Aili Braindance
Alle foto's zijn van de artiest
Muziek

Dansen en zingen ter ere van tonkatsu en instant noedels

Aili’s Belgisch-Japanse muziek is wat er nog schort aan je playlist.
Matéo Vigné
Brussels, BE

Toen ik mijn kantoor verliet om met Aili te gaan praten in het centrum van Brussel, dacht ik even terug aan alle muziekinterviews die ik heb gedaan dit jaar, en ik dacht terug aan de eerste keer toen ik een artiest ontmoette over wie ik eigenlijk bijna niets wist. Ik had net geluisterd naar haar EP. Vijf tracks had ik maar nodig om overtuigd te raken dat er iets in zat, naast de catchy muziek en de non-assimileerbare songteksten (ze zingt in het Japans). 

Advertentie

Na enkele tracks die werden gereleased in 2021 trekten Aili en haar partner Transistorcake al aandacht. Tot nu toe heeft het duo al meer nice en stylish foto’s gepost dan dat ze platen hebben om te spelen, maar hun eerste EP Dansu heeft ondertussen al honderdduizenden streams. De tracks zijn echt sick, maar belangrijker nog speel ik ze de hele middag door wanneer ik doe alsof ik aan het werk ben. 

Aili is heeft een vader uit Tokyo en een moeder uit Antwerpen. En aangezien we nog nooit met een muzikant hebben gepraat over Japan, noch over muziek met een Belgisch-Japanse vrouw, spraken we af de dag voor haar concert in de AB dat deel uitmaakt van Braindance, om haar wat beter te leren kennen vergezeld door een koffietje. 

VICE: Hé Aili, hoe gaat het met je?
Aili:
Best goed ja, ik werk veel momenteel. Mijn ochtend was wel goed. Momenteel ben ik rentmeester voor Volta elke dinsdag tot 1u ‘s nachts. Ik ben er vooral voor de opkuis, om te zien dat iedereen z’n spullen heeft en hoe het gaat met de muzikanten. Een soort conciërge omringd door muziek. Het is een wel een nice vibe.

Dus dan heb je ook tijd om je te focussen op je eigen projecten?
Ja hoor, zeker omdat het maar een keer per week is en de rest van mijn tijd spendeer ik met Orson in Gent om muziek te maken. Drie keer per week, best intens. Momenteel maken we ook veel muziek voor series. Dat is iets nieuws voor mij, maar ik doe het graag. Er is een serie genaamd Hacked. Het is voor ons eigenlijk een hele nieuwe wereld, we kunnen veel experimenteren. Je bent meer bezig met hoe je muziek maakt door emotie; wat we doen als duo is meer gericht op dansen, meer elektronisch. Hier gaat het meer over atmosfeer, ontsnappen via het geluid. Alles moet overeenkomen met de visuals, dus proberen we ons in te beelden wat de personages voelen en we vertalen dat naar muziek. Het is een soort van muzikaal scenario eigenlijk.

Advertentie

En je persoonlijke project, hoe ben je daarop gekomen? 
Hoe? Goh, er zijn zoveel verschillende dingen om erover te vertellen.

“Het is leuk om te weten dat heel wat mensen totaal niet begrijpen wat ik zeg.”

We hebben wel wat tijd.
Het begon allemaal toen ik zeven was … haha, nee, ik lach maar. Op mijn 17e maakte ik mijn eigen muziek met mijn gitaar. Toen ik naar Gent verhuisde om te studeren leerde ik Orson kennen, en dat klikte gewoon. Sinds ik 20 was tot nu hebben we al altijd samengewerkt. Als iets goed werkt, dan moet je blijven doordoen en ervan genieten. We werken aan verschillende projectjes op dit moment, maar op muzikaal en persoonlijk vlak matchen we gewoon goed. We zijn nu ook een album aan het maken, of ja, we proberen toch. Het is de eerste keer dat we dat doen. We hebben vorig jaar ook al een EP uitgegeven die het heel goed deed, maar nu willen we proberen op die golf mee te surfen en iets dieper te creëren. Ik ben ook gestopt met mijn vorige job om te proberen uitzoeken wat er me staat te wachten, misschien is dat heel dom of misschien is dit het geschikte moment. Maar ik heb geen kinderen, ik heb geen plannen om een huis te kopen, dus waarom niet gewoon ervoor gaan en doen wat ik graag doe?

