FYI.

This story is over 5 years old.

Identiteit

We vroegen Nederlandse queer moslima’s of ze zich welkom voelen op Pride

"Mijn familie weet niet dat ik queer ben, dus ik moet zorgen dat ik niet vooraan kom te staan – dan zien de fotografen me niet. Die tip kreeg ik van een andere queer moslim."
Illustratie door Japanese Cheesecake
Illustratie door Japanese Cheesecake

Tijdens Pride 2018 lees je bij ons extra veel verhalen over mensen van het hele lhbt+-spectrum. Klik hier voor alle artikelen van Onder de gaydar.

Zelf ben ik maar één keer naar Pride geweest, niet in Amsterdam maar in Jeruzalem, en daar ergerde ik me vooral aan de pinkwashing-praktijken. Maar het feit dat tijdens Pride de zichtbaarheid van lhbt+’ers aan de kaak wordt gesteld, en dat er gedemonstreerd wordt voor gelijke behandeling, is wel iets wat ik waardeer.

Advertentie

Veel van mijn queer vriendinnen, onder wie veel moslima’s, zijn ook geen groot fan. Ze zeggen zich niet echt kunnen herkennen in Pride, en zichtbaarheid vinden zij niet per se het belangrijkste voor hun eigen emancipatie. Ik vroeg me af of dit voor andere queer vrouwen met een islamitische achtergrond ook zo zou zijn – vinden zij dat ze een plek hebben binnen Pride, of geloven ze niet in een gesponsorde roze boottocht over de Amsterdamse grachten? Daarom vroeg ik aan vier queer moslima’s wat Pride voor hen betekent.

Arzu is 26 en tandartsassistent

Broadly: Ha Arzu, ga jij naar de Pride dit jaar?
Arzu: Ja, elk jaar. Voor mij is dit een belangrijk moment waarop ik mijn identiteit kan vieren, maar ook word ik herinnerd aan de dingen die nog moeten veranderen. Mensen denken vaak dat moslims niet queer kunnen zijn, omdat je dan je religie moet verlaten voor je queeridentiteit – maar dat is niet waar, en ik vind het belangrijk om die boodschap over te brengen. Ik ben trots op mijn islamitische identiteit, maar ook op mijn queerheid. Niet alleen voor mezelf ben ik op Pride, maar ook zodat wij als queer moslims niet vergeten worden.

Wat vinden mensen in je omgeving ervan dat je Pride viert?
Mijn vrienden supporten me heel erg, sommigen gaan zelfs mee. Maar mijn ouders vinden mijn queeridentiteit nog moeilijk. Ik kwam uit de kast op mijn 15e, inmiddels meer dan 10 jaar geleden, maar lang was het een onderwerp waar we het niet over hadden.

Advertentie

Lastig, lijkt me.
Ik neem ze het niet kwalijk. Ik snap wel dat ze zo denken, door hun eigen opvoeding enzo. Een groot deel van mijn familie weet het helemaal niet, en op dit moment wil ik dat graag zo houden.

Kan je bij Pride volledig jezelf zijn?
In alle eerlijkheid: ook niet altijd. Mensen in de lhbt-gemeenschap reageren vaak erg verbaasd en soms ook een beetje agressief als ik ze vertel hoe belangrijk mijn religie voor mij is, en tijdens Pride zie ik niet genoeg ruimte voor de samensmelting van religie en queerness. Ik zou het leuk vinden als er bijvoorbeeld een interfaith-queer-sessie gehouden zou worden waarbij we als gelovige queer mensen samen kunnen komen en onze religieuze identiteit kunnen vieren, tegelijkertijd met onze lhbt-identiteit. Dat zou voor mij pas echt de ultieme vorm van emancipatie en vrijheid zijn.

Firuzeh* is 19 en werkt in de ouderenzorg

Broadly: Dag Firuzeh, Wat betekent Pride voor jou als queer moslima?
Firuzeh: Ik kan dat nog niet uitleggen, want dit wordt mijn eerste keer. Ik wilde niet dat iemand me daar zou spotten, daarom ging ik niet. Ik had geen zin in gedoe en meningen van anderen over mijn seksualiteit, maar Pride is een plek om jezelf te laten zien. Ik was daar heel lang niet aan toe – tot nu toe.

