Verhalen van jonge mensen bij de poorten van het aanmeldcentrum in Ter Apel

Er valt veel te lezen, te horen en te zien over de bedroevende situatie rondom het aanmeldcentrum in Ter Apel. Zoals dat het er al maanden overvol is, dat het centrum sinds mei de toestroom van gevluchte mensen niet meer aankan en dat er vanaf juli steeds meer mensen om die reden buiten bij de poort sliepen. Ook weten we dat er in de sporthal bij het aanmeldcentrum, dat door het ruimtegebrek gebruikt wordt als opvangplek, een drie maanden oude baby is overleden. Nadat Artsen zonder Grenzen vorige week besloot hulp te gaan verlenen (voor het eerst ooit in Nederland) vanwege de erbarmelijke leefomstandigheden, kondigde het kabinet afgelopen vrijdag aan maatregelen te gaan nemen om de opvang te verbeteren. Mensen werden in de loop van het weekend ondergebracht in pas geopende crisisnoodopvanglocaties op verschillende plekken in het land. Hierdoor sliep er maandagnacht voor het eerst sinds lange tijd niemand gedwongen buiten. 

Temidden van die eindeloze stroom aan ellendige informatie blijft het voor mij soms lastig om een beeld te vormen van de mensen om wie het allemaal gaat. Waar komen ze vandaan? Wat zijn hun problemen, hun dromen en hun redenen om naar Nederland te komen? Om hier een beter beeld van te krijgen liep ik afgelopen zaterdag, 27 augustus, een middag rond bij de tenten bij de poort, waar ik mensen vroeg naar hun verhaal.

Ik ben uit Nigeria vertrokken omdat daar de doodstraf staat op homoseksualiteit. Hoewel ik lang geprobeerd heb het te verbergen, merkte ik dat mensen om me heen mijn geaardheid begonnen te vermoeden. Omdat dit levensgevaarlijk is, ben ik eind 2016 zonder aankondiging vertrokken. Ik zat toen midden in mijn studie Mechanical Engineering. Vervolgens heb ik een half jaar vastgezeten in Libië. Je wordt daar vaak in de gevangenis gegooid als je zwart bent, ook al is er geen duidelijke reden voor. 

Toen ik na een half jaar weer vrijgelaten werd, ben ik met een boot naar Italië gegaan. Daar kwam ik in 2017 aan en ontmoette ik mijn huidige partner. We hebben sinds twee jaar een relatie. Hij is achtergebleven in Italië, omdat ik niet langer tijd met hem wilde doorbrengen op dat soort plekken. Als we samen zijn, worden we namelijk voortdurend uitgelachen, uitgescholden en lastiggevallen. Ook, of misschien wel juist, door andere mensen uit Nigeria. 

Ik hoop dat ik een verblijfsvergunning krijg, en ook dat dat niet heel lang duurt. Want ook al is het hier beter dan in Italië, ik voel me niet veilig in Ter Apel. Er zijn hier veel vluchtelingen die uit landen komen waar homoseksualiteit tegen de wet en ongewenst is. 

Gelukkig heb ik hier best wat mensen ontmoet die ook lhbtiq+ zijn. Met z’n allen proberen we onszelf veilig te houden. Maar dat is best lastig als je buiten slaapt en er weinig sociale controle is. Daarom raken we vaak alsnog in vechtpartijen verzeild. Ik weet op dit moment vrij weinig over hoe het ervoor staat met mijn aanvraag. Maar ik hoop dat het gaat lukken en dat mijn partner dan ook kan komen zodat we uiteindelijk samen op een veilige plek kunnen wonen. 

We zijn uit Colombia gevlucht omdat we te maken hadden met doodsbedreigingen. Dat is vanwege mijn vader: hij heeft een politieke functie en deed gewoon zijn werk. Maar dat betekende dat wij met de dood bedreigd werden. Dit was zo erg dat ik jarenlang het huis niet heb kunnen verlaten.

Uiteindelijk werd de dreiging zo groot dat we moesten vertrekken. Nederland leek ons een veilige keuze. We hopen dat we een verblijfsvergunning krijgen en dat we beveiligd worden, maar of dat gaat lukken, dat weten we natuurlijk niet. We hebben vannacht op een matje op de grond geslapen en het zou zomaar kunnen dat dit nog weken, of zelfs maanden gaat duren. Het liefst willen we hier een leven opbouwen. Ik zou graag Geologie gaan studeren, hoe sneller hoe beter. Ook zou ik graag weer gaan zwemmen. Ik ben een goede zwemmer en zwom als kind op professioneel niveau. Verder houd ik van gitaarspelen en lezen, in zowel Russisch, Engels als Spaans. 

Ik vind Nederland erg mooi en voel me hier veilig. Alleen is Ter Apel wel een uitzondering op die regel. We zijn bang. De situatie hier is vreselijk. Er zijn hier veel vechtpartijen, problemen en agressieve mensen. Maar er valt weinig aan te doen. We moeten het allemaal maar afwachten. 