We hebben even proberen op te zoeken wat je naam betekent, maar wat we vonden was ofwel een Estsche betekenis of een Finse etymologie … Wat is de Japanse betekenis?
Oh echt? Het is Japans, een mix van twee woorden: “Ai” betekent harmonie en “li” is ontvanger.

Advertentie

Dus als je het samenzet vormt dat “iemand die de harmonie ontvangt?” Niet slecht voor een muzikant.
Inderdaad, niet slecht! Ik had er zelf nog geen verband gelegd, maar het past perfect. In Japan gebruikt men verschillende tekens voor dezelfde lettergreep. “Ai” kun je ook vertalen naar liefde, maar mijn moeder koos voor “ai” uit “aikido”, wat harmonie betekent.

L1000438.JPG

Een harmonieus portret van iemand die ontvangt Foto : Ivan Put

Als we je naam Googelen, zelfs maar de vier letters, dan sta je onmiddellijk bovenaan. Hoe bekend ben jij wel niet? 
Het is grappig om de winnaar te zijn van dit algoritme. Dat is cool, ik ben dus beroemd, haha. Maar nee, serieus, een deel uitmaken van deze geglobaliseerde wereld, het internet, dat is handig als artiest. Natuurlijk heb ik mezelf al gegoogled en dat was vreemd. Met enkel al mijn voornaam vind ik nog steeds dingen terug die ik deed toen ik 17 of 18 jaar was. Er staan heel wat oude dingen van mij online, zoals artikels met mijn echte naam eronder, die tevoorschijn komen als mensen mij zoeken met een zoekmachine. Dat vind ik wel een beetje eng, moet ik toegeven. Als je me een beetje stalkt, dan vind je zelfs grappige foto’s van mij toen ik 14 was. Met Facebook kon ik mijn account wel opkuisen, maar hoe zit dat met het internet op zichzelf, waar je niet echt controle hebt over wat er wel en niet op blijft?

Om terug te keren naar je muziek, denk je dat het een niche keuze was om te zingen in het Japans? Het komt niet vaak voor in Europa.
Nee, het was helemaal niet iets dat ik op voorhand had bedacht. In het begin had ik een heel andere stijl, en dan zijn we, beetje bij beetje, geëvolueerd naar wat ik vandaag doe. Het proces blijft hetzelfde: we zoeken eerst een ritme en dan voeg ik tekst toe. Eigenlijk weet ik niet waarom, maar op een dag waren we aan het jammen en het idee om in het Japans te zingen was er redelijk spontaan. We hadden niet echt gedacht om iets uit te brengen. Er zijn veel projecten die we niet hebben gedeeld. Japans is een enorm ritmische taal, en doordat de muziek die we maken zelf ook heel ritmisch is met wolkjes van beats of synths, past dat perfect. Ik dacht helemaal niet van “oh, maar niemand doet dit, dus laten we dit doen.” Misschien was het iets die voortkwam uit de gedachte dat er niet veel Aziatische opvoeringen zijn in België … maar het was echt meer voor het creatieve proces dan een politiek statement te vormen.

Advertentie

In welke taal zong je hiervoor?
Engels, maar ik had wat moeite met de teksten. Dat is een van de redenen waarom ik vaker in het Japans zing. Het is leuk om te weten dat heel wat mensen niet begrijpen wat ik zeg. Het is enorm bevrijdend. Ik weet niet hoeveel er gezongen wordt in het Engels, maar het is teveel. Op een persoonlijk niveau vind ik dat, wanneer ik iets zeg dat iedereen begrijpt, het te persoonlijk wordt. Ik ben bang dat het een beetje is zoals die foto’s op het internet, dat je teksten voor de rest van je leven daarop staan en mensen te veel weten van wat ik toen wou zingen. Het is goed om het wat mysterieus te houden, door te zingen in het Japans.