Hoe komt dat?
Ik ben niet uit de kast, en moet het lhbt-gedeelte van mijn identiteit dus vaak verbergen voor mijn familie. Normaal kan ik hier best goed mee omgaan, maar af en toe is het erg zwaar. Ik vier mijn islamitische identiteit best vaak, maar krijg bijna geen kans om mijn queeridentiteit te vieren. Bij de Pride kan ik dat laatste wel doen, en ik denk dat het belangrijk zal zijn voor mijn eigen persoonlijke ontwikkeling om een paar dagen uit te trekken voor het vieren van mijn lesbische ik, wat dat ook mag betekenen.

Advertentie

En je zichtbaarheid? Maak je je nog zorgen over of anderen je zien?
Ja, dat doe ik wel ja. Ik ga mijn best doen om niet vooraan te staan, zodat fotografen me niet zien. Die tip kreeg ik van andere queermoslims.

Zijn er dingen waar je naar uitkijkt of juist tegenop ziet bij Pride?
Ja, ik draag een hoofddoek en soms word ik gediscrimineerd in de queergemeenschap. Ik word bijvoorbeeld weleens agressief ondervraagd bij queerevenementen, omdat men niet kan geloven dat ik ook queer ben. Ik hoop dat het tijdens de Pride anders zal zijn, omdat het een supergroot evenement is waarbij inclusiviteit ontzettend wordt gepromoot.

Veel plezier Firuzeh.
Dankje! Ik kijk er erg naar uit om samen met iedereen, moslim of geen moslim, Pride te vieren.

Simran* is 22 en studeert geschiedenis

Broadly: Simran, ga jij naar Pride dit jaar?
Simran: Nee, ik ben totaal geen fan van Pride. Ik ga nooit.

Oh, vertel.
Ik vind Pride een kapitalistisch circus waarbij er geen ruimte is voor religieuze en POC-queers [people of colour, red.]. Als je kijkt naar de geschiedenis van de Pride, is het eigenlijk een vorm van protest voor de gemarginaliseerden, om te laten zien dat zij er zijn en ertoe doen. Als ik nu naar alle Prides kijk in de westerse wereld, zie ik bijna geen vormen van protest meer.

Waarover zou Pride in protest moeten vind jij?
Dit jaar was de discussie rondom etnische diversiteit en discriminatie zo tekenend voor het publieke debat, terwijl je daarover bij Pride niet zoveel terugziet. In India bijvoorbeeld marcheerden de Pride-gangers ook voor de dalit, de kastelozen, en voor de daklozen. Waarom marcheren wij niet voor vluchtelingen en onze daklozen, van wie er steeds meer zijn?

Advertentie

Dus je vind de huidige Pride niet inclusief genoeg?
Precies, terwijl het dat wel beweert te zijn. Er is sowieso al veel racisme in de queergemeenschap, waarbij er allerlei etnische hiërarchieën zijn waarin witte gaymannen bovenaan staan. Ik, als Indiase queer moslima, voel me niet echt thuis in die gemeenschap. Bij de Pride zie ik amper evenementen die queer vrouwen met een migratieachtergrond en een religie representeren en vieren. In Londen heb je al bewegingen die hierop inspelen, zoals de Black Pride. Dat is georganiseerd door mensen die vinden dat de grote Pride in Londen niet inclusief is.

Wat bedoel je met een kapitalistisch circus trouwens?
Dat zie je wel beter in Londen en grote Amerikaanse steden dan in Nederland, maar hier begint het ook te komen. In plaats van een volledig onafhankelijk evenement, wordt het steeds meer gesponsord door grote bedrijven die hun support willen opkopen. In plaats van de queeridentiteit, wordt kapitalisme gevierd. Winkels verkopen bijvoorbeeld allerlei dingen in roze of regenboogkleuren, en bedrijven en grote banken die wereldwijde repressie steunen door te investeren in wapens en non-duurzame initiatieven, zijn sponsor. Alles waar de Pride tegen was, is het nu geworden. Ik doe er liever niet aan mee en steun kleinschalige projecten zoals kunstprojecten waarbij intersectionaliteit als thema centraal staat. Daar kan ik mezelf en mijn principes wel in herkennen.

