Een coureur zonder armen of benen heeft de 24 uur van Le Mans overwonnen

Het evenement duurt, zoals de naam al een beetje weggeeft, 24 uur en staat bekend als het grootste evenement in de motorsport. De enige races die er qua schaal en grootte een beetje bij in de buurt komen, zijn de Grand Prix van Monaco en de Indianapolis 500.

Het cliché dat rond Le Mans heerst, is dat het al een overwinning op zich is als je de eindstreep haalt. We noemen het niet voor niets de Grand Prix d’Endurance. Maar zoals bij elk ander goed cliché is ook dit cliché meer dan waar. De feiten liegen er niet om: 180 bestuurders rijden in 60 auto’s in 4 dagen meer kilometers dan een heel seizoen Formule 1. Er racen auto’s van verschillende klassen op hetzelfde circuit met snelheden boven de 300 km/u. Het regent eigenlijk altijd. Voeg daar een verzameling professionele bestuurders, amateurbestuurders en wat uitdagingen als extreme vermoeidheid, ‘s nachts moeten rijden en technische problemen aan toe en je hebt de waanzin die Le Mans heet.

Maar het kan erger. Stel je voor dat je die bittere omstandigheden te lijf moet gaan zonder armen. Of benen. Frédéric Sausset is de eerste persoon die zonder armen of benen startte aan de inmiddels 94-jarige race. En na vierentwintig uur reed hij de eindstreep over.

Er is best wat voor nodig om tussen alle deelnemers van Le Mans in de schijnwerpers te komen staan. Naast een hoop filmsterren maakten Olympisch fietskampioen Chris Hoy en Franse doelman Fabien Barthez dit jaar hun debuut in de lange race. Maar de ongelofelijke prestatie van Sausset overstemt alles en iedereen.

Het is niet de eerste keer dat een bestuurder met geamputeerde ledematen deelneemt aan een race. Twee jaar nadat Alex Zanardi zijn benen verloor door een ongeluk op het circuit, deed hij weer mee aan een professionele race. Ook zijn er steeds meer veteranen die met behulp van protheses achter het stuur van raceauto’s kunnen kruipen.

Dat zijn stuk voor stuk bijzondere prestaties, maar die van Sausset springt eruit door de omvang van zijn beperkingen en de enorme voorbereiding die zijn team (SRT 41) en de organisator van Le Mans, de Automobile Club de l’Ouest (ACO), troffen zodat hij mee dit jaar mee kon racen.

Vier jaar geleden veranderde het leven van de 47-jarige Fransman onverwachts toen hij met zijn duim nietsvermoedend aan een muur krabde. Hij kreeg een bacteriële infectie die zich door zijn ledematen verspreidde. Zijn benen moesten tot net boven zijn knieën worden geamputeerd. Hij verloor bijna zijn hele linkerarm en een groot deel van zijn rechter. Een maand lang lag Sausset in coma.

Na zes maanden zorg kon Sausset weer naar huis, maar wel als een ander mens, zowel fysiek als mentaal. Terwijl hij buiten het ziekenhuis herstelt, begint hij te werken aan een plan. Dit plan komt eindelijk uit tijdens de race in Le Mans. “Ik droomde als kind al over racen, maar na het ongeluk was het een uitdaging die ik wel aan moest gaan,” zegt hij de ochtend van de race, gekleed in een speciaal ontworpen racepak.

“Dit is mooiste race van de wereld! Als kind woonde ik vlakbij en kwam hier vaak met mijn vader. Voor iedereen uit de buurt is dit onze race.”

Sausset was een amateur op het gebied van motorsport en dat hij mee kan doen heeft hij te danken aan het feit dat Le Mans voor een groot deel afhankelijk is van amateurcoureurs. Op een paar beperkingen na kan iedereen meedoen aan Le Mans, zolang ze maar rijervaring hebben en een flinke stapel geld meenemen.

Nou ja, niet iedereen natuurlijk. Iemand zonder ledematen zou al nauwelijks mee kunnen doen aan een kleine rit bij de lokale raceclub, laat staan aan Le Mans. Maar voor Sausset was dit geen probleem. De ACO heeft een speciaal project, Garage 56, waardoor bijzondere auto’s die buiten de normale classificaties vallen toch mee kunnen doen aan de race. Saussets voorstel werd nogal sceptisch ontvangen omdat de focus van Garage 56 moest verschuiven van auto naar bestuurder.

“Frédéric kwam net als velen even met me praten,” zegt de technisch directeur van ACO, Vincent Beaumesnil. “Je kunt iemand met zo’n verhaal niet weigeren natuurlijk, maar ik geloofde zelf niet dat het mogelijk was. Maar ik zag zijn ambitie en wilskracht. Je kunt je ook nauwelijks voorstellen wat hem is overkomen. Dus als dit project hem kan helpen dat te vergeten, dan willen we daar alles aan doen om te helpen.”

“We zorgden dat Fred in contact kwam met de mensen die hij nodig had: dokters, technische mensen en sponsoren. Drie jaar lang waren we daarmee bezig. Niemand zei nee, maar volgens mij geloofde niemand dat het echt mogelijk was. Tot voor kort kregen we nog altijd kritiek. Maar het is gelukt, al kostte het flink wat moeite.”