Je bent weggegaan uit Japan toen je 7 was. Is je Japans geëvolueerd sindsdien of praat je nog steeds zoals het kleine meisje die daar leefde? 
Het is ongeveer wel hetzelfde gebleven. Mijn vader woont nog steeds in Japan en dus praten we ook enkel Japans onder elkaar. Het is een enorm moeilijke taal, er is een heel deel aan de taal die volstrekt formeel is en een ander deel dat informeel is. Om te weten hoe je daartussen moet kiezen is best moeilijk, en ik zit niet op dat niveau. Toen ik 7 was had ik een basiskennis Japans en daar is het bij gebleven. Mijn vader, mijn zus en ik praten wel Japans met elkaar, maar het is speciaal. Ik denk dat we een beetje onze eigen taal, ons eigen Japans hebben gemaakt, iets voor familie, meer gericht op elkaar te begrijpen. Het liedje Pari Pari is daar een goed voorbeeld van. Het verwijst naar de Tonkatsu schotel, maar thuis noemen we dat Pari Pari. Er zijn veel van die woorden die we gebruiken in verschillende contexten. Maar zolang we elkaar begrijpen is het goed, dat is heel het punt van communicatie, niet?

Advertentie

Cool. En weet je of dat een impact heeft op je publiek dat wel Japans begrijpt?
In September zijn we voor de eerste keer naar Japan gegaan voor een optreden. Het was geweld, een zalige ervaring. We hebben geprobeerd wat te netwerken, praten met mensen om daar iets op te zetten. Sinds dat onze naam op de radio werd aangekondigd, hebben we steeds meer Japanse fans die allemaal zeggen “het is zo’n creatieve manier om Japans te spreken,” “het is anders maar ik begrijp het wel” of “het is zo kawaii hoe je zingt.” Dat vind ik leuk. Er zijn waarschijnlijk ook veel mensen die het niet nice vinden wat we doen, maar dat zijn mensen die ons niet volgen, dus moeten we niet echt ons zorgen maken over toxische commentaren of zo.

Voel je extra druk om daar ook te presteren?
Ik voelde me meer legitiem toen ik m’n muziek maakte omdat ik half Japans ben. Eerst was ik verschrikkelijk bang om in Japan te spelen omdat ik “maar half Japans ben.” Zeg ik de juiste dingen? Gebruik ik de juiste woorden? Ben ik grof, gênant of ronduit respectloos? In Japan is het enorm belangrijk dat je correct bent, dat je de regels volgt. In een formele context is een een gedragscode van beleefdheid, en dat heb ik helemaal niet. Maar ik vind het normaal om in het Japans te zingen. En eigenlijk ben ik niet half maar dubbel. Door mijn vader en mijn moeder. En het is niet omdat je maar half bent, dat je er geen deel van uitmaakt, je kijkt er gewoon anders naar.

Advertentie

Nu we het over kawaii hadden, er bestaan heel veel Japanse culturele referenties in Europa, zie je dat als een invloed of eerder cultural appropriation?
Ik weet niet goed vanwaar dat komt. Er heeft altijd wel een fascinatie bestaan voor Japan, zou je kunnen zeggen, voor alternatieve pop. Japan heeft altijd al een grote invloed gehad op muziek. En met de import van manga en anime is dat hetzelfde, het maakt ondertussen deel uit van de West-Europese cultuur. Maar dat heeft mij niet echt beïnvloed. Ik heb dat nooit echt gevoeld tijdens het maken van mijn muziek. Ik heb wel referenties, maar ik wil ze niet gebruiken of stereotyperen. Ik doe de dingen op mijn eigen manier, wat er past voor onze projecten, en met subtiele referenties, zonder dat dat al te veel opvalt. 

Ik had een van de vragen rondom inspiratie verwijderd omdat iedereen dat vraagt, zoals “zou je zeggen dat je stijl ergens ligt tussen Yellow Magic Orchestra en Soulwax?” 
Dat zijn altijd de moeilijkste vragen om te beantwoorden. Muziek is een proces. Mensen vragen achteraf van die dingen, maar wanneer je schrijft zit je vast in de orkaan van wat er rondom je speelt op dat moment. Natuurlijk, wanneer je erop terugkijkt kun je denken “dat kon een invloed zijn geweest,” omdat dat de manier is hoe we er nu over praten. Je staat daar niet bij stil tijdens het produceren, het is gemakkelijker om een verhaal te verzinnen achteraf. Ik ben heel spontaan en zeg “oké laten we gewoon plezier hebben en zien wat er gebeurt”, dat is het soort persoon dat ik ben. Wanneer je in je eigen bubbel zit, dan isoleer je jezelf van al de rest.

