FYI.

This story is over 5 years old.

Tech

Leugenaars en valsspelers maken betere kunst

Een Harvard-onderzoek verklaart waarom zoveel kunstenaars zulke klootzakken zijn.
Beeld: jepoirrier/Flickr

Veel van 's werelds beste kunstenaars waren nou niet bepaald de meest moreel begaafde personen. We betalen komieken, schrijvers en muzikanten om shit te verzinnen en in ruil daarvoor vergeven we ze hun zonden. Er blijkt daar nu misschien een connectie te vinden: een nieuw onderzoek van Harvard University suggereert dan liegen iemand creatiever maakt.

Voorgaande experimenten ondervonden dat creatieve mensen meestal minder eerlijk zijn dan minder creatieve mensen, maar het Harvard-onderzoek stelt dat mensen die liegen of valsspelen vlak voordat ze iets creatiefs moeten doen, beter presteren.

Advertentie

"Omdat iemand voor zowel oneerlijkheid als creativiteit de regels moet breken, zijn de mensen die vaker oneerlijk zijn vaak degenen die ook creatief zijn," schreef Francesca Gino, hoofdauteur van het onderzoek.

Om de theorie te testen of creatieve mensen gewoon vaker liegen of dat liegen daadwerkelijk creativiteit bevordert, verzon Gino vijf experimenten. In een daarvan kregen proefpersonen een cijfer voor hun "basiscreativiteit." Daarvoor moesten ze het Duncker-kaarsenprobleem oplossen. Hierbij krijgen mensen een foto van een kartonnen muur, een kaars, een doosje lucifers en een doosje punaises. Proefpersonen krijgen dan de opdracht om met de objecten op tafel de kaars aan de muur te bevestigen op zo'n manier dat de kaars normaal brandt en geen kaarsvet op de grond druppelt. Dit is een goede test voor creativiteit omdat het "vereist dat mensen inzien dat objecten ook atypische functies kunnen vervullen." Om het probleem op te lossen, moet je de doos punaises met punaises aan de muur bevestigen en die gebruiken als kaarshouder.

Daarna moesten de proefpersonen een aantal wiskundige problemen oplossen, die ze vervolgens zelf mochten nakijken, zodat ze de mogelijkheid kregen om te liegen. Als ze daarmee klaar waren, speelden ze een woord-associatiespel waarmee creativiteit gemeten werd. De proefpersonen die logen bij de tweede taak, scoorden veel hoger bij de derde taak, ongeacht de verschillen in de basiscreativiteit. Vervolgexperimenten toonden consistent aan dat mensen beter creatief presteerden als ze vlak daarvoor hadden gelogen.

De experimenten "demonstreren dat mensen waarschijnlijk creatiever worden nadat ze oneerlijk zijn geweest omdat ze zich minder beperkt voelen door de regels."

Ze beschouwt ook de mogelijkheid dat het hele ding één grote herhalende lus is, een claim die veel meer onderzoek vergt, maar op zich best logisch lijkt als je gelooft dat creatieve leugens de beste leugens zijn.

"Ons onderzoek oppert de mogelijkheid dat één van de redenen waarom oneerlijkheid zo alomtegenwoordig is, misschien komt omdat oneerlijkheid mensen creatiever maakt," schreef ze. Daardoor "kunnen ze creatievere rechtvaardigingen verzinnen voor immoreel gedrag en zullen zich dus vaker oneerlijk gedragen, waardoor ze weer creatiever worden, en zo voorts."

Dus. De volgende keer dat iemand je op een leugen betrapt, zeg je gewoon dat je buiten de lijntjes wilde kleuren. En als je toch op je donder krijgt, verzin je een creatiever excuus.