Er is een vulkanisch landschap uit het dino-tijdperk ontdekt in Australië

Volgens een nieuw onderzoek zijn er onder een aardolierijk gebied in Australië honderd vulkanen gevonden uit het Jura-tijdperk.

De vulkanen zijn ontstaan tussen de 160 en 180 miljoen jaar geleden, toen het prehistorische supercontinent Gondwana – waar Australië deel van uitmaakte – uit elkaar viel. Dit vulkanische landschap lag duizenden jaren onder grond begraven, zonder dat iemand het doorhad.

Tot 2017, toen het werd ontdekt door een onderzoeksteam dat geleid werd door aardwetenschapper Jonathon Hardman, die destijds bezig was aan zijn PhD aan de Universiteit van Aberdeen – en momenteel in dienst is van bodemonderzoeker CGG. De bevindingen van deze formatie, die ze de Warnie Volcanic Province hebben genoemd, hebben ze onlangs in het wetenschappelijke tijdschrift Gondwana Research gepubliceerd.

De Warnie Volcanic Province bevindt zich meer dan een kilometer onder de Cooper- en Eromanga-basins, een gebied vol sedimentair gesteente uit het dino-tijdperk dat meer dan een miljoen vierkante meter beslaat.

Deze afzettingen vormen al sinds de jaren zestig een populair gebied voor olie- en gaswinning, en de regio is in Australië momenteel de grootste bron aan land voor koolwaterstof. Dat maakt deze vondst nogal opmerkelijk.

De ontdekking van dit vulkanische landschap in een gebied waar al zoveel gegevens over zijn verzameld, wekt volgens de auteurs “de indruk dat er nog meer onontdekte vulkanische gebieden zijn in zowel Australië als andere continentale plekken op de wereld.”

De afgelopen halve eeuw zijn hier zo’n 1.400 oliebronnen aangeboord, en bij sommige daarvan is ook stollingsgesteente aangetroffen. Dat wijst erop dat er waarschijnlijk ook lava in het sediment heeft gezeten.

Hardman en zijn collega’s verzamelden gegevens van de Nappamerri-trog in de Cooper-basin, die iets vertelden over de seismologie, zwaarte en magnetische kracht. Daardoor konden ze een grove schets van de Warnie Volcanic Province maken. Ze vernoemden het landschap officieel naar de nabijgelegen onderzoeksbron Warnie East 1, en iets minder officieel naar de Australische cricketspeler Shane Warne.

Het is niet duidelijk waarom deze actieve vulkanen ooit zijn ontstaan, vooral omdat ze zich in het Jura-tijdperk niet boven een continentale plaatgrens bevonden, wat normaal gesproken tot vulkanisme leidt.

Hardman en zijn collega’s hebben een paar mogelijke verklaringen voor het ontstaan van het landschap. Het zou bijvoorbeeld kunnen komen doordat er pluimen of ophopingen van gesmolten gesteentes in de aardmantel zaten, de laag in de aarde die direct onder de korst ligt. De onderzoekers benadrukken dat er “meer werk moet worden verricht voordat geconcludeerd kan worden hoe de Warnie Volcanic Province precies is ontstaan.”

Maar hoe het gebied ook tot stand is gekomen: het is duidelijk dat het een grote rol heeft gespeeld in het Jura-tijdperk, aldus co-auteur Simon Holford van de Universiteit van Adelaide.

Ooit hebben deze vulkanen lava en as uitgespuwd over de omliggende rivieren en meren, waarna ze miljoenen jaren werden ondergedompeld onder een laag sentiment.