In Ghana worden mensen begraven in dure grafkisten in de vorm van bierflesjes of kreeften

De ‘Ga’, een Ghanese stam, vinden het leuk om elkaar in opvallende kisten te begraven. Wat ze doen is een kist ontwerpen die symbool staat voor het leven van de dode. En dan wordt het niet zomaar een klungelig handvaardigheidprojectje dat vergelijkbaar is met de surprises die wij voor elkaar maken met Sinterklaas, maar een echt prachtige, geraffineerd ontworpen grafkist waar heel veel tijd en moeite in gaat zitten. Ik loop momenteel stage bij een basisschool in Accra en sprak met Seyram Anaglo Kofi, die de kunst van het doodskistversieren onder de knie probeert te krijgen.

VICE: Wat is de gedachte achter de kisten?

Seyram: Dat je professie, passie of werk op het moment dat je overlijdt wordt doorgevoerd in het ontwerp van je laatste rustplek.

Staat de grafkist symbool voor wat iemand als zelfbeeld heeft?

Het heeft niet zozeer iets te maken met wat je bereikt hebt. Meer iets waar je bekend om staat. Het symbool van de grafkist die de overleden persoon krijgt is niet iets wat hij zelf mag uitzoeken als hij de kans krijgt. Het is iets wat de nabestaanden kiezen op basis van hoe ze de persoon herinneren. Begrafenissen zijn een tijd van rouw, maar ook om het leven te vieren. De Ga geloven dat wanneer hun geliefden sterven, ze verhuizen naar een ander leven, en ze zorgen ervoor dat ze dit doen in stijl. Zij eren hun doden met felgekleurde doodskisten die de manier waarop ze leefden vertegenwoordigen. Bijvoorbeeld een auto als ze een taxichauffeur waren, een vis als het een visser was (of een kreeft, mochten ze specifiek op een soort vissen), of een naaimachine voor een naaister. Ze kunnen ook symbool staan voor waar mensen ze aan herkenden, zoals een flesje bier of een sigaret.

Hoe lang worden kisten al op deze manier gemaakt?

Het begon ergens rond 1919. Stamhoofden van de Ga-stam uit Accra, de hoofdstad van Ghana, werden in aparte kisten begraven. Het duurde niet lang voordat deze custom doodskisten niet meer exclusief voor de stamhoofden waren. In de jaren veertig werden er voor het eerst custom doodskisten voor gewone mensen gemaakt.

Wat is de raarste kist die je ooit hebt gezien?

Dat was waarschijnlijk een uzi. Die was voor een militair, die na een aantal onderscheidingen vond dat hij meer verdiende dan zijn standaard dienstwapen, een AK-47. Hij kreeg uiteindelijk een uzi van de staat. Die bewaarde hij in zijn nachtkastje om zijn familie te beschermen. Op de dag dat hij uiteindelijk overleed aan hartfalen kwamen ze erachter dat hij het wapen onschadelijk had gemaakt, en het alleen als dreiging gebruikte. Dus dat werd een uzi-kist.

Sparen mensen hier lang voor?

De prijs voor een doodskist voor een gemiddeld Ghanees ligt rond de 500/600 cedi [ongeveer 200/250 euro]. Hoe lang ze hiervoor moeten sparen ligt natuurlijk aan de situatie van de persoon of van de stam. Als één persoon hier voor moet sparen, dan kan het zo een jaar duren, aangezien een gemiddeld salaris 150 cedi per maand is. En de kosten van huur, voeding, stroom, water en gas liggen erg hoog. Dus als de familie nog moet sparen, wordt de dode in de tussentijd in een vriescel gestopt.

Gewoon in de kelder?

Ja, een gemiddeld persoon ligt tussen de drie à vier maanden in de vriescel voordat de begrafenis plaatsvindt. Dan hebben ze ook de tijd om het feest te organiseren. Je mag namelijk vrienden van vrienden uitnodigen en kennissen van kennissen, dus je kunt op een gemiddelde Ghanese begrafenis honderden mensen verwachten. Ook duurt het gemiddeld drie dagen lang. Deze drie dagen moet iedereen van eten en drinken worden voorzien. Voor de familie is dit het echter allemaal waard. Zij maken zich dan ook meer druk om wat voor object ze uit willen beelden op de kist van de dode dan om wat het allemaal gaat kosten.