Advertentie

“Je gaat door een heel proces, je bent een week in crisis, je huilt, je verveelt je, je merkt welke impact dat heeft op je, maar je voelt je nog steeds niet Japans.”

Zalig hoe je zei “ik ben niet half, ik ben dubbel.” Ik heb zelf ook een dubbele cultuur en krijg vaak deze stomme vraag: “Voel je je meer zoals dit of dat?” Moet je dat ook vaak horen?
Zeker weten, iedere keer. En ik weet niet hoe ik daarop moet antwoorden want dat verandert elke dag. Deze dubbele identiteit is meer een proces dan een feit. Het evolueert constant. Hoe ouder ik word, hoe meer ik daarover denk. Als ik ben terugkom van Japan, ben ik andere persoon. Je gaat door een heel proces, je bent een week in crisis, je huilt, je verveelt je, je merkt welke impact dat heeft op je, maar je voelt je nog steeds niet Japans. Een soort identiteitscrisis. Dat is een deel van wie ik ben, maar tegelijkertijd ook niet echt. Sommige dagen voel ik me meer Japans, andere meer Belg, ik fluctueer. Het is moeilijk uit te leggen. Wat betekent het om meer Japans of meer Belgisch te zijn? Het is niet concreet.

Zou je er kunnen leven?

Niet echt, misschien een paar maanden, een jaar maximum… Maar ik zou er niet gaan wonen. Vreemd, niet? Wow. Hmmm. Uhm, Ugh. Toen ik hierheen verhuisde was ik 7, dus veel van de dingen die ik meemaakte in Japan was ik niet bewust van. Ik heb veel herinneringen, maar ik merkte niet echt op wat er rondom me gebeurde. Toen ik hier toekwam werd ik ouder en sindsdien begrijp ik ook waarom ik België ben, het is mijn thuis.

Advertentie

Iedere keer als ik terugkeer naar Japan zie ik wel hoe geweldig het is, maar het is zó verschillend. Cultureel gezien ga ik van het einde extreme uiteinde naar het andere. Ik weet niet of ik mezelf zou kunnen aanpassen om in zo’n gesloten land te gaan wonen, met zo’n andere mentaliteit, ik kan me dat moeilijk voorstellen. Er is nog steeds iets in mij die graag wil gaan ontdekken waar ik vandaan kom, om van Hokkaido naar het verre zuiden te reizen, maar zonder er te leven, om de cultuur te begrijpen. 

En omdat je er familie hebt?
Dat is ook een reden waarom ik nog meer die dubbele cultuur voel, want mijn vader is er nooit geweest, hier bij mij in België. Dus wanneer mensen me vragen hoe het was om me aan te passen naar dit land en tegelijk een Japanse achtergrond te hebben, merk ik dat dat voor mij niet noodzakelijk zo was, want mijn Japanse cultuur bleef lang achter in Japan. Mijn vader kwam drie keer per jaar langs, het was anders.

Mis je Japan?
Absoluut, ik ben er al in drie jaar niet meer geweest. Over het algemeen probeer ik er elk jaar heen te gaan, ik mis dat echt. Het klinkt misschien vreemd, maar soms, wanneer ik door de straten van Brussel wandel, voel ik een soort nostalgie. Er komt een geur uit de restaurants die me terug doet denken aan Japan. Eten is een essentieel onderdeel van de cultuur. Een geur kan soms je emoties aanraken, dat is heel anders dan wat je ziet of andere zintuigen, het heeft iets melancholisch. Ik mis de mentaliteit van het land als ik hier ben: de structuur, de beleefdheid, de efficiëntie, het respect. Sprekend over efficiëntie… de treinen alleen al: de hele NMBS zou beter eens een stage lopen in Japan om te zien hoe het moet.

Advertentie
L1000640.JPG

Zou je er graag begraven worden? 
Toen mijn grootvader stierf, was dat zo anders dan mijn grootmoeder hier. Spiritueel was dat zo gek, het lichaam stond in de woonkamer en enkele dagen kwamen mensen langs. Het hele crematieproces neemt tijd, eigenlijk. Je slaapt in het crematorium, allemaal tezamen, je eet samen, we wassen het lichaam. Wanneer de overblijfselen uit de oven komen moet de familie de botten oprapen met stokjes, het is een intiem en tegelijk ook eng gebeuren. Zeker wanneer je maar 12 bent. Ik weet niet hoe ik herinnerd wil worden, ik weet niet wat mijn familie of lief met mijn wil lichaam wil doen. Misschien de assen strooien in de zee, begraven bij een boom, misschien worden delen van me - zoals mijn koptelefoon en boeken - achtergelaten bij de mensen die ik graag zie. Maar eerlijk, ik heb er nog nooit over nagedacht.

