Hoe mijn seks- en liefdesleven veranderde nadat ik met hiv geïnfecteerd raakte

Ada* (24) kreeg in januari van 2017 te horen dat ze met hiv was geïnfecteerd door een jongen die ze volledig vertrouwde. Hij bleek al jaren op de hoogte te zijn van zijn hiv-status, maar weigerde hiv-remmers te slikken. In de eerste weken na haar diagnose maakte ze zich vooral veel zorgen om hem, maar na enkele weken sloeg uiteindelijk ook de woede toe. Wat bezielde hem, dat hij onveilige seks met haar had gehad zonder haar op de hoogte te stellen van zijn situatie?

Ada is een van de – naar schatting – 22.900 mensen in Nederland die met hiv geïnfecteerd zijn. Ondanks het feit dat de ziekte niet meer overdraagbaar is wanneer een geïnfecteerd iemand consequent hiv-remmers slikt, is het taboe rondom hiv nog altijd groot. Fotograaf Marjolein Annegarn, die zelf hiv-positief is sinds 1986, besloot mee te willen helpen aan het afbreken van het stigma, en zette daarom voor The Stigma Project 18 hiv-geïnfecteerde Nederlanders, waaronder Ada, anoniem op de foto. We spraken Ada over het moment waarop ze te horen kreeg dat ze hiv had en hoe haar seks- en dateleven veranderd is sinds de diagnose.

Broadly: Hoi Ada, hoe kwam je erachter dat je hiv hebt?
Ada: In oktober van 2016 werd ik verliefd op een Zimbabwaanse jongen die ik had leren kennen via mijn opleiding, en die kort daarvoor naar Nederland was verhuisd. Althans: dat zei hij. Voordat we seks hadden vroeg ik hem of hij zich recent had laten testen en hij zei dat hij dit voor zijn vertrek uit Zimbabwe had laten doen, en dat alles toen oké was. Ik kende B. al een tijdje, vertrouwde hem volledig en we hadden seks zonder condoom.

In januari van 2017 kwam ik erachter dat B. al veel langer in Nederland woonde dan hij eerst beweerde, en dat hij ook over veel andere dingen had gelogen. Ik besloot een afspraak bij de huisarts te maken; ergens was ik bang dat hij ook over die soa-test had gelogen. Toen kwam ik erachter dat hij me geïnfecteerd had met hiv. Mensen denken vaak dat je vast heel veel bedpartners gehad zal hebben als je hiv hebt, maar hij was mijn vierde sekspartner ooit.

Ben je meteen de confrontatie met hem aangegaan?
Ja, direct na mijn diagnose, en toen bleek dat hij al vijf jaar geïnfecteerd was en dat ook wist. Hij zat nog steeds in de ontkenningsfase – in veel Afrikaanse landen is het taboe rondom hiv nóg groter dan hier – en zei: “Zolang ik me niet ziek voel en geen pillen slik, is er ook niks aan de hand.”

Wat was je eerste gedachte na de diagnose?
Ik wist heel weinig over het ziektebeeld, zoals de meeste mensen eigenlijk. Mijn allereerste vraag aan de huisarts was: “Kan ik nog kinderen krijgen?” Dat bleek geen probleem te zijn. Toen vroeg ik: “Hoe oud word ik?” De huisarts vertelde me dat ik, zolang ik mijn medicijnen blijf slikken, ik net zo oud kan worden als anderen. Ik dacht: o, dan is er eigenlijk niet zoveel aan de hand. Daarna focusten we ons op alle administratie en doorverwijzingen naar het ziekenhuis. Pas toen ik mijn moeder belde, die heel hard moest huilen toen ik haar alles vertelde, begon het een beetje tot me door te dringen dat de situatie toch wel erg heftig was.

Was je niet buiten jezelf van woede op B.?
Dat kwam pas later. Ik ben best een zorgzaam type, en mijn eerste reactie was dan ook: hij moet nú beginnen met medicatie slikken. Ik begreep gewoon niet dat iemand die zo ziek is daar helemaal niks mee doet, terwijl er wel medicijnen beschikbaar zijn. Ik heb hem gedwongen zijn huisarts te bellen en kort daarna is hij begonnen met het slikken van hiv-remmers. Volgens de artsen is hij er op het nippertje bij geweest, hij liep er dan ook al vijf jaar onbehandeld mee rond.

