Zwarte Piet protest Venlo
Foto: David Meulenbeld
zwarte piet

We deden onderzoek naar hoe grondig de liefde voor Zwarte Piet is in Nederland

Terwijl oudere generaties vasthouden aan Zwarte Piet, zwaaien jongeren het racistische karikatuur langzaam uit.
Kleur Bekennen - Aankondigingsartikel (1)
Nog steeds zijn er gemeentes die vasthouden aan Zwarte Piet. VICE brengt in kaart op welke plekken de pijnlijke karikatuur nog in stand wordt gehouden.

Hoewel een hoop dingen dit jaar anders zijn aan het Sinterklaasfeest, is veel ook hetzelfde. Nog steeds zijn er gemeentes die vasthouden aan Zwarte Piet. VICE brengt in kaart op welke plekken de pijnlijke karikatuur nog in stand wordt gehouden.

In het onvoorspelbare stuk tuig dat 2020 tot nu toe is geweest, is alle heisa die Sinterklaas met zich meebrengt het enige wat je al van mijlenver kon zien aankomen. Dat deze heisa – inclusief al het geweld en openlijke racisme – nog nodig is, legt helaas een donkere deken over een periode die plezier zou moeten brengen voor iedereen, ongeacht huidskleur.

Advertentie

Zelfs als er geen intocht is, blijkt het praktisch onmogelijk om te demonstreren tegen Zwarte Piet zonder geïntimideerd, uitgescholden of bekogeld te worden. Bij Akwasi stonden onlangs zwart geschminkte clowns met gespeelde goede bedoelingen op de stoep, Eindhoven werd door Kick Out Zwarte Piet niet veilig genoeg geacht om over straat te kunnen, in Venlo werden arrestaties verricht op het moment dat pro-pieters met vuurwerk begonnen te gooien en in Maastricht moest een groep demonstranten beschermd worden door de Mobiele Eenheid – dit ging er zo heftig aan toe dat er zelfs een agent gewond raakte. 

Een kleine troost: het jarenlange verzet tegen Zwarte Piet is niet zonder resultaat. De grootste media in het land kiezen ervoor om het figuur niet meer te gebruiken, net als grote winkels als Hema en Bol.com. Zelfs de Amerikaanse techreuzen Facebook en Google zijn er klaar mee. Hierdoor lijkt het misschien dat de traditionele Zwarte Piet uit het straatbeeld verdwijnt, maar dat betekent niet dat de publieke opinie direct mee verandert. 

Om die publieke opinie te peilen, heeft VICE onderzoek gedaan naar hoe Nederland en België op dit moment denken over het Sinterklaasfeest, en of een zwart geschminkte Piet daar wel of niet bij hoort. Aan dit onderzoek deden ruim vijfduizend mensen van 18 jaar en ouder mee, uit alle windstreken van Nederland en België. 

De belangrijkste conclusie is dat er nog enorme verdeeldheid heerst over Zwarte Piet. Van de Nederlandse ondervraagden vindt 43% een volledig zwart geschminkte Piet nog steeds een cruciaal onderdeel om het sinterklaasfeest een succes te maken. 41% vindt Zwarte Piet een racistisch symbool jegens de niet-witte bevolking, terwijl 50% denkt dat het wegdoen van de traditionele Piet het feest daadwerkelijk zou verpesten voor de kinderen – waar het immers allemaal om draait. 

Advertentie

De enquête kan het beeld oproepen dat de veranderingen die de media en grote bedrijven doorvoeren slechts een schijnwerking hebben. Dat is niet per se zo. De uitkomst biedt ook hoop als je kijkt naar het verschil in leeftijd, bij de antwoorden waar grote steun voor Zwarte Piet de uitkomst is. 

Zo geeft 31% van de ondervraagden aan dat Zwarte Piet een symbool is waar ze inmiddels niet meer achter staan. Dat gemiddelde ligt laag, maar vooral omdat maar 19% van de oudere respondenten – de deelnemers die ouder zijn dan 35 – dat vindt; van de jongeren is 44% inmiddels van gedachten veranderd. 

Schermafbeelding 2020-12-03 om 15.22.23.png

Dit verschil is ook heel groot als we kijken naar het besef dat een zwart geschminkte Piet racistische elementen heeft. Van de jongere generatie vindt 44% dat Zwarte Piet discriminerend is voor mensen van kleur, terwijl bij de oudere generatie maar 16% van de ondervraagden dat vindt. Ook verwacht 66% van de jongere generatie dat het uiterlijk van Piet zal veranderen, in tegenstelling tot 30% van de oudere generatie.

Schermafbeelding 2020-12-03 om 15.36.22.png

De verdeeldheid is ook terug te zien op de kaart: meningen over Zwarte Piet verschillen enorm per provincie. Zo ziet 61% van de respondenten in Utrecht Zwarte Piet als een racistisch figuur jegens niet-witte Nederlanders, waar slechts 20% van de Zeeuwse respondenten deze mening deelt. En waar 53% van de ondervraagde mensen in Limburg vindt dat Piet zwart geschminkt moet blijven, is dat (wederom) in Utrecht slechts 26%.

De resultaten van deze survey tonen uiteindelijk vooral aan dat een jongere generatie letterlijk en figuurlijk de toekomst heeft. Ze zijn flexibeler, en hebben minder moeite om zich in te leven in een ander en verandering te omarmen in plaats van te verafschuwen.

Check hier de onderzoeksresultaten