Falling Man: de bekendste 9/11-foto die bijna niemand heeft gezien

De vereeuwigde val van de 'Falling Man' duurde ongeveer 10 seconden.

Richard Drew, een fotojournalist die de ochtend van 11 september in opdracht van Associated Press een modeshoot voorbereidde maar op pad werd gestuurd naar de torens, schoot 12 frames van een figuur in vrije val. Net als honderden anderen die die ochtend uit wanhoop van de hoogste verdiepingen van de Twin Towers sprongen, valt hij in Drew's serie ongecontroleerd tuimelend richting de grond. Zijn witte jas wordt op het laatste moment door de wind van zijn lichaam gerukt.

Maar in het dozijn frames in Drew's chaotische reeks steekt er eentje uit. Het is een kalm, intiem beeld. De compositie is perfect: de man hangt ondersteboven, perfect verticaal, op de grens tussen de zuidelijke en noordelijke toren. Hij lijkt haast ontspannen. In controle. Rustig. In een artikel in Esquire in 2003, schrijft Tom Junod dat als de man niet aan het vallen was, hij "haast aan het vliegen zou kunnen zijn."

Drew's beeld werd op 12 september op pagina 7 van The New York Times en vele andere kranten afgedrukt. Subliem en verwarrend, toont de foto een onvoorstelbare beslissing. Het maakt niet uit hoe vaak je de foto ziet, de ernst ervan blijkt altijd steken. Niemand wist wie de "Falling Man" was, maar hij belichaamde de gruwelijkheid van de dag. En zelfs zonder naam maakte hij de ramp persoonlijker.

Lezers waren woedend. Kende de pers geen scrupules? Smaakloos, lomp, voyeuristisch. Kranten wisten niet hoe snel ze de foto moesten terugtrekken. Van de Times tot de Memphis Commercial Appeal werd de foto van websites verwijderd en excuses gemaakt. Don Delillo gebruikte het beeld niet op de cover van zijn boek Falling Man uit 2005, hoewel de Times 'm wel drukte op de voorpagina van de boekrecensie. Het beeld is echter sinds 2001 nauwelijks gedrukt. Drew noemt het "de bekendste foto die niemand gezien heeft."

Zelfcensuur verwijdert de foto echter niet uit ons collectieve geheugen. Peter Cheney, journalist bij The Globe and Mail, kreeg de opdracht om de Falling Man te identificeren. Junod vervolgde de zoektocht waar Chaney stopte. Hij kwam uit op Jonathan Briley, een audiotechneut bij Windows of the World, het restaurant op de bovenste verdiepingen van de noordelijke toren.

Uiteindelijk blijft de identiteit van de man onbekend en dat is misschien maar beter ook. "De foto is zijn gedenkteken," concludeert Junod zijn artikel. "En net als de monumenten die opgedragen zijn aan onbekende soldaten, vraagt het beeld ons om de simpele erkenning dat we altijd al weten wie de Falling Man was."

Falling Man

, een documentaire uit 2006.

11 september was het meest gefotografeerde evenement ooit, ook al vond het plaats voordat iedereen smartphones had. De sociale mediarevolutie was nog jaren verwijderd. Mensen gebruikten nog inbelverbindingen toen de koers van de geschiedenis grof werd omgeleid.

Het ontbreken van online media maakt het enigszins logisch dat er zelfs na grondig onderzoek geen definitieve identiteit op de Falling Man is geplakt. Ik vraag me af of dat nu anders zou zijn. Of het panopticon van het internet een naam had kunnen geven aan de onbekende. Zou dit mysterie bestaan als 9/11 vandaag de dag zou plaatsvinden?

Er is geen aanwijzing in Junod's artikel dat Briley zijn vrienden of familie gebeld of gesmst heeft in zijn laatste minuten. Ik huiver bij de gedachte dat als 9/11 nu plaats had gevonden, we misschien wel de laatste momenten van de Falling Man live op Twitter of Facebook hadden kunnen zien.

Dat zouden essentiële aanwijzingen geweest zijn. Ze zouden na alles gelinkt kunnen worden aan de timestamps op de pijnlijke foto's van zijn val. Sociale media heeft het mogelijk gemaakt om de foto's buiten de mainstream pers te verspreiden. Maar zou het internet geneigd zijn om de Falling Man te identificeren?

Of we dat zouden moeten willen is mij een raadsel. Misschien zou het de verschrikking persoonlijker maken. Misschien zou het smaakloos, lomp of voyeuristisch zijn, de foto ontdoen van waardigheid. Hoe dan ook is Drew's Falling Man – de onbekende die staat voor alle mensen die die dag moesten springen – waarschijnlijk de laatste van zijn soort.