Advertentie

Dounia is 31 en voorzitter van Maruf, een stichting voor queer moslims

Broadly: Hoi Dounia, hoe belangrijk is zichtbaarheid tijdens Pride voor jou, als voorzitter van Maruf?
Dounia: Als lhbti-organisatie kom je elkaar niet zo vaak tegen door het jaar heen, dus dit is een mooi moment om bij te praten. Vaak ontstaan er samenwerkingsverbanden tijdens netwerkborrels, en het is een moment om kennis uit te wisselen: wat zijn we in het afgelopen jaar tegengekomen, en waar moet nog harder aan gewerkt worden?

En voor jezelf?
Als een van de weinige moslimvrouwen in het werkveld vind ik het ook steeds belangrijker om zelf zichtbaar te zijn. Het is belangrijk dat het narratief van de queer moslima verteld wordt, en dat de ernst van de worstelingen en de complexiteit van intersectionaliteit serieus genomen worden. Die taak neem ik op me.

Waar zijn de islamitische queer vrouwen op Pride, denk jij?
Ze zijn er: op de boten, langs de kant, op de feestjes, tijdens de conferenties, overal. Zij, of wij eigenlijk, willen alleen niet altijd zichtbaar zijn. Zichtbaarheid in de media of voor de publieke opinie maakt ons kwetsbaar. We moeten als vrouw al tegen zoveel stigma's vechten, vooral als we een multiculturele achtergrond hebben en al helemaal als we een religieuze gerichtheid hebben. Die multi-kwetsbaarheid en veelzijdige discriminatie maakt dat we misschien wat voorzichtiger zijn in het uitdragen van onze verschillende identiteiten .

Kunnen queer moslima's zichzelf zijn, zonder dat ze het gevoel hebben dat ze hun queeridentiteit moeten verruilen voor hun islamitische achtergrond?
Moeilijke kwestie, want dat verschilt per persoon. Als je naar de veiligheid van de gemeenschap zelf kijkt, denk ik dat er nog veel te doen is. In een Brits onderzoek kwam onlangs naar voren dat meer dan de helft van lhbti’ers van kleur racisme ervaart vanuit de gemeenschap zelf, en ook queer moslims ervaren islamofobie vanuit hun queergemeenschap. Ik heb zelf vaak genoeg met micro-agressie te maken, en aan mij is niet eens te zien dat ik moslim ben – moet je nagaan hoe dat is als je een queer moslima bent met een hoofddoek. Daarom kiezen queer moslims er vaak voor om in een queerspace wat minder hun moslim-identiteit uit te dragen, dat is meestal het makkelijkst en veiligst. Ook in een werkomgeving of op school is dat zo.

Wat betekent de Pride voor jou?
Ooit zag ik Pride als een feest om jezelf te kunnen zijn. Dat is het nu ook eigenlijk, en we vieren wat er gelukt is op het gebied van emancipatie. Voor mij persoonlijk is het zo dat ik door de jaren heen veel bewuster ben geworden van de geschiedenis waaruit Pride is ontstaan. De vele worstelingen, verkrachtingen, mishandelingen, moorden en zelfmoorden die gepaard zijn gegaan met het behalen van die successen. Daarom probeer ik zoveel mogelijk inhoudelijk bezig te zijn tijdens de week van Pride: ik doe mee aan panels en organiseer zelf ook een workshop voor biculturele lesbische, bi- en transvrouwen. Maar op zaterdag sta ik ook zeker te feesten – weliswaar langs de kant, want urenlang op een boot lijkt me doodvermoeiend.

*Sommige namen zijn omwille van privacy gefingeerd – echte namen bekend bij de redactie