hotspots voor mogelijke onrust. Maar volgens Jeroen zou er vanuit de politiek meer gedaan kunnen worden, en zou de horeca weer tot 3 uur moeten worden opengegooid. Hij legt uit: “Als er drank en drugs in het spel zijn, zullen er altijd mensen zijn die zich willen misdragen. Maar je kunt het in de grote lijnen voorkomen door langer open te blijven. Wij als portiers, horecazaken, politie, gemeente en handhaving werken heel nauw samen. Als we tot 3 uur open mogen blijven, dan zijn die jongeren bekaf: ze hebben dan echt geen kracht meer om een winkelwagen door iemands ruit heen te gooien. De ellende die er mogelijk kan ontstaan voorkomen wij dan al: ze zijn in het zicht en bevinden zich op één plek, dus ze kunnen in de gaten worden gehouden tot ze weg zijn. Als wij hier om middernacht dicht moeten, hebben ze nog alle energie: dan gaan ze inderdaad naar het strand, of het tunneltje. Herrie schoppen.”

Vrijdag 13 augustus werd bekendgemaakt dat de coronaregels voor horeca en evenementen voorlopig verlengd blijven, dus van Jeroens oplossing zal voorlopig geen sprake zijn. Eén ding is zeker: mening Renessenaar zal blij zijn als het toeristenpubliek volgend jaar weer grotendeels uit Duitsers bestaat. Thieu besluit: “We hebben twee bijzondere jaren achter de rug hier in het dorp. Ik denk dat de ondernemers hier heel graag terug zouden gaan naar hoe de situatie twee jaar geleden was: dat we weer gewoon gezinnen kunnen verwelkomen.” 

* Sven is een pseudoniem, zijn echte naam is bekend bij de redactie.