Heb je al last gehad van azië-fobie hier in België?

Er werd mij altijd duidelijk gemaakt dat ik niet van hier afkomstig ben. Als ik mezelf voorstelde aan iemand werd er mij vaak gevraagd “van waar ben je?” en dan zei ik “van Antwerpen, en jij?” en dan kwam de meest ambetante vraag: “nee, nee, waar kom je echt van?” Ik veronderstel dat je dat ook wel al hebt meegemaakt? Ik speel soms wel een beetje met hun voeten. Ik laat mensen raden, maar de meesten hebben het nooit juist bij de eerste keer. Ik weet nog toen ik nog niet zo lang in België was, merkte ik een verschil toen mijn vader me kwam bezoeken. De atmosfeer was anders, mijn perceptie van de dingen toen we rondwandelden was anders. Mensen staarden ons aan.

Ik was al enorm onzeker … Het is zo erg om te zeggen, maar soms wou ik niet met hem naar buiten omdat ik niet graag aangestaard werd. Mijn pa is een modeontwerper, best wel extravagant, wat eigenlijk wel cool is. Maar met geen Belg te zijn en zijn extravagantheid, begon ik meer te denken “Damn, ik wil minder opvallen. Waarom kijken mensen me zo anders aan?” Toen mijn ouders bento’s maakten voor me was dat meestal wel goed, maar soms waren het gerechten van kool en dat kan al snel vreemd ruiken, ik voelde me zo bekeken. En zelfs al was het niet racistisch, waren het soms gewoon stereotypen zoals “ah, je bent Japans, wat is je favoriete manga?” Ik ben niet eens een fan van manga, so whatever.

“Ik weet nog dat we eens in Plopsaland waren, aan de kust, en de hotelmanager wou ons niet binnenlaten omdat mijn vader ‘niet van hier’ was.”

Dus meer stereotypes dan ronduit racisme?
Ja… Ah nee, ik weet nog dat we eens in Plopsaland waren, aan de kust, en de hotelmanager wou ons niet binnenlaten omdat mijn vader “niet van hier” was. Zonder enig geldig excuus. Dat was best triest. Maar over het algemeen is het meestal een misplaatste nieuwsgierigheid. Ik denk dat dat iets te maken heeft met het feit dat we hier niet echt Aziatische rolmodellen hebben in de media hier in België. Neem tv bijvoorbeeld, ik ben niet gek, je ziet gewoon nooit echt Aziatische mensen op tv. Na alle haat die mensen op hun kap kregen door corona en de misinformatie over Aziatische mensen, hebben velen dat proberen tegen te gaan door ze meer zichtbaar te maken… Maar ik denk dat België en Vlaanderen die boot gemist heeft.

Heb je ooit last gehad van fetisjisering als Aziatische vrouw?
Bedoel je sexueel? Niet zo veel, maar ik herinner me wel een paar opmerking over seksuele onderdanigheid bij Aziatische vrouwen. Dat heb ik een stuk of twee keer gehoord, niet noodzakelijk over mezelf, maar ja, het is al gebeurd. Het eerste instinct dat je hebt is om te zeggen “je hebt geen recht om zo’n dingen over me te zeggen, viezerik.” Nu ben ik oud genoeg om te weten hoe ik daarop kan reageren, maar lang was mijn eerste gedachte “hoe ga ik om met dit soort agressie?” Later nog dacht ik “Fuck, ik had beter een grof antwoord gehad, agressiever.”

Het is mooi om te zien hoe we vandaag meer bewust zijn aan het worden over seksisme, racisme … we zijn meer open. Het geeft me de ruimte om mezelf te leren kennen, te begrijpen wat er in het verleden gebeurd is, om dingen die fout waren te herdefiniëren en wat ik zonder te weten probeerde te vermijden. 

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.