Waarom je huidproblemen krijgt door stress

Angstgevoelens ontstaan in je hersenen, maar de gevolgen vind je vaak heel ergens anders: in je gezicht. En dan hebben we het niet alleen over een gespannen kaak of gefronste wenkbrauwen. Stress, angst en vergelijkbare emoties kunnen een boel huidaandoeningen veroorzaken of verergeren, van acne tot haaruitval (alopecia) en de schilferige, rode plekken die bij psoriasis horen, zo blijkt uit onderzoek.

In een onderzoek onder 101 mensen met de chronische huidziekte psoriasis gaf ongeveer de helft aan dat hun eerste aanvaring met de ziekte ontstond tijdens een bijzonder moeilijk periode in hun leven. En ongeveer tweederde van de ondervraagden gaf aan dat hun symptomen erger werden als ze druk voelden.

Ook haaruitval kan een gevolg zijn van stress. Onderzoekers ontdekten dat ongeveer driekwart van de patiënten die alopecia areata ontwikkelden, stressvolle dingen hadden meegemaakt in de zes maanden voordat ze de aandoening kregen. In een ander onderzoek gaven vrouwelijk medische studenten aan dat ze bij meer stress ook meer last hadden van acne.

De moderne geneeskunde heeft de neiging om het lichaam in afzonderlijke domeinen te verdelen. Psychiaters voor de geest, dermatologen voor de huid. Maar in de praktijk is je fysiologie niet zo netjes verdeeld, zegt dermatoloog en professor Francisco Tausk, van het Universitair Medisch Centrum van Rochester.

Als je met een stressfactor in aanraking komt – dat kan variëren van levensgevaar tot een taxi die te laat is – maakt je lichaam stofjes aan zoals norepinephrine, die ervoor zorgen dat je hart begint te bonken en je spieren zich aanspannen voor de vecht- of vluchtreactie. Maar die stofjes produceren ook moleculen die voor ontstekingen zorgen, waaronder tumor necrosis factor, wat psoriasis veroorzaakt, zegt Tausk.

Normaal gesproken zou het hormoon cortisol deze stressreactie een halt toeroepen en ontstekingen verminderen, zegt dermatoloog Suzanne Friedler van Advanced Dermatology PC in New York. Medicijnen die gebruikt worden om ontstekingen te behandelen, corticosteroïden, zijn synthetische versies van dit hormoon.

Mensen met psoriasis en soortgelijke aandoeningen hebben vaak al een lager cortisolgehalte, dus als er bij hen cortisol wordt afgebroken in stressvolle situaties, wordt er niet genoeg meer aangemaakt. De ontstekingscellen haasten zich naar de hypofyse, waardoor stoffen vrijkomen die je lichaam vertellen nog meer noradrelanine te produceren. “Zo wordt het een vicieuze cirkel,” zegt Tausk. Ontstekingen slaan op hol en de ziekte wordt steeds erger. Andere hormonen die betrokken zijn bij de stressreactie stimuleren de talgklieren in je huid om extra oliën te produceren. Het eindresultaat? Meer acne.

Een ander aspect van de verbinding tussen lichaam en geest komt naar voren in handelingen: overweldigende angstgevoelens kunnen leiden tot wat ‘repetitief lichaamsgericht gedrag’ wordt genoemd, zoals krabben en haren uittrekken, zegt klinisch psycholoog Marla Deibler van het Centre for Emotional Health of Greater Philadelphia. Andere negatieve emotionele staten, zoals boosheid, frustratie of verveling kunnen ook een trigger zijn voor dit soort tics. Dit soort dwangmatig gedrag kan ernstige gevolgen hebben, van een bloedende, gezwollen huid tot infecties.

Huidproblemen zorgen ook voor stemmingswisselingen. Tieners met acne worstelen met hun zelfbeeld; volwassenen met psoriasis zijn bang dat niemand ze aan wil raken. “Omdat de huid zo zichtbaar is, en ons grootste orgaan, kan elke huidziekte – of het nou ernstig is of niet – deze fysiologische effecten hebben,” zegt Friedler.

Bij mensen die zoveel krabben dat het littekens oplevert, kan het ertoe leiden dat ze sociale situaties gaan vermijden. “Dat leidt natuurlijk weer tot meer negatieve gevoelens en meer negatieve gedachtes,” aldus Dribbler.

Wat in elk geval niet echt helpt, is dat sommige medicijnen die worden voorgeschreven aan mensen met ernstige acne en psoriasis als bijeffect depressieve gevoelens hebben. Dermatologen die hun patiënten dit soort medicijnen voorschrijven kunnen als onderdeel van de follow-up ook vragen stellen over hun mentale gezondheid, zegt Friedler.

Stress en huidproblemen kunnen elkaar versterken en in stand houden. Als het je lukt om een van de twee aan te pakken, kan dat helpen met het doorbreken van deze negatieve, vicieuze cirkel.

Je kunt naar een dermatoloog gaan voor je stressgerelateerde huidproblemen, maar je kan het ook omkeren. Tausk raadt zijn patiënten dan ook vaak aan om te beginnen met meditatie, yoga of mindfulness. Een van de grondleggers van mindfulness, Jon Kabat-Zinn, voerde tijdens de jaren negentig al een onderzoek uit naar psoriasis, waar hij erachter kwam dat het de effectiviteit van andere behandelingen kon verhogen. Ook cognitieve gedragstherapie kan helpen, zeker als je huidproblemen voortkomen uit een ernstige depressie of een stoornis van de lichaamsbeleving. Ga hiervoor naar de huisarts, die je kan doorverwijzen.

Volg ons op Facebook voor meer gezondheidsverhalen en advies voor onvolmaakte mensen.