Wat je moet doen als je vriend(in) vreemdgaat

Het is ontzettend pijnlijk als je partner je bedriegt. Niet alleen wordt je hart in duizend stukjes gebroken. Ook verlies je het vertrouwen en het gevoel van geborgenheid in je relatie. En het is niet ongebruikelijk dat pijn en het gevoel dat je niet goed genoeg bent je nog jarenlang zullen blijven achtervolgen.

En het is ook verwarrend. Veel mensen weten nadat ze het overspel ontdekken niet wat ze moeten doen. Daarom is het handig om te weten hoe je ermee om kan gaan als jouw vriend(in) is vreemdgegaan. We vroegen experts -een seksueel onderwijzer, een date-coach en een psycholoog- en een paar mensen die zijn bedrogen, of zelf zijn vreemdgegaan, om hun beste advies te geven. Ze geven tips over wat je wel en niet zou moeten doen als je achter de ontrouw komt, zodat je je verstand niet verliest en sneller geneest.

Als je erachter komt dat je partner vreemdgaat, verniel zijn of haar spullen dan niet en doe niemand opzettelijk pijn. Dreig ook niet om een van die dingen te doen. Het is het allereerst niet waard, en het geeft je bovendien geen voldoening.

Is het mogelijk om je relatie te redden nadat iemand is vreemdgegaan? Absoluut. Mensen stappen buiten de afgesproken grenzen van relaties, en dat kan de intimiteit beschadigen. Maar het is voor iedereen anders. Daarom is er niet één enkele oplossing voor het conflict. Het gaat erom dat je erachter komt waarom iemand jouw vertrouwen heeft geschonden, en hoe jullie dat vertrouwen weer kunnen herstellen. Jullie moeten op zoek gaan naar manieren waarop jullie je weer veilig en geliefd kunnen voelen in de relatie.

Ik denk dat polyamoreuze mensen het best kunnen omgaan met ontrouw, omdat zij niet geloven dat er een universeel juist antwoord bestaat op de vraag wat iedereen zou moeten verwachten of doen in een relatie. Wat door poly-mensen wordt beschouwd als vreemdgaan, hangt af van de mensen in de relatie – en niet van de rest van de wereld. Ze behandelen een relatie vaker als iets individueels, en proberen niet aan bepaalde normen te voldoen. Dus als je wordt bedrogen, dan raad ik aan om bronnen als More Than Two, Ethical Slut en Poly Role Models te raadplegen.

Je bent waarschijnlijk geneigd om meteen te reageren, maar probeer niet meteen het eerste wat in je opkomt te zeggen. Neem een paar minuten de tijd om te zitten, adem te halen, en jezelf te herpakken. Op die manier ben je beter in staat om helder na te denken over je volgende stap.
Je moet het jezelf niet kwalijk nemen, en probeer ook niet te rechtvaardigen waarom je partner is vreemdgegaan. Ook moet je niet smeken om antwoorden (het feit dat hij of zij is vreemdgegaan, zegt al genoeg). Of nog erger: zeggen dat je alsnog samen wil zijn met de bedrieger, uit angst om die persoon te verliezen. Vreemdgaan is fout, ongeacht de context. Het is prima om het gevoel te hebben dat je met iemand anders wil zijn, maar daar moet je op een eerlijke en respectvolle manier mee omgaan.

Natuurlijk is het moeilijk om het niet persoonlijk op te nemen als je partner vreemdgaat. Maar je kan de handeling het best beschouwen als een duidelijke reden om te stoppen met iets wat niet oké voor jou was. Stel jezelf de vraag of je bepaalde signalen misschien hebt genegeerd. Probeerde je dingen te verbloemen? Als dat zo is, dan is dat iets waar je aan kan werken, zodat je er de volgende keer anders mee om kan gaan.

Het was op meerdere vlakken moeilijk. Maar het gevoel van ontrouw was denk ik het allerergst. Het was echt desastreus voor mijn zelfvertrouwen, omdat het voelde alsof ik niet goed genoeg was. Ons huwelijk was niet perfect, maar erachter komen dat je partner – aan wie je hebt beloofd je leven lang trouw te zijn – vreemdgaat, dat doet meer pijn dan ik in woorden kan vatten.

Als ik nu terugdenk aan die periode, dan had ik graag enig definitief bewijs gehad voor zijn ontrouw. Ik heb maandenlang naar hem moeten luisteren, terwijl hij tegen me zei dat ik gek was, dat er niets aan de hand was, en dat ze 'gewoon vrienden' waren, enzovoorts. Soms geloofde ik hem zelfs bijna. Pas toen hij haar bloemen stuurde, en toen ik hem bij haar thuis betrapte, wist ik dat ik niet gek was. En zelfs toen zei hij dat ik gek was geworden. Je gelooft het bijna niet.

