Waarom gaan mannen er zo snel vanuit dat je verliefd op ze bent?

Als je een vrouw bent die voornamelijk op mannen valt, en het volgende nooit hebt meegemaakt, mag dat een wonder heten. Je hebt een nieuwe scharrel en alles lijkt prima te gaan tussen jullie – er zijn nog geen alarmbellen afgegaan over gek gedrag, jullie kunnen het goed met elkaar vinden en er is een klik. Jullie beginnen elkaar regelmatig te zien (echt ‘daten’ kun je het niet noemen, jullie ‘chillen’ gewoon eens in de paar weken). Alles lijkt in orde, tot hij je uit het niets als een stuk vuil begint te behandelen. Als je hem vraagt waarom, zegt hij dat je te serieus werd. Je bent verward. Voor jou was het allemaal niet zo serieus.

Ik kom net uit een lange relatie, dus had een lange tijd niet meer gedatet. Vergeef me daarom dat ik hier nu pas achter kom, maar het is bizar hoe vaak vrouwen het bovenstaande meemaken. Waarom lijden mannen aan zo’n sterke, ongegronde angst dat je verliefd op ze bent, terwijl je eigenlijk gewoon een aardig en warm persoon bent die helemaal niet op zoek is naar liefde (laat staan met een gek die zijn eigen wastafel nooit schoonmaakt)?

Als je net als ik een millennial bent en vrouw, en wel eens datet, is de kans groot dat je hetzelfde hebt meegemaakt als ik. Echte liefde is zeldzaam – het is een wonder waar velen van ons naar op zoek zijn. Dus waarom denken zoveel fuckboys dat er niet meer voor nodig is dan vijf minuten missionarishouding en zo nu en dan een lief berichtje? Zoals je misschien al zag aankomen, heb ik hier een aantal theorieën over.

Theorie nummer één: misschien zijn sommige mannen simpelweg zó sterk overtuigd van hun eigen aantrekkingskracht, dat ze denken dat vrouwen er nu eenmaal niks aan kunnen doen dat ze meteen voor ze vallen. Dat is natuurlijk waar voor mannen als Jeff Goldblum, maar voor de gemiddelde zak die een hoogslaper en geen levensdoelen heeft, is dit niet meer dan een waanidee. Het is een uit proporties geblazen zelfbeeld, voortgekomen uit zijn rechten en privileges.

De tweede theorie: ze vatten je gebaren volledig verkeerd op. Jij denkt misschien dat ‘hoe was je dag’ een volkomen normale vraag is die mensen casual aan elkaar kunnen stellen. Deze vraag draagt echter een enorme lading mee voor mannen die denken dat je onderliggende bedoelingen hebt. Terwijl een knuffel of een materiële uiting van genegenheid (niet een echt cadeau, maar iets als: “Ik heb je favoriete chips gekocht bij de kiosk onderweg naar huis”) normaal zijn tussen vriendinnen onderling, kan een man dit opvatten als tekens van seksuele en romantische interesse, in plaats van vriendschap.

Mijn derde, en meest waarschijnlijke, theorie: hij vindt je gewoon niet zo leuk, maar is te schijterig om dat te zeggen. Daarom komt hij met dit excuus, waarmee hij alle verantwoordelijkheid bij zichzelf wegneemt. In deze situatie kan hij perfect gebruikmaken van het stereotype dat vrouwen aanhankelijke vriendinnetjes zijn die zich uiteindelijk met een huwelijk aan je vastketenen.

Ik deelde mijn theorieën in een groepschat. Mijn vriendinnen waren het overal natuurlijk helemaal mee eens, en deelden hun eigen anekdotisch bewijs om mijn theorieën te bevestigen. Maar dat was niet genoeg – ik wilde ook de andere, meer onzichtbare factoren begrijpen, dus raadpleegde ik wat deskundigen.

Ik spreek met dr. Marissa Harisson, faculteitslid bij Penn State Harrisburg die haar Ph.D in de biologische psychologie behaalde met een specialisatie in evolutiepsychologie. In eerste instantie was ze verbaasd toen ik haar vertelde over de date-trend die ik had waargenomen. “Dit is niet cynisch bedoeld,” zegt ze, “maar de evolutiebiologie zou juist voorspellen dat mannen alleen maar geïnteresseerd zijn in seks of denken: oh, ze is aanhankelijk, laat ik pakken wat ik pakken kan.” Dr. Harrison legt me uit dat de instinctieve reactie om een schijnbaar aanhankelijke vrouw weg te duwen, haar nog meer verbijstert. Mannen zouden namelijk sneller verliefd worden dan vrouwen. En dr. Harrison kan het weten: zij was de coauteur van een onderzoek naar dit onderwerp.

Ze merkt wel op dat het vanuit evolutionair opzicht gunstig is voor mannen om ervan uit te gaan dat vrouwen verliefd op ze zijn. “Denk maar eens aan de duizenden pogingen die door mannen worden gedaan. De paar keer dat hij gelijk heeft en de vrouw daadwerkelijk verliefd is, verhoogt hij zijn kansen om te paren,” legt ze uit. “Een vals alarm is nog altijd beter dan een gemiste kans. Als je niet zeker weet of een vrouw je leuk vindt, is het ’t makkelijkst om te denken: ik doe alsnog een poging, want als ik deze kans mis, kan ik me niet voortplanten.”