In het begin, vlak na mijn diagnose, focuste ik me vooral op de praktische kant. Ik wilde uitzoeken wat de infectie voor mijn leven zou betekenen, hoe ik alsnog een gezond leven kon leiden, hoe ik het andere mensen moest vertellen, en ga zo maar door. Er was weinig ruimte voor woede. Pas twee maanden later werd ik echt boos. Ik dacht: waarom heb je mij dit aangedaan? Een week na mijn diagnose heb ik overigens wel meteen aangifte tegen hem gedaan, dat hij me willens en wetens met hiv heeft geïnfecteerd; we zijn allebei meerdere malen verhoord door de politie, en de zaak ligt nu bij het Ministerie van Justitie.

Hoe ziet je liefdesleven er nu uit? Is er veel veranderd?
Ik ben weer een tijdje samen geweest met de jongen met wie ik was voordat ik geïnfecteerd raakte. Al gauw bleek dat toch niet te werken. Ergens was ik bang dat niemand anders het aan zou durven, iemand met hiv daten, daarom ging ik terug naar mijn ex. Inmiddels ben ik twee maanden aan het daten met een jongen met wie ik eerst heel goed bevriend was. Hij heeft alles rondom mijn diagnose meegekregen en wist dus al wat er speelde. Het gaat goed tussen ons, ik ben heel verliefd.

Ziet je seksleven er nu heel anders uit dan eerst?
Het gesprek dat je voorafgaand aan de seks voert is natuurlijk wel anders. Ik vind het heel fijn om er zo open mogelijk over te zijn, zodat het voor de ander helemaal duidelijk is wat er aan de hand is. Ik wil dat mijn vriend alle details begrijpt, waarom ik die pillen slik, wat ze precies doen, en wat het voor hem betekent. Door mijn hiv-medicatie is het virus in mijn bloed onmeetbaar laag; het is dus ondetecteerbaar en ik kan mijn vriend ook niet infecteren. Eigenlijk bespreek ik al die informatie misschien wel meer voor mijn eigen gerustheid, dan voor die van hem. Ik had gewild dat B. dat ook had gedaan van tevoren; als ik had geweten dat hij geen medicatie slikte, had ik daar zelf een keuze in kunnen maken. Mijn vriend en ik zijn nog maar kort samen en hebben vooralsnog seks met een condoom. Maar dat is dus niet vanwege mijn hiv-status, want ik kan hem niet infecteren.

Stel je gaat ooit iemand daten die het nog niet weet, wat is dan het juiste moment om over je hiv-infectie te vertellen?
Die situatie heeft zich nog niet voorgedaan, maar ik zou sowieso niet meteen met die persoon het bed induiken. Ik denk dat ik het zou vertellen tijdens de tweede of derde date; dan ken je iemand wat beter en voelt het vertrouwder, want het is toch best een heftig onderwerp. Ik zou aftasten wanneer het juiste moment daar is: als je merkt dat er een goede klik is en je je vrij genoeg voelt om erover te vertellen.

Hoe ben je betrokken geraakt bij The Stigma Project?
Ik ben lid van een groep op Facebook voor vrouwen met hiv, waarin Marjolein – de fotograaf – een oproep had geplaatst. Ze was op zoek naar mensen die met het virus geïnfecteerd zijn en anoniem op de foto wilden en hun verhaal wilden vertellen. Dat leek me wel wat, en zo kon ik actief meehelpen aan het doorbreken van het stigma.

Duurde het lang voor je er open over kon praten?
Aan het begin werd ik er heel onzeker van. Ik was bang hoe andere mensen op mijn infectie zouden reageren. Maar je moet die eerste drempel over – tot die tijd wéét je gewoon niet hoe mensen zullen reageren. In mijn omgeving waren alle reacties eigenlijk goed, en dat heeft ervoor gezorgd dat ik hier heel zelfverzekerd over ben geworden. Ik ben nog altijd dezelfde persoon, maar met iets meer bagage. Als een potentiële partner mij echt leuk vindt, accepteert hij dat.

Ik doe vrijwilligerswerk voor de Hiv Vereniging en heb daardoor veel contact met vrouwen met hiv onder de dertig jaar. Soms zie ik dat vrouwen in een enorme depressie verzand raken en aan niemand durven te vertellen over hun hiv-status, omdat ze zó bang zijn hoe mensen zullen reageren. Dat vind ik heel moeilijk om te zien, omdat ik zelf juist zoveel kracht heb geput uit contact met andere mensen. Maar mensen gaan zich niet heel anders gedragen; misschien is het twee weken een hot topic, daarna ben je voor iedereen gewoon weer de oude.

Dankjewel, Ada.

* De naam Ada is gefingeerd om de privacy van de geïnterviewde te beschermen. Haar echte naam is bekend bij de redactie.