Toen dit allemaal gebeurde, kon ik me niet voorstellen hoe ik er ooit overheen zou kunnen komen. Alles deed zo veel pijn, en ik was zo intens verdrietig. Een familielid van mij, die iets vergelijkbaars heeft meegemaakt en is gescheiden, zei tegen me dat ze zich heel sterk voelde na dit hele proces. Toen ze me dat vertelde, kon ik dat niet begrijpen. Maar nu snap ik wat ze bedoelde. Ze had gelijk. Dit is waarschijnlijk het moeilijkste wat ik ooit heb moeten doorstaan, maar het heeft me ook geleerd hoe sterk ik ben. Met de steun van familie en fantastische vrienden (en met wat hulp van een psycholoog), ben ik nu gelukkiger dan ooit.

Ontrouw is normaal gesproken een symptoom van lang bestaande, diepere problemen. De ontdekking kan daarom een kans zijn om erachter te komen waarom iemand is vreemdgegaan. Zo kan je als koppel stilstaan bij de vraag wat er precies niet goed ging in de relatie.

Als je allebei gemotiveerd bent om de relatie te redden, dan doe je er goed aan om professionele hulp te zoeken. Ik geloof sterk in de 'jouwe, mijne en onze-benadering'. Dat houdt in dat je de hulp zoekt van drie professionals in geestelijke gezondheid. Als geen van beide al in behandeling is, dan zoek je allebei zelf een eigen psycholoog, plus nog een relatietherapeut voor jullie samen.

Ontrouw wordt vaak ontdekt via digitale sporen die worden achtergelaten. Het kan daarom aanlokkelijk zijn om een bepaalde vorm van digitaal toezicht in te stellen. Maar dat werkt niet. Het versterkt alleen maar wantrouwen, terwijl je als koppel juist het vertrouwen wil herstellen. Dit kan alleen door echte, eerlijke en persoonlijke communicatie, waar geen technologie tussen zit. Als een koppel het moeilijk vind om op deze manier een productief gesprek met elkaar aan te gaan, dan is psychotherapie essentieel. De uitdaging zit 'm in het verwoorden van je gevoelens, in plaats van ernaar te handelen. Dat geldt met name voor destructieve relaties waarin mensen vreemdgaan.

Ik ging vreemd bij mijn eerste vriendje, met mijn tweede vriendje. Mijn eerste vriendinnetje ging maandenlang vreemd bij haar partner met mij. Toen ze eenmaal uit elkaar waren, en wij exclusief, ging ze gedurende onze hele relatie vreemd bij mij.

Zorg ervoor dat je iemand hebt op wie je kan terugvallen. Je gaat zoveel emoties voelen, en daar moet je het met iemand over kunnen hebben. Kies deze vriend(in) zorgvuldig – het liefst iemand die je partner wel kent, maar die jouw vriend(in) is, en dus sowieso aan jouw kant staat. Ik zeg niet dat je het nooit goed kunt maken met iemand die vreemdgaat. Maar het is wel een hele persoonlijke beslissing, die niet licht opgevat mag worden.

Bovendien is het belangrijk dat je weet dat het niet jouw fout is. Soms gaan mensen vreemd omdat ze zich emotioneel of fysiek onbevredigd voelen in de relatie. Soms gaan ze vreemd omdat ze het concept 'monogamie' niet begrijpen. En soms omdat ze eikels zijn. Ongeacht de reden, moet je weten dat het niet jouw fout is. En laat het ze ook niet in die richting omdraaien, door te zeggen dat jij niet X, Y of Z aan ze gaf. Je bent een cool persoon (denk ik). Je verdient beter.

Neem een tijdje wat meer afstand. Lucht je verdrietige of boze emoties bij iemand die dichtbij je staat. Als die vrienden of familieleden niet in de buurt zijn, bel ze dan of FaceTime ze. Of zoek hulp bij een toegankelijk meldpunt of een therapiecentrum. De meeste mensen maken slechte beslissingen als ze het verwoestende nieuws horen dat hun partner is vreemdgegaan. Daarom denk ik dat het heel belangrijk is dat je beseft dat een koeler hoofd altijd beter is. Natuurlijk is dat makkelijker gezegd dan gedaan.

Het is waarschijnlijk het best om je relatie te beëindigen, op een fatsoenlijke manier te scheiden, en nooit meer tegen die eikel (m/v) te praten. Het is niet goed als er overhaaste beslissingen worden gemaakt waarbij wordt geschreeuwd of dingen worden stukgemaakt, en verlies jezelf ook niet in drankmisbruik. Het enige wat je moet doen, is een stap terug zetten. Je moet nadenken over de vraag hoe je jouw nieuwe leven vol vrijheid en bevrijding op een positieve manier vorm gaat geven. Het universum is een groot mysterie.

Wat mij het best heeft geholpen in deze situatie, was de steun van mijn familie en vrienden. Ook het ontmoeten van nieuwe mensen gaf me inspiratie en hoop voor de toekomst. Doe een cursus. Vind een nieuwe hobby. Een nieuwe draai aan m'n uiterlijk hielp me ook om m'n verdrietige zelf weer te herpakken, en me weer een beetje zelfverzekerder te voelen, ondanks mijn verse emotionele wonden.

Hou je kop op, je standaarden hoog, en blijf sterk. Mensen die je op waarde schatten, je koesteren, en eerlijk en open tegen je zijn, staan ergens op je te wachten. Verlies geen hoop. En koop een vibrator.