Betekent het einde van Opstelten ook een einde van zijn wietbeleid?

Ongeveer iedereen op het Nederlandse internet highfivede elkaar gisterenavond. Ivo Opstelten, de belichaming van de snoeiharde strijd tegen softdrugs in Nederland, was opgestapt. Uiteindelijk werd niet zijn gemompel over jihadisten of zijn griezelige veiligheidsbeleid hem fataal, maar een deal die zijn collega Fred Teeven ooit had gemaakt met een hasjhandelaar, wat best ironisch is.

Wat betekent het vetrekken van Opstelten voor de strijd tegen wiet en hasj? "Bij het VOC-kantoor in Eindhoven hangt vanavond en morgen de vlag uit," schrijft de VOC, de vereniging die strijdt voor de opheffing van het cannabisverbod op haar website. "De weg is nu vrij naar verdere regulering van cannabis, ten behoeve van de coffeeshops, ten behoeve van de kleine thuisteler en ten behoeve van de Cannabis Social Clubs."

Ik wil het feestje niet verpesten, maar zo ver is het nog lang niet. Om te zien of de strijd tegen wiet te lijden zou hebben onder het vertrek van Opstelten, belde ik met de woordvoerder van de burgemeester van Tilburg. De burgemeester is de voorzitter van de Taskforce Brabant Zeeland, die als doel heeft om wietteelt te bestrijden in het zuiden van het land. Ivo Opstelten steunde deze taskforce met zo'n beetje alles wat hij in zich had.

In een moeizaam gesprek met zijn woordvoerder kreeg ik te horen: "Dat is op dit moment niet aan de orde. Het werkt als volgt: in Den Haag wordt het beleid gemaakt. Jij wil een dag nadat een minister is opgestapt weten of de burgemeester hier bang is of hij een medestrijder verliest. Ik snap die vraag niet. Het kabinet heeft een beleid uitgezet – niet de minister in zijn eentje. Als je wil weten of er iets aan het kabinetsbeleid verandert, moet je dat misschien eens aan de andere regeringspartij vragen."

Dat deed ik, maar ook de PvdA wil niet speculeren over wat er wel of niet gaat gebeuren de komende tijd: "Er is gewoon een meerderheid in de kamer die tegen regulering is," zegt de woordvoerder van Marith Rebel, die de debatten met Opstelten over het beleid voerde. "Zolang dat het geval is, verandert er niets."

D66 is de enige grote partij die van de regulering een speerpunt heeft gemaakt, door vlak voor de verkiezingen een wet in te dienen voor de regulering van de teelt. "Opstelten hield het bijna altijd in eigen persoon tegen. Er liggen nu kansen," zei Pechtold tegen RTL Z.

Sinds Opstelten minister werd is het wietbeleid in Nederland aangescherpt. We maakten daar deze documentaire over

Dat zou dan allemaal moeten gebeuren onder Opsteltens opvolger, die ook van de VVD komt. Een waarschijnlijke kandidaat voor die functie is kamerlid Ard van der Steur. Hij werd eerder in de Telegraaf al eens genoemd voor de functie, en verdedigde de laatste jaren het gedoogbeleid namens de VVD: "Er zijn partijen die voor wiet zijn, er zijn partijen die tegen wiet zijn en de VVD is voor het gedoogbeleid. Zo eenvoudig kan het zijn. Wij steunen dan ook het beleid van de minister," zo zei hij vorig jaar tijdens een nogal vermakelijk algemeen overleg over het wietbeleid, waarbij hij alle linkse partijen flink kwaad wist te krijgen.

Voor Van der Steur is het duidelijk: wiet is bij wet verboden. Wetten voer je uit, anders moet je ze niet maken. De VVD is tegen regulering, want de leden van de VVD hebben dat zo bepaald. Als je het daar niet mee eens bent, moet je lid worden van de VVD en meestemmen voor een ander beleid.

Ik heb hem ooit eens opgezocht bij een debat in de Tweede Kamer. Ik vond dat hij scherp uit de hoek kwam en hartelijk was tegen de coffeeshophouders in Haarlem. Haarlemse shops hebben samen een keurmerk opgesteld voor goede coffeeshops en dat juichte hij van harte toe.

Van der Steur laat in elk debat zien hoe de VVD de sleutel is tot het hele cannabisbeleid. Op dit moment is iedereen, van D66 tot de meest linkse partijen, klaar voor regulering, terwijl PVV, CDA, ChristenUnie en SGP juist alles willen verbieden. De VVD in de Tweede Kamer hangt er tussenin met hun steun voor het gedoogbeleid, ondanks dat die opvatting helemaal niet breed gedragen wordt: 57% van de VVD-stemmers was vorig jaar vóór regulering van de wietteelt. Ook de JOVD, de jongerenafdeling van de VVD, is voor regulering, net als verschillende VVD-fracties in gemeenteraden.

18 maart zijn de verkiezingen voor de Provinciale Staten, die bepalen wie er in de Eerste Kamer komen. Volgens de peilingen krijgen partijen die op dit moment tegen regulering zijn nog altijd een meerderheid, ook al is een meerderheid van de Nederlanders vóór.

Er kan dus alleen een grote omslag in het wietbeleid komen als de hele VVD officieel van mening verandert. Wel zou het Openbaar Ministerie het in de tussentijd misschien een klein beetje rustiger aan kunnen doen met alles wat met wiet te maken heeft. Hoe dan ook, voor het zover is is het wachten op het eerste debat hierover met de nieuwe minister die over het wietbeleid gaat.