Image: Westend61 / Getty Images
Een man met wit masker ligt op z'n zij, op een betonnen verhoging.
Dating

Doen alsof je in therapie zit om zo vrouwen te regelen? Doe maar niet

Als blijkt dat je geen idee hebt wat 'aan jezelf werken' is, komen we daar toch wel achter.

Emily Wester was enorm onder de indruk toen de gast waarmee ze op date was zichzelf openstelde en vertelde over zijn ervaringen met therapie. Het klikte tussen de twee, er volgden meer dates en uiteindelijk begon de 32-jarige projectmanager zelfs wat te voelen voor de man. Ze kregen uiteindelijk een relatie. Jaren later bleek dat hij een ‘gigantische cokeverslaving’ had en dat hij z’n ervaring met therapie onwijs had overdreven. “Hij was doorverwezen voor zes sessies en is uiteindelijk maar naar twee geweest,” zegt ze.

Advertentie

Ze gingen door met hun relatie maar toen de boel verslechterde tijdens de lockdown, haalde Wester - die zelf wél in therapie zat - haar vriend over om toch eens met een professional te gaan praten. “Het was overduidelijk dat hij daar weinig los liet want hij kwam vervolgens terug om mij te vertellen ‘oh ze zeiden dat ik helemaal geen therapie nodig heb’,” zegt ze. “We hebben het over een man die nog steeds met een cokeverslaving kampt en met jeugdtrauma’s rondloopt. Niemand zou zeggen dat hij geen therapie nodig heeft als hij eerlijk zou vertellen wat er aan de hand was.”

Tuurlijk, je kan niemand dwingen om in therapie te gaan wanneer ze er niet klaar voor zijn en Wester zegt absoluut niet te onderschatten hoe moeilijk het voor hem moest zijn geweest. Maar zijn gebrek aan eerlijkheid zorgde ervoor dat zij in een situatie kwam die ze had kunnen ontwijken. “Als hij eerlijk was geweest en niet zo goed was geweest in het doen alsof hij een bepaald soort persoon was, was ik überhaupt niet in die relatie terecht gekomen.”

Het is dit soort gedrag dat al een tijdje wordt besproken op social media en in groepschats. “Ik ben zojuist op de ergste date van m’n leven geweest met een man die claimde ‘therapie te hebben uitgespeeld’”, schreef een twitteraar. “Het zijn de mannen die je vertellen dat ze van hun psycholoog hebben gehoord dat het heel goed met ze gaat waar je voor uit moet kijken,” schrijft een ander. “Wat ze daar eigenlijk mee bedoelen is dat ze willen dat jij hun therapeut gaat spelen. Ze hebben nog niet helemaal uitgevogeld hoe ze dat goed uit moeten leggen”, schrijft een derde. De lijst is eindeloos.

Advertentie

We noemen het ‘therapie-baiten’, ook wel het culturele fenomeen van mensen (voornamelijk mannen, laten we wel wezen) die hun ervaring met therapie overdrijven en misbruiken als een manier om gevoelig over te komen. Hiermee krijgen ze onze benen natuurlijk meteen aan het trillen. In het ene geval overdrijft de schuldige hoeveel therapie hij heeft gehad en in andere gevallen schermt de man met bepaalde termen uit het therapie-taaltje om indruk op ons te maken. In extreme gevallen liegen ze en zijn ze überhaupt nooit naar therapie gegaan.

Natuurlijk #notallmen enzo, maar het pijnlijke Instagramaccount @beam_me_up_softboi staat vol met voorbeelden van mannen die therapie misbruiken om vrouwen te regelen. Voor veel mannen houdt therapie in dat je werkt aan jezelf en oprechte verandering wilt, maar voor anderen kan het juist een performatieve manier zijn om een wit voetje te halen bij vrouwen. Of zoals een twitteraar het zei: “Heterovrouwen hebben eigenhandig verklapt wat wij zien als zogeheten groene vlaggen en mannen zijn slinks genoeg geweest om hun hele persoonlijkheid daaromheen te bouwen.”

Net als het beschuldigen van iemand die volgens jou doet aan ‘queer-baiting’ - profiteren van jezelf queer esthetiek aanmeten zonder zelf daadwerkelijk queer te zijn - is het heel moeilijk om iemand aan te spreken op dit gedrag.

“Therapie blijft een onwijs gestigmatiseerd onderwerp onder veel mensen,” zegt Dr Ramani Durvasula, klinisch psycholoog en schrijver van het boek Should I Stay or Should I Go, wanneer ik haar vraag hoe therapie-baiting een ding is geworden. “Het is dankzij social media veel normaler geworden om te praten over je mentale gezondheid.” Durvasula benadrukt hoe geweldig dit is voor mensen die oprecht open zijn over hun mentale gezondheid, maar wijst ook op de problemen die de kop op kunnen steken wanneer mensen therapie als virtue signalling gaan gebruiken. Virtue signalling is het etaleren of pochen met deugdzaamheid of positieve kenmerken die je eigenlijk niet of nauwelijks bezit. “Door te zeggen, ‘hey, kijk eens hoe goed ontwikkeld ik ben, kijk eens hoe ik omga met mijn issues’. En nog erger, als het als een zwaar parfum wordt gebruikt om de geur van manipulatief gedrag te maskeren; terwijl hoe ze communiceren ronduit oncomfortabel of vervelend is.”

Advertentie
A Black, attractive young man wearing a blue shirt and camel-coloured trousers sits in a chair opposite a therapist during a therapy session.

Image: SDI Productions / Getty Images

Het is niet heel moeilijk om terug te rekenen hoe we in deze puinhoop zijn beland. Het is steeds normaler voor vrouwen om te roepen dat we alleen met mannen willen daten die in therapie zijn geweest. Afgelopen jaren hebben we ons petje af gedaan voor ‘therapised kings’ zoals Pete Davidson die zo open was over de behandeling die hij kreeg voor zijn borderline. In 2020 was het Paul Mescals vertolking van een man die worstelt met z’n mentale gezondheid in Normal People die weer even liet zien hoe belangrijk therapie nou is. Zoals het hoort overigens, als je kijkt naar het onderzoek van Priori waaruit blijkt dat zeventig procent van de mannen zegt dat ze last hebben gehad van symptomen die bij mentale ziektes horen en veertig procent zegt dat ze er nooit met iemand anders over hebben gesproken.

Volgens Hinge zou 83 procent van de Britse singles liever daten met iemand die in therapie zit en 81 procent van de Britse Hinge-gebruikers zegt dat ze eerder op een tweede date gaan met iemand die dat tijdens de eerste afspraak heeft vermeld. Voor vrouwen is dit logisch, gezien de emotionele arbeid die zij vaak steken in relaties met mannen die niet in therapie zijn geweest. Maar alleen omdat je in therapie bent geweest, wil dat niet zeggen dat je nu een goed mens bent met emmers vol zelfbewustzijn. 

Zoals Durvasula opmerkt: “Therapie geneest mensen niet zozeer, maar geeft ze de middelen om ermee om te gaan. Het is niet zoals wanneer je naar de dokter gaat voor bronchitis en ze je antibiotica geven.” Er zijn genoeg egoïstische mensen die in therapie hebben gezeten en hun problemen nog steeds niet hebben aangepakt. “We denken vaak: ‘Ze zijn in therapie, dus ze gaan de goede kant op,’” zegt Durvasula. “‘Als ik maar lang genoeg rondhang, worden dingen beter.’” Ze vergelijkt het met een tuin. “Je plant de zaadjes en denkt dat de bloemen zullen bloeien, maar met mensen is het niet helemaal hetzelfde. Als ze hun best niet doen, wacht je op veranderingen die misschien niet komen.” Met andere woorden, therapie op je dating checklist zetten gaat je niet opeens helpen bij het vinden van de man van je dromen.

Advertentie

Jen Kaarlo, een 38-jarige reisjournalist uit Londen, weet dit uit eigen ervaring. Ze dacht dat haar date lekker liep toen hij haar vertelde dat hij in therapie was en eraan werkte zich open te stellen - ondanks dat hij uit een familie kwam die niet over gevoelens sprak. Ze was onder de indruk, tot aan zijn reactie op haar opmerking dat ze geen contact meer had met haar verbaal gewelddadige opa. Haar date vertelde haar: “Vanuit mijn ervaring in therapie is het het beste om ze geen macht te geven, om ze niet te laten winnen.” Hij vertelde haar dat ze “erg gekwetst klonk door de situatie” en dat hij - ondanks haar protesten - kon zien dat ze veel problemen had. Hij stelde voor dat ze weer in therapie ging. 