Voordat ik vluchtte, verbouwde ik gewassen. Mijn vader stierf toen ik twaalf was en mijn moeder trouwde met een andere man. Toen begonnen de problemen. Mijn stiefvader dwong me met hem naar bed te gaan als mijn moeder aan het werk was. 

Uiteindelijk werd ik hierdoor zwanger van hem. Toen ik aan mijn moeder vertelde wat er aan de hand was, heeft mijn stiefvader me net zolang in mijn buik geslagen totdat ik een miskraam kreeg. Vervolgens heeft mijn stiefvader mijn moeder voor een keuze gesteld: of ik vertrek, of je dochter vertrekt. Mijn moeder heeft voor haar man gekozen en mij weggestuurd. Ik was toen zeventien. 

In de hoop op een beter leven ben ik begonnen aan een tocht naar Europa. Ik ben eerst met de boot naar Italië gegaan. Daar ontmoette ik de vader van mijn dochter. Maar twee maanden na haar geboorte, verliet hij me. Ondertussen werd ik voortdurend lastiggevallen door mannen. Dus besloot ik door te reizen. 

Ik heb voor Nederland gekozen omdat ik hoorde dat het hier veilig is voor vrouwen. En dat klopt. Sinds ik hier twee maanden geleden aankwam, heeft niemand me nog lastig gevallen. Maar het probleem is dat ik door alles wat er is gebeurd, eigenlijk niet meer wil leven. Mijn moeder wil me niet meer en mijn vader is dood. Dat maakt me voortdurend heel erg verdrietig. Je kunt wel stellen dat ik psychische problemen heb. Ik heb nog geen intake gehad met IND: dat is de eerste stap in de asielprocedure. Maar ik hoop op een goede afloop. Mijn grootste droom is om te gaan studeren, dat wilde mijn vader namelijk altijd voor me.

Ik ben negen maanden geleden via Italië in Nederland aangekomen. Ik ben een Ahmadi-moslim: een minderheid in Pakistan. Ahmadi-moslims worden in veel landen mishandeld of vermoord vanwege hun geloof, dat op sommige punten van de hoofdstromingen in de Islam afwijkt. Andere moslims vinden dat je als Ahmadi-moslim geen recht hebt op bijvoorbeeld bidden of het bezoeken van een gebouw dat eruit ziet als een moskee. In Pakistan worden Ahmadi-moslims bij wet vervolgd en regelmatig aangevallen.

Ik besloot te vertrekken toen mijn buren zeiden: als we je zien bidden, dan vermoorden we je. Ik was in levensgevaar. Ik heb een Dublinclaim in Italië, maar ik wil niet in Italië zijn. Er zijn daar veel Pakistanen en andere moslims die tegen Ahmadi-moslims zijn en het is daar niet veilig voor me. Daarom ben ik hier. Hier voelt het goed. Ik kan hier mezelf zijn zonder te vrezen voor mijn leven. In Pakistan heb ik een bachelor in IT aan de universiteit behaald. Ik zou hier graag een master in gaan doen. Maar dat zijn allemaal maar dromen. Ik weet helemaal niet of ik mag blijven. Ik weet wel dat als ik terug word gestuurd naar Italië of Pakistan, dat eigenlijk gewoon mijn doodvonnis is. Dit is mijn laatste hoop. Ik zal het daar niet overleven. 

Ik ben zes dagen geleden in Ter Apel aangekomen. Ik ben hier gekomen vanuit Turkije. Te voet. Dit duurde ongeveer vijftien dagen, maar je bent dan niet alleen maar aan het lopen. Soms krijg je een lift of ga je een stukje met de trein. Toen de oorlog in Syrië uitbrak, ben ik naar Turkije gevlucht. Daar heb ik zeven jaar gewoond zonder verblijfsvergunning. Ik hakte hout om wat geld te verdienen. Omdat ik uiteindelijk geen geld meer had om te overleven, besloot ik naar Nederland te komen. Het leven in Turkije werd onmogelijk. Mijn familie is daar wel gebleven. De reis was te gevaarlijk voor hen en ik wilde eerst kijken of we hier een kans maken. Ik zou hier heel graag willen wonen en werken. Het maakt me niet echt uit hoe of wat. 

Ik ben een simpele man. Ik wil gewoon een normaal leven hebben. Ik vind het moeilijk te verkroppen dat ik mijn thuisland heb moeten verlaten door de oorlog, toen jaren in Turkije heb moeten zitten met nauwelijks een inkomen, dat ik vervolgens hierheen ben gevlucht en dat het einde van het liedje is dat ik op een matje op de grond slaap in de kou, zonder dat ik weet wat er met me gaat gebeuren. Ik voel me heel erg slecht over deze situatie. Het is hier ontzettend vies, ik kan geen douche nemen, ik ben een keer beroofd en ik weet niet hoelang dit nog gaat duren. Ik vind het ook niet eerlijk dat mensen uit Oekraïne voorrang krijgen. Wij hier buiten zijn ook gevlucht voor de oorlog, alleen we hebben geen witte huid en dus is er minder empathie voor ons.