FYI.

This story is over 5 years old.

Stuff

Is het slecht om op te groeien als enig kind?

Groeien enige kinderen echt op tot egoïstische verwende nesten?

Je hebt vast wel eens van de een of andere variant van het "enig kind syndroom" gehoord. Kinderen zonder broers of zusjes zouden zoveel aandacht van hun ouders krijgen dat ze opgroeien tot onuitstaanbare, veeleisende volwassenen. Denk aan Angeliekje uit Rugrats, het verwende drie jaar oude enig kind, dat geheel volgens het uitgemolken stereotype opgroeide tot een aandachtzoekend, megalomaan kreng.

Advertentie

In China is deze theorie ook wijdverspreid, en staan de kinderen die geboren werden onder de éénkindpolitiek bekend als een generatie van zelfingenomen kinderen, "de kleine keizers."

Enerzijds lijkt het overdreven om iemands gehele psychologische profiel te baseren op één factor. Anderzijds is het wetenschappelijk bewezen dat zelfs de hoeveelheid woorden die je voor je derde levensjaar hoort een significant effect kan hebben op hoe je je ontwikkelt, dus opgroeien zonder broers en zussen moet wel wat met je doen, toch?

Om feiten van fictie te scheiden spraken we twee experts: Dr. Toni Falbo van de Universiteit van Texas, een van 's werelds meest vooraanstaande onderzoekers van enig-kind-zijn, en Dr. Carl Pickhardt, een therapeut met jarenlange ervaring die er meerdere boeken over schreef.

VICE: Laten we bij de bron beginnen: worden enige kinderen anders opgevoed?
Carl Pickhardt: Ouders van enige kinderen hebben maar één kans om een goede ouder te zijn, dus doen ze extra hard hun best om het goed te doen. Dit zorgt er tegelijkertijd weer voor dat het kind – door de hechting aan de ouders – de ouders erg graag trots en blij wil maken. Het is dus vaak een iets minder ontspannen gezinssituatie.

Toni Falbo: Veel eenkindgezinnen ontstaan per ongeluk, of uit heersende normen die voorschrijven dat je pas echt getrouwd bent als je een kind hebt. Zulke kinderen worden vaak naar internaten en dergelijke gestuurd door ongeïnteresseerde ouders, maar dit gebeurt vooral buiten de westerse wereld.

Advertentie

Maar als enig kind krijg je normaal toch juist vaak meer aandacht dan wanneer je die aandacht moet delen?
Pickhardt: Het enig kind krijgt de volledige sociale, emotionele en materiële aandacht die de ouders te bieden hebben. Dat betekent enerzijds dat je niets hoeft te delen en minder snel iets tekort komt, maar tegelijkertijd moet je ook alles wat je ouders met zich meebrengen in je eentje aankunnen.

En je onderzoek heeft uitgewezen dat dit goed is voor het kind, toch? Dat ze meer zelfvertrouwen hebben?
Falbo: Ze scoren inderdaad significant hoger qua zelfvertrouwen, maar in de realiteit is er geen groot verschil. En bovendien gaat het om gemiddelden - er zijn ook enige kinderen met een laag zelfvertrouwen.

Hoe is dit verschil te verklaren?
Pickhardt: Ze groeien in zekere zin op met volwassenen. Zo raken ze eraan gewend om te gaan met andere volwassenen en autoriteiten, en zien ze zichzelf in mindere mate als ondergeschikt. Hoe weten we dit?
Falbo: Er is sterk anekdotisch bewijs voor. Uit onderzoek onder leraren bleek dat enige kinderen zich beter op hun gemak voelden in de omgang met docenten dan kinderen uit grotere gezinnen.

Ze gaan dus meer met volwassenen om. Leren ze dan ook sneller vloeken?
Falbo: Haha, dat weet ik niet, daar heb ik geen onderzoek naar gedaan. Vraag het wat mensen op een forum voor ouders, en zie wat zij te zeggen hebben. Laat me weten wat je ontdekt!

Advertentie

Tot nu toe klinkt het niet verkeerd, zijn er ook mindere kanten?
Pickhardt: Het nadeel is dat ze strenger voor zichzelf zijn, omdat ze zichzelf sterker als gelijke van hun ouders zien. Dan houden ze zich aan een vergelijkbare standaard, en hebben ze het idee dat ze de dingen die hun ouders doen, ook moeten kunnen. Hierdoor pushen ze zichzelf dus vrij sterk. Als je slechts één kind hebt, hoef je het vaak minder aan te sporen dingen te doen, dat doen ze zelf al.

Is dit slecht voor ze?
Pickhardt: Het kan negatieve gevolgen hebben als dingen minder goed gaan dan ze hopen. Ze kunnen ook wat bezitterig zijn, zowel wat betreft materiële eigendommen als privacy en tijd voor zichzelf. Ze kunnen iets te zeker van hun zaak zijn, en hebben het gevoel dat ze weten wat wel en niet klopt. In relaties zijn ze vervolgens minder vaardig in het oplossen van conflicten, omdat ze daar simpelweg weinig ervaring mee hebben.

Mensen noemen ze vaak verwend, omdat hun ouders meer spullen kunnen veroorloven voor één kind dan voor een grote kinderschare. Klopt dit?
Pickhardt: Waardevolle bezittingen kunnen erg belangrijk voor ze zijn, omdat ze geen broertjes of zusjes hebben om zich aan te hechten.

Falbo: Misschien dat zoiets in een psychotherapiesessie als probleem naar boven komt, maar ik zie het niet als een eigenschap van enige kinderen in het algemeen. Ze kunnen juist ook minder bezitterig zijn omdat ze zich nooit zorgen hoefden te maken dat iemand dingen van ze ging afpakken, en omdat hun ouders zich meer kunnen veroorloven.

En hoe zit het met het vooroordeel dat ze altijd hun eigen zin willen?
Pickhardt: In groepjes op school zul je vaak zien dat de leider een enig kind is. Dit komt doordat ze niet graag afhankelijk zijn van anderen, dus leiden ze liever zodat ze een prestatieniveau kunnen bereiken waar ze zich prettig bij voelen. Volgens je onderzoek zijn ze succesvoller op school, toch?
Falbo: Het verschil wordt groter naarmate ze ouder worden. Maar dit heeft waarschijnlijk veel te maken met hoeveel geld het kost om de studie van meerdere kinderen te betalen; als je slechts één kind hebt is de kans groter dat het lang kan studeren. Hierdoor zijn ze gemiddeld dus iets hoger opgeleid.

Gaat dat ook zo in hun loopbaan?
Pickhardt: Wat je dan weer ziet is dat ze moeten wennen aan het delen, samenwerken en sluiten van compromissen, vaardigheden die voor veel banen belangrijk zijn.

Hebben enige kinderen het moeilijker in relaties?
Ze zijn vaak niet echt groepsdieren, maar meer geneigd om een paar hele goede vriendschappen op te bouwen. Daarnaast gebruiken mensen het soms als excuus, dat ze opgegroeid zijn als enig kind. Als ze zich ergens zorgen om maken of ze worden aangesproken op hun gedrag, dan spelen ze die kaart soms: "ja, ik ben enig kind, wat had je verwacht?". Ik heb veel cliënten gehad die met iemand getrouwd waren die dat steeds als excuus bleef gebruiken. Daar moet je korte metten mee maken – je bent geen kind meer, en woont niet meer bij je ouders.

Like als de wiedeweerga VICE Nederland om niks te missen van alles wat we maken: