Op visite bij een Amsterdamse GHB-producent

GHB is al een flinke tijd populair, en die populariteit is niet aan het dalen. Tenminste, als je afgaat op het aantal keren dat het mis gaat – GHB is volgens dit rapport minder schadelijk dan alcohol en tabak, maar je kunt makkelijk out gaan als je een iets te grote dosering neemt, en bovendien kun je stevig aan het spul verslaafd raken. Afgelopen jaar bracht een onderzoek van het Trimbos naar buiten dat het aantal patiënten dat op de EHBO-posten onder invloed van GHB was, met 40 procent is gestegen tussen 2009 en 2014. Begin dit jaar werd er een speciaal landelijk expertteam in het leven geroepen, om problemen aan te pakken rondom deze goedkope en makkelijk thuis te maken drug.

Ik besloot om eens op visite te gaan bij een GHB-producent, om te peilen hoe zijn zaakjes ervoor staan, hoe zijn klantenkring eruitziet, en of er wat is veranderd de laatste tijd, sinds ook de politiek heeft ontdekt dat GHB populair is.

Eenmaal aangekomen in een buitenwijk van Amsterdam, waar de GHB-maker samen met een drugskoerier samenwoont, heetten de twee twintigers mij welkom. "We hebben ook nog een masker voor je gehaald, voor als we straks gaan koken" zei de GHB-producent. Je verwacht bij dit soort praktijken misschien louche types, maar het bleken in principe twee studenten te zijn die wat bij proberen te verdienen.

VICE: Wanneer ben je begonnen met het produceren van GHB?
GHB-producent*: Ik ben er drie jaar geleden mee begonnen. Een dealer die het al produceerde had er zelf geen zin meer in en vroeg of ik het wilde overnemen. Bij hem thuis in de badkamer leerde hij me hoe het moest. Het was eigenlijk best gezellig. Waarom ben je daarop ingegaan?
Ik verkocht in die tijd zelf ook drugs en vond het wel interessant. Hoe kwam je in die drugswereld terecht dan?
Mijn vrienden haalden altijd drugs via mij, omdat ik een dealer kende en me in drugs had verdiept, waardoor ik informatie kon geven over hoe ze drugs moesten gebruiken, bijvoorbeeld. Op een gegeven moment haalde ik een enorme hoeveelheid drugs bij die dealer – voor mijzelf en voor mijn vrienden – en ik was er steeds meer tijd aan kwijt. Uiteindelijk stelde die dealer voor dat ik zelf ging verkopen. Hij gaf me allerlei soorten drugs op de pof die ik later aan hem afbetaalde. Hoe produceer je GHB?
In principe heb je drie basisingrediënten nodig: GBL, dat tegenwoordig illegaal is; natriumhydroxide oftewel gootsteenontstopper, dat je gewoon in de supermarkt kunt kopen; en als laatst gedemineraliseerd water, dat je ook in de supermarkt kunt kopen. Dat wordt vaak voor auto-accu's gebruikt.

Hoe kom je aan GBL als dat illegaal is?
Vroeger kon je het gewoon in de bouwmarkt als velgenreiniger kopen. Het werd ook gebruikt om graffiti te verwijderen. In veel Europese landen was het al illegaal, maar pas in 2012 is het in Nederland op de lijst van de Opiumwet geplaatst. Je kon het tot een jaar geleden nog gewoon online kopen, maar ook dat kan niet meer. Schoonmaakbedrijven en autohandelaren kunnen er wel nog aan komen, en sommigen verkopen dat dan weer door. De prijs is tegenwoordig ook verdubbeld. Het is nog steeds een relatief goedkope drug, maar vroeger kostte het echt niks. Is het ooit misgegaan?
Jawel, toen ik laatst dertig liter ging maken kwam een vriendin me helpen. Ze pakte de verkeerde jerrycan, met GBL – de pure vorm – in plaats van GHB. Toen waren de verhoudingen helemaal fout, en toen moest ik het dus weggooien. Verder is het nooit misgegaan.

Oké, en de rest koop je dus bij de supermarkt. Hebben caissières of filiaalmanagers niks door als je die combinatie constant in grote hoeveelheden koopt?
Nee, die caissières zijn best naïef, die hebben dat niet door, aangezien ze niet weten hoe je GHB maakt. Ik denk eerder dat ze denken van: oh, die heeft zeker een grote schoonmaakbeurt gepland. Ik vraag wel altijd om het bonnetje, dan denken ze vaak dat je het gaat declareren en dus nodig hebt voor je werk of zo.

Gebruikte je al GHB toen je het ging produceren?
Nee, ik ben best wel voorzichtig in het begin met nieuwe drugs. Pas een half jaar nadat ik begon met produceren ging ik het zelf uitproberen. Dat is ongeveer twee jaar geleden. Wat is je eigen ervaring met het spul?
De eerste paar keer merkte ik er niet per se heel veel van, omdat ik te weinig nam. Je moet het goed doseren. Een half jaar later heb ik het nog een keer in de goede dosering genomen en vond ik het heel chill. Bij pillen krijg je altijd een dip en ga je raar doen met je kaken en zo. Wat dat betreft vind ik dat G best een subtiele drug is: mensen merken niet per se dat je het hebt gebruikt en het duurt maar twee uurtjes. En je krijgt er geen kater van. Is het nooit misgegaan?
Jawel. Na een tijdje word je wat makkelijker in de dosering en let je niet op de tijd en ga je sneller bijnemen. Toen is het wel een aantal keer niet goed gegaan. Twee keer ging het faliekant mis. Eén keer was op Ruigoord, toen ik daar al een paar dagen was en had lopen trippen op LSD. Daarna was ik best moe en ik dacht dat een buisje me wel goed zou doen. Ik had alleen geen buisje, dus toen heb ik het met een dopje gedoseerd. Dat bleek te veel te zijn en ik ging out. Toen hebben anderen de ambulance gebeld en werd ik wakker in het ziekenhuis.