“Hij vertelde me wat ik moest doen aan een situatie van vier decennia waar hij niets vanaf wist,” zegt Kaarlo. Het werd duidelijk dat hij therapie gebruikte om zijn superioriteitscomplex te voeden. Naarmate de date vorderde, herhaalde dit patroon zich keer op keer. Hij vertelde haar dat ze te veel last had van een vorige relatie, dat de manier waarop ze haar professionele carrière benaderde verkeerd was.

“Hij probeerde me af te schilderen als een gehavende, beschadigde vrouw,” zegt ze, “en dat pik ik niet.” Het ging zelfs zo ver dat een vrouw aan de tafel naast ons voorover leunde en tegen Kaarlo zei: “Als je wilt dat ik een stukje met je meeloop, heb je een ontsnappingsroute.” Ze stond op en vertrok terwijl de man praktisch midden in zijn zin zat. 

Advertentie

Het was niet de eerste keer dat Kaarlo’s date therapietaal gebruikte om haar te ondermijnen. In het afgelopen jaar kan ze zich een aantal soortgelijke gesprekken herinneren van mannen die hun ervaringen met therapie gebruiken om haar te kleineren. 

Dan zijn er nog de mensen die therapie gebruiken om hun slechte gedrag te goed te praten. Jess, een 32-jarige PR manager (die anoniem wil blijven, zoals anderen in dit stuk) heeft dit vele malen meegemaakt. Een man bracht een groot deel van hun eerste afspraakje door met het bespreken van zijn ervaring met therapie en meditatie. Een paar weken nadat ze elkaar zagen werd hij afstandelijk, negeerde haar telefoontjes en vertelde haar dat hij worstelde met zijn geestelijke gezondheid en dus niet zeker wist of hij haar nog wel kon zien. Misschien was dit waar. Of misschien is dit het nieuwe waterdichte excuus als je iemand gewoon niet voelt. 

Het probleem is dat als je een aardig persoon bent, de kans groot is dat je je een beetje ongemakkelijk voelt bij het ondervragen van het gebruik van therapie door mensen - daarom is het zo'n nuttig instrument om verantwoording te vermijden. “Het blijft een zeer kwetsbaar iets om toe te geven,” legt Durvasula uit. “We willen iemand niet aanspreken op iets wat met therapie te maken heeft, want dat zou respectloos zijn.” 

Er zijn echter een aantal dingen die erop wijzen dat iemand de therapie op een manipulatieve manier gebruikt. Het eerste, zegt Durvasula, is dat je geminimaliseerd wordt. “Ze kunnen dingen zeggen als ‘oh, jij begrijp dit toch niet, je bent niet in therapie geweest’.” Je kunt het gevoel hebben dat je ”behandeld” wordt, waarbij ze, in plaats van over zichzelf te praten, het gesprek steeds weer op jou richten. “Veel mensen zijn niet mindful als ze daten,” legt Ramani uit. “Na de date zullen ze zeggen: ’Ze waren zo geïnteresseerd in mij!’ maar je komt op jouw beurt niks over hen te weten - kijk uit voor dat patroon.” Iets anders waar je op moet letten is een groot verschil tussen acties en woorden. “Ze praten over de therapie die ze doen, maar ze zijn nog steeds verwend, arrogant en respectloos.” 

Dit gedrag wordt online zelden of nooit in verband gebracht met vrouwen die zich er schuldig aan maken, maar ook vrouwen kunnen therapie gebruiken. Barman Matt (28) uit Manchester ging een paar weken uit met een vrouw die zei dat ze in therapie was geweest, maar het voelde meer alsof ze therapie-taal gebruikte om haar zin te krijgen. “Ze werd zo boos als ik niet reageerde op sms’jes en was eigenlijk gewoon niet erg aardig. Alles leek mijn probleem te zijn en als ik tegengas gaf, was ik aan het ‘afbuigen’ of ’projecteren’. Het was vermoeiend,” legt Matt uit.

“Noem me nostalgisch, maar ik heb nooit zoveel slechte dates gehad als dit jaar,” verzucht Kaarlo aan het eind van ons telefoongesprek. Ze grapt dat ze liever teruggaat naar hoe het vroeger was, toen mannen nog slechter waren in het praten over hun emoties. “Maar serieus,” zegt Kaarlo, “als je in therapie bent om jezelf te verbeteren, probeer dan de middelen die je krijgt te gebruiken om te luisteren en wat zelfbewuster te zijn.”