Er is in de afgelopen honderd jaar eigenlijk niet veel veranderd aan de besturing van auto’s, of je er nou in racet of niet. Als je geen armen, benen, handen of voeten hebt, is dat dus knap lastig. Saussets team begon in een kleinere, minder krachtige raceauto en oefende later ook met het Morgan-achtige model waar de LMP2 klasse in rijdt. De auto stuurt als een normale auto, maar de prothese van Saussets enige arm is met een kogelgewricht aan het stuur vastgemaakt. Door zijn arm omhoog te bewegen stuurt hij naar links en als hij hem naar beneden trekt, zwaait de auto naar rechts. Het is een simpele oplossing, maar sturen op hoge snelheid of tijdens het remmen eist door de hoge G-krachten enorm veel van Saussets schouder. Onder zijn dijen zitten drukgevoelige sensoren die gekoppeld zijn aan het gas- en rempedaal. Het is bijzonder dat dit systeem werk omdat veel van de feedback en reactiesnelheid van bestuurder afhankelijk is van ze voelen met hun handen, voeten en tenen. Toch lijkt dit Sausset nauwelijks te beïnvloeden. “Het gevoel is hetzelfde,” zegt hij. “Het is alsof ik met mijn handen en voeten de wagen bestuur. Dat was de eerste keer dat ik in de raceauto reed al zo. De Morgan is zelfs makkelijker te besturen omdat hij veel meer downforce heeft.”

Zijn prestatie is inspirerend. Maar je moet niet vergeten dat bedrijven als Porsche, Audi en Toyota miljoenen beschikbaar stellen om Le Mans te winnen en tegelijk hun nieuwste technologie te laten zien. Ze zijn een heel jaar bezig met de voorbereiding en ook de amateurs betalen bakken met geld om op het circuit te mogen rijden. Je kunt je afvragen hoe veilig het is om dan iemand zonder race-ervaring achter het stuur te zetten van een aangepaste, langzamere auto op een circuit waar ervaren coureurs harder dan 300 km/u rijden. Is het circuit van Le Mans wel een geschikte plek voor iets wat misschien niet veel meer is dan een PR-stunt?

Het antwoord is ja.

De ACO geeft aan dat ze zich volledig bewust zijn van de gevolgen van Saussets deelname en stelden strenge eisen. Zo kon Sausset alleen een vergunning krijgen als hij zichzelf uit de auto kon helpen als hij zou stranden tijdens de race, net zoals zijn medecoureurs mét ledematen die verplichting hebben.

In de paddock heerst vaak veel vijandigheid. Dat is niet gek gezien de enorme belangen en verscheidenheid aan coureurs en autoklassen. Als er zoveel op het spel staat, zit je waarschijnlijk niet wachten op een onberekenbare factor als Sausset. Maar volgens Beaumesnil was dat probleem al snel opgelost. “Ik dacht altijd al dat we wel een kans hadden, maar we konden ook zeker falen. Fred was geen coureur voor zijn ongeluk en heeft sindsdien maar weinig ervaring kunnen opdoen. Maar hij is er, de auto werkt, hij is toegelaten door de officials en heeft veel goede feedback gekregen van andere coureurs. Daar zijn we heel erg trots op.”

De acceptatie door zijn medecoureurs was voor Sausset erg belangrijk. “De professionals die voor de grote merken rijden hebben me enorm gesteund,” zegt hij. “[Driemaal Le Mans-winnaar] Benoit Treluyer zei tegen me: ‘Je bent een van ons.’ Dat betekende zo veel voor me, dat ik werd geaccepteerd.”

Volgens Sausset en Beamesnil is er in Frankrijk nog een lange weg te gaan voordat mensen met een fysieke beperking volledig worden geaccepteerd. “Toen we Garage 56 beschikbaar stelden voor Fred, hoopten we dat het invloed zou hebben op de manier waarop mensen naar mensen met een beperking kijken,” zegt Beaumesnil. “Het is ook een teken van hoop voor mensen met een handicap. Een man als Fred kan ook de hele dag thuis gaan zitten huilen en besluiten dat zijn leven voorbij is. Er zijn weinig mensen die de kracht hebben om zo’n handicap te overwinnen.”

“Als je geen media-aandacht hebt, heb je soms ook niet de druk om ergens iets aan te doen. Dus als we een boodschap kunnen sturen is dat alleen maar goed. Je moet deze mensen een podium geven en Le Mans kan dat zeker. Er is enorm veel aandacht voor Freds verhaal geweest.”

“De Paralympics is een speciaal evenement voor mensen met een beperking, maar hier sporten ze juist tussen mensen zonder beperking,” voegt hij toe. Sausset is het daarmee eens. “Het was een kans om te laten zien dat iedereen dit kan, zelfs degenen die het niet van zichzelf verwachten. Ja, ik ben gehandicapt, maar ik kan dit zo goed als ieder ander.”

Het zal nog lang duren voordat iedereen met een beperking zich zo sterk voelt als Sausset. Een dergelijke verandering is nog ver weg. Maar dat Sausset een staande ovatie kreeg van 260.000 fans toen hij uiteindelijk over de finishstreep reed, suggereert dat we in ieder geval weer een stapje dichterbij zijn.

—

Mis niets! Like VICE Sports Nederland voor je dagelijkse dosis ijzersterke sportverhalen.