Hoe reageerden ze in het ziekenhuis?
Nou, ik kreeg een preek dat het niet leuk was voor mezelf en de mensen die er werkten. Ze zeiden dat ik bijna dood was en dat soort dingen; maar zo voelde het niet. Ik voelde me eigenlijk heel energiek en goed.
Koerier: Maar dat is heel logisch. Het ding bij een GHB-coma is dat je direct in je remslaap komt, de fase die je normaal gesproken pas na drie uur slaap bereikt. Dus als je een g-slaapje doet dan voelt het alsof je acht uur geslapen hebt. Daarom worden mensen nadat ze out gaan ook super energiek wakker.
GHB-producent: Ja, ik was mega energiek, en ben toen nog naar een after gegaan.

Jeetje.
Ja, misschien was dat wat naïef. Hoe dan ook, ik had alleen een broek aan, want bij Ruigoord was een soort hippie-feestje. Ik ben toen met zo'n lang ziekenhuisshirt – dat ze ook bij operaties gebruiken – aan op pad gegaan. Ik mocht in het ziekenhuis even op een computer om mijn vrienden te contacteren, want ik had mijn spullen en kleding nodig en zij waren op een after dus ging ik daarheen. Oké, en die tweede keer?
Ik was bij een vriendin en gebruikte het die keer voor de seks, want je durft dan iets meer dan normaal. Nadat we klaar waren had ik het vreselijk warm, dus toen ben ik in m'n boxershort op het balkon gaan staan om af te koelen. Alleen, toen viel de tussendeur dicht, waardoor ik was buitengesloten. Dus ben ik – super high – naar beneden geklommen. Eenmaal beneden kon ik me niet meer herinneren welk huisnummer het nou was. Toen ben ik maar op de stoep gaan zitten en in slaap gevallen. Het volgende moment stond de politie daar met een deken. Ze vertelden me dat ik wel dood had kunnen zijn.

En toen?
Het was toen winter, en toen ze me vertelden dat ik dood had kunnen zijn reageerde ik heel laconiek, iets in de trant van: "Ja boeie, laat me gewoon met rust." Ze dachten dat ik suïcidaal was en namen me mee naar het bureau. Ik moest een cel in en ze haalden er een dokter van de GGD bij. Na vier uur werd ik super boos, ik had niks crimineels gedaan, ik verveelde me dood en ik wilde roken. Ik kreeg twee opties: of ik ging met die dokter mee naar een Jellinekkliniek, of ik moest nog langer in de cel blijven. Dus besloot ik maar naar de kliniek te gaan.

Wat zeiden ze daar?
Ze gaven me eerst kalmeringsmiddelen en daarna moest ik op gesprek. Maar mijn drugsmisbruik was niet structureel en zij zagen het als een incident. Dus mocht ik daarna weer gaan. Ben je toen met GHB gestopt?
Ik ben een paar weken gestopt – ook omdat mijn vrienden door dit incident wilden dat ik ermee ophield. Nu gebruik ik het gewoon af en toe voor recreatief gebruik en gaat het nooit meer mis. Sommigen noemen GHB de heroïne van deze generatie. Denk jij dat GHB gevaarlijker is dan andere drugs?
Nee, ik denk alleen dat het bij GHB meer opvalt als je het misbruikt, omdat je dan out gaat. Er staan massaal mensen op de pillen raar te doen met hun kaken, maar dat is wel sociaal geaccepteerd. Voor recreatief gebruik is GHB – als je het goed doseert – wel veilig, denk ik. Het gevaar zit hem erin dat je er afhankelijk van kan worden, omdat het een lichaamseigen stof is. Volgens mij zijn er meer alcoholverslaafden dan GHB-verslaafden – je kan in principe overal slecht mee omgaan.

In veel media lees je dat er nog steeds een toename is in gebruik. Merk jij dat ook?
Koerier: Ja absoluut. Ik zie veel meer mensen buisjes tikken dan voorheen, en je ziet het nu in veel meer scenes terug.

Wie zijn je klanten?
Uiteenlopende types. Het wordt sowieso veel op afters gedaan en in de gayscene is het ook populair. Het wordt zelfs via Grindr verkocht. Daarnaast heb je het standaard type raver, die naar de Trouw ging. In de techno- en housescene zie ik het op dit moment veel terug. Het is een drug waardoor je als je moe bent weer een tijd door kunt gaan, dus veel ravers zijn er wel bekend mee.

Hoeveel produceer je ongeveer en hoeveel levert het op?
Ik produceer ongeveer 45 liter per maand, wat ik aan ongeveer 50 mensen per maand verkoop. Een liter kost rond de 80 euro.

Wat zou je doen als je merkt dat een klant verslaafd (aan het worden) is en je constant belt voor GHB?
Het ding is, als iemand echt GHB-verslaafd is, dan hebben ze het ook écht nodig. Als je er elke dag aan zit is het gevaarlijk om er abrupt mee te stoppen. Dus ja, als het mensen zijn die ik ken dan zou ik wel zeggen dat ze niet goed bezig zijn, maar bij andere klanten zou ik het blijven verkopen; ze komen er toch wel aan.

* Om begrijpelijke redenen heb ik geen voor- en achternamen opgeschreven.