Relatietherapeut Shira Etzion is het eens met de hypothese van dr. Harrison. Ze legt uit dat het bij het lezen van de signalen al mis kan gaan, “bijvoorbeeld als je in de metro staat en niet iets te lang naar een man kijkt. Er zijn mannen die dan denken dat je ze wel ziet zitten.” Het is echter belangrijk om te beseffen dat “de perceptie van interesse niet hetzelfde is als de reactie op die perceptie van interesse,” gaat Etzion verder. Wat een belangrijke rol speelt bij de reactie van mannen op de perceptie van liefde, is hun persoonlijke geschiedenis op het gebied van aanhankelijkheid.

“Als we klein zijn, wordt ons gevoel van veiligheid bepaald door hoe we behandeld worden door onze ouders, en dan met name door onze moeders,” legt ze uit. “Als je zeker bent van de hechting met je ouders (en je dus weet dat je moeder terugkomt nadat ze weggaat) verwacht je dat dat altijd gebeurt.” Als dat zekere gevoel echter ontbreekt of je veiligheid wordt bedreigd door de angst te worden verlaten, zal het lastiger zijn om mensen natuurlijk te vertrouwen. “Daardoor ontwikkel je een extreme waakzaamheid voor alles wat gevaarlijk, pijnlijk of eng lijkt,” legt Etzion uit.

“Veel mensen hebben zo onbewust aangeleerd dat hechte relaties gelijkstaan aan gevaar en een gebrek aan controle. Dat is niet alleen het geval bij mannen, hoewel het vaker bij mannen gebeurt doordat jongens in onze samenleving helaas nog steeds niet leren omgaan met gevoelens.”

Zo kan een persoon volgens Etzion ook opgroeien met het idee “dat ze geen keuzevrijheid hadden” of “als kind niet een beetje narcistisch konden zijn”. In dat geval kunnen ze zich angstig en gestrest voelen wanneer ze rekening moeten houden met andermans gevoelens. “In plaats van te denken: ‘dit is een ander persoon met andere behoeften dan ik’, voelen ze een enorme druk om op de emoties van de ander te reageren. Anders zien ze zichzelf als een verschrikkelijk persoon.”

Hoewel deze theorie iemands gedrag op logische wijze kan verklaren, is het geen excuus om je als een eikel te gedragen. Dr Harrison zegt hetzelfde over de evolutietheorie: “Evolutie is niet hetzelfde als determinisme. We hebben een vrije wil, we hebben een frontale cortex!” Vroeger vonden mensen het misschien niet nodig om elkaar te begrijpen, maar momenteel kan het geen kwaad om met elkaar te praten en medeleven te tonen. We hebben allemaal onze problemen, en genoeg mensen met een helse jeugd weten ook dat het beleefder is om een uitnodiging af te wijzen, dan niet op te komen dagen.

Net als met de meeste dingen, worden we beter in relaties naarmate we er meer ervaring mee hebben. Etzion ziet in de date-houding van haar cliënten ook iets wat lijkt op evolutie. Naarmate we ouder worden, leren we ook onszelf meer open te stellen. “Je komt er daardoor al eerder achter wat je van je date kunt verwachten.” Mannen ervaren deze persoonlijke groei volgens haar wanneer ze leren hoe ze om een vrouw kunnen geven zonder dit enkel vanuit hun eigen verlangens te doen. Zo zal er een lichtje bij ze gaan branden wanneer ze zichzelf eindelijk vragen: doe ik alleen alsof ik om haar geef uit eigenbelang, of geef ik echt om haar gevoelens?

Niet iedereen heeft dit punt echter al bereikt, en veel mensen raken nog steeds van slag wanneer ze denken dat iemand van ze houdt. Zij moeten zich volgens Etzion afvragen waar ze precies bang voor zijn. Ben je bang om ze teleur te stellen, of ben je bang dat je ze pijn doet? Wil je alleen de positieve kanten ervaren, en al het andere vermijden? Denk je alleen aan jezelf? Denk je niet aan wat de andere persoon wil, of heb je een te idealistisch beeld van ze?

“Je kunt heel eerlijk zijn over wat je van een ander verwacht, of dat nu een echte relatie is, of vriendschap, of seks. Zo kun je anderen vinden die naar datzelfde op zoek zijn,” zegt Etzion. Het idee dat je manipulatief moet zijn om de band te krijgen die je wil, is een misvatting.”

Dit geldt voor alle soorten relaties – of het nu je ‘soulmate’ of een scharrel betreft. We geven vaak om anderen op een manier die in niks lijkt op de liefde die we in romantische films zien. Maar dat betekent niet dat het geen belangrijke rol in ons leven speelt. In plaats van te denken dat je al precies weet hoe het tussen jullie zal aflopen, is het verstandiger om je als een volwassene te gedragen en met je partner over jullie relatie te praten. In plaats van ervan uit te gaan dat iemand verliefd op je is, kun je het ze beter gewoon vragen.

Iemand liefhebben kan lastig zijn en veel van je vragen op emotioneel gebied. Je moet het beschermen en laten groeien, terwijl je geduldig afwacht of de ander uiteindelijk hetzelfde voor jou zal voelen. Liefde is een oefening in bescheidenheid – en dat is nou net iets waar (sommige) mannen maar weinig van hebben.

Volg Broadly op Facebook, Twitter en Instagram.