We luisterden stiekem naar wat mensen van de jubileum-expo van De Pont vinden

Museum De Pont in Tilburg is vorige maand 25 jaar geworden. Dat werd gevierd met een spiksplinternieuw werk van Anish Kapoor en de jubileumtentoonstelling WeerZien. Als bij een reünie zijn op dit moment alle zalen, wolhokken en filmruimtes van De Pont gevuld met kunstwerken van oude bekenden: Ai Wei Wei, Jeff Wall, Marlene Dumas, Christian Boltanski en Richard Long – ze zijn er allemaal. Ik was benieuwd wat mensen van dit alles vonden. Daarom hing ik er een middag rond en luisterde stiekem mee met de leukste en aandoenlijkste gesprekken.

Voor de ingang van het museum staat het nieuwste werk van Anish Kapoor: Sky Mirror. Ik ontdek al snel dat mannen vooral aan praktische zaken denken en gelijk ijverig de achterkant bekijken, en dat vrouwen vooral een beetje beteuterd zijn dat de spiegel vandaag de treurige herfstlucht weerspiegelt.

Man: Tjonge. Hoe zouden ze dit nou schoon houden?
Vrouw: Hoe bedoel je?
Man: Nou, er komt toch zand op en zo. Dan wordt het helemaal vies.
Vrouw: Misschien dat er af en toe een ruitenwasser langs komt om het werk te poetsen.
Man: Dat zou wel handig zijn.
Vrouw: Leuk om te zien ook.

Vrouw: Ja hé, nu is het gewoon grijs! Op de foto die ik ervan zag was het heel blauw.
Man: Dat klopt, maar toen scheen de zon. Het is ook een Sky Mirror hè!?
Vrouw: O ja, dat is ook zo. Ik vind het blauw mooier.
Man: Ik hoorde dat de vijver al lekt.

Vrouw: Ja, dat zal ook wel weer. Laten we maar naar binnen gaan.

Elke keer valt me weer op hoeveel leuke mensen er in een museum lopen. Naast de onverstoorbare museumveteranen lopen er ook dagjesmensen rond die hun stinkende best doen om kunstwerken te doorgronden, zo representatief mogelijk op de foto te zetten of er gewoon even goed aan te voelen. Ik zie een klein meisje haar hoofd masseren met de onderkant van een beeld van Thomas Scütte. En een man test of de Stone Circle van Richard Long wel van echte stenen is gemaakt. Man: Nou, het moet ook allemaal maar passen.
Vrouw: Ja maar het werkt wel.
Man: Dit zou ook een mooi ontwerp voor in de tuin zijn.
Vrouw: Ja, en dan met water in het midden.
Man: Precies. Maar dan wel iets kleiner anders past het niet.
Vrouw: Leuk hoor.

Man: Zou die zelf al die stenen hebben neergelegd?
Vrouw: Vast niet dat heeft hij vast iemand anders laten doen.
Man, voelt aan een steen: Die stenen zijn dus hartstikke echt.
Vrouw: Dat scheelt.

In elk museum worden werken getoond waarvan mensen zich spontaan afvragen of ze in het ootje worden genomen. Ze doen echt hun best om het te begrijpen, maar moeten toch tot de conclusie komen dat dit niet voor hen is weggelegd. Dat is natuurlijk dikke prima, en ik luister daar graag naar.

Man: Ja zeg wat is dit nou weer!?
Vrouw: Je moet wat meer naar binnen hangen.
Man: Dat doe ik. Maar dit is gewoon een donkere ruimte! Het is pikzwart hier!
Vrouw: Het is niet gewoon donker. Je kijkt niet goed. Er is een cirkel.
Man: Er is helemaal geen… O nee nu zie ik het. Hm. Ik vind dit niet echt wat.

Man 1: Tja…
Man 2: Poe…
Man 1: Nou…
Man 2: Pfff…
Man 1: Wat zou dat nou kosten?
Man 2: Goeie vraag.
Man 1: Tjonge…
Man 2: Zeker…

Uit de ruimte verderop komt gelach. Volwassen mensen lopen vrolijk onder een reusachtige tafel door en een vrouw probeert zowel haar audiotour als haar kinderen in het gareel te houden. Dat is nog een flinke klus want een minuut geleden viel een van haar kinderen bijna dwars door een schilderij van Marlene Dumas.

Moeder: Pas nou op! Het zou echt heel irritant zijn als je per ongeluk een werk sloopt.
Kind: Jahaaa!
Moeder, prutsend met haar audiotour: O jee, waar zijn we nou? Ik snap er niks meer van.
Kind: Mam, we zijn al veel verder. Dit hoort bij een heel ander kunstwerk.
Moeder: O oké, cool.

Oudere man: Ze moeten het zeker helemaal uit elkaar schroeven. Anders past het nooit naar binnen.
Suppoost: Dat klopt. Het wordt hier pas in elkaar gezet.
Man: Dat kan ook niet anders.
Suppoost: Nee meneer, het is net een IKEA-pakket.
Man: Natuurlijk. Tjonge. Dat lijkt me nou eens leuk om in elkaar te zetten.

Voor ik wegga duik ik nog even het werk van James Turrell in. De ruimte is zo donker dat ik bijna bij iemand op schoot ga zitten, maar terwijl mijn ogen wennen aan het weinige licht doemt het het werk van Turrell voor me op. Niet iedereen is onder de indruk.

Vrouw: Nou, de mevrouw van het museum zal zo wel komen om de film aan te zetten.
Vrouw 2: Ik denk dat dit het is mevrouw.
Vrouw: O…

Man: Nou, dit is net niks!
Vrouw: Je moet ook langer kijken.
Man: Dat doe ik. Maar dan is het nog steeds net niks.
Vrouw: Wel een mooie net niks.

Lees meer afluistertapes van Gerda. WeerZien is tot en met 18 februari te zien. Lees meer op de